| Od Prezeski, Anny Habryn
Mtkosciuszko@bigpond.com.au
anna.habryn@mtkosciuszko.org
Drodzy Członkowie i Sympatycy!
Oto sprawozdanie z tego, co działo się dookoła nas przez ostatnie trzy miesiące.
W lipcu zainteresowała się nami Polska. Najpierw Polska Wirtualna. Na prośbę red. Nowika odpowiedziałam w naszym imieniu na kilka pytań (wywiad w załączniku).
Echem wywiadu było kilka listów z Polski deklarujących chęć pomocy. Naszym Członkiem-korespondentem został geograf, podróżnik, fotograf i wydawca z Torunia, pan Artur Anuszewski, który w swojej Deklaracji Członkowskiej napisał:
„Będę mógł przyczynić się do realizacji celów tej organizacji poprzez
1. - Popularyzację w społeczeństwie polskim postaci i zasług Pawła E. Strzeleckiego.
2. - Popularyzację w społeczeństwie polskim Góry MtKościuszko
3. - Zorganizowanie wystaw, prelekcji, odczytów o Australii i P. E. Strzeleckim
4. – wydanie publikacji o Australii i Pawle Edmundzie Strzeleckim”
Serdecznie witamy w naszym gronie!
O tablicach z Góry Kościuszki
Historia tablic upamiętniających wejście na Górę Kościuszki i nadanie jej nazwy przez Strzeleckiego jest nieco zagmatwana. Wyjaśnijmy więc wszystkim, którzy nie wiedzą:
W 1840 zostały na Górze Kościuszki umocowane dwie tablice z brązu, na których napisano:
From the valley of the Murray River the Polish explorer Paul Edmund Strzelecki ascended these Australian Alps on 15th February 1840.
A ‘pinnacle, rocky and naked, predominant over several others’ was chosen by Strzelecki for a point of trigonometrical survey. ‘The particular configuration of this eminence’, he recorded, ‘struck me so forcibly by the similarity it bears to a tumulus elevated in Krakow over the tomb of the patriot Kosciusko, that, although in a foreign country, on foreign ground, but amongst a free people, who appreciate freedom and its votaries, I could not refrain from giving it the name of Mount Kosciusko.’
This commemorative plaque was unveiled by the Consul General of the Republic of Poland for Australia, New Zealand and Western Samoa, Ladislas Adam de Noskowski Esq.; on the 17th February 1940.
Nawiasem mówiąc, pieniądze na te tablice były zbierane przez dzieci w okolicznych australijskich szkołach!
We wczesnych latach 70-ych ta mniejsza tablica zniknęła, zniknęły także cztery z sześciu śrub mocujących tę większą tablicę... Na wniosek Zarządu Parku Rada Naczelna Polskich Organizacji Polonijnych w Australii ufundowała kopię małej tablicy i zabezpieczyła umocowanie tej dużej.
Około roku 1999 obie tablice zniknęły, a na ich miejscu Zarząd Parku umieścił plastikową większą tablicę podzieloną na dwie części. Po lewej stronie przekopiowano napis z dawnych tablic, po prawej dano do niego komentarz:
„It is highly unlikely that Strzelecki was the first person to climb Mt Kosciuszko. The Aboriginal people of the Monaro and groups from the southern tablelands, south coast and northern Victoria visited these peaks for thousands of years to feast on the bogong moths which gather here in summer and to conduct trade and perform cultural and spiritual ceremonies. Stockmen began visiting the mountains from the 1830 in search of summer pasture and it is probable that some of them would have climbed the mountain.
Change of name
In 1997 the Geographical Names Board of NSW agreed to proposal that the spelling be changed to ‘Kosciuszko’, the correct spelling of the name of the famous Polish freedom fighter.
The board accepted that Strzelecki spelt the name with a ‘z’.”
Oryginalne tablice z brązu wrzucono gdzieś do piwnicy, z której – po długich poszukiwaniach, w których w końcu pomógł mu Ranger Parku – wydobył je w zeszłym roku sekretarz polskiej ambasady, pan Krzysztof Kleiber. Odczyszczone wiszą na ścianie w ambasadzie w Canberze, bo Zarząd Parku odmówił umieszczenia ich na dawnym miejscu.
Janusz Rygielski, prezes Rady Naczelnej w swoim przemówieniu na ostatnim zjeżdzie Rady w lipcu powiedział zebranym:
W październiku ubiegłego roku, w Kanberze, została otwarta wystawa poświęcona Tadeuszowi Kościuszce, przygotowana przez Ambasadę RP. W jej otwarciu wziął udział wiceprezes RN Andrzej Alwast, który nawiązał przyjazne kontakty z przedstawicielami Parku.
W styczniu tego roku wystawa została przeniesiona do Ośrodka Informacji Turystycznej Parku Narodowego Kościuszko w Jindabyne. Już sam fakt, że dyrekcja Parku, w przeciwieństwie do niektórych biurokratów w Kanberze, nie bała się zaprezentować naczelnika Kościuszki, godny jest odnotowania.
Wziąłem udział w otwarciu wystawy i byłem bardzo zaskoczony miłym stosunkiem do nas dyrektora Parku oraz głównej projektantki planu zagospodarownia Parku, która wygłosiła przemówienie składające sią głównie z superlatyw pod adresem Kościuszki.
W spotkaniu brała udział przedstawicielka Aborygenów, która bardzo skromnie mówiła o związku jej przodków z Górami Snieżnymi, a w rozmowie ze mną powiedziała, że chciałaby tylko, aby aborygeńska nazwa została dopisana do obecnej nazwy. Była zdumiona, kiedy dałem jej swoją wizytówkę, wskazując na nasze logo. Powiedziałem jej, że jesteśmy jedyną organizację etniczną, która wprowadziła aborygeński bumerang do swojego godła.
W trakcie spotkania dyskutowałem z dyrektorem Parku treść tablicy na szczycie Kościuszki, która zawiera mylną datę wejścia Strzeleckiego i nic nie mówi na temat jego osiągnięcia, a ponadto nie honoruje przewodników Aborygenów. W rezultacie wymiany korespondencji uzgodniliśmy, że Rada Naczelna zaproponuje nową treść tablicy. Propozycję tej treści znajdą Państwo w swoich teczkach.
Projekt nowej tablicy, proponowany przez Radę Naczelną i złożony w Zarządzie Narodowego Parku Kościuszki wygląda następująco:
Left side
Below is the text of the sign that was placed at the top of Mt Kosciuszko in 1940 to celebrate the centenary of the first recorded ascent of this mountain.
From the valley of the Murray River, the Polish explorer, Paul Edmund Strzelecki, ascended these Australian Alps on 15 February 1840*.
“A pinnacle, rocky and naked, predominant over several others” was chosen by Strzelecki for the point of trigonometrical survey. In Strzelecki’s words: “The particular configuration of this eminence, struck me so forcibly by the similarity it bears to a tumulus elevated in Krakow, that, although in a foreign country, on foreign ground, but amongst a free people, who appreciate freedom and its votaries, I could not refrain from giving it the name of Mount Kosciusko.”
The commemorative plaque was originally unveiled by the Consul General of the Republic of Poland for Australia, New Zealand and Western Samoa, Wladyslaw Adam de Noskowski Esq, on the 17 February 1940.
* Since 1974 it has been accepted that the actual date of Strzelecki’s climb was 12 March 1840.
Right side
Although Strzelecki was the first to establish that Mt Kosciuszko was the highest mountain in Australia, it is likely that he wasn’t the first person ever to climb it.
The Aboriginal people of the Monaro, and groups from the Southern tablelands, South coast and Northern Victoria, visited these peaks for thousands of years to feast on the bogong moths which gather here in summer, to conduct trade and to perform cultural and spiritual ceremonies.
Stockmen began visiting the mountains from the 1830s in search of summer pasture and it is probable that some of them would have climbed the mountain.
Strzelecki’s party included James McArthur, James Riley and two Aborigines, Charlie Tarra and Jackey, who greatly contributed to the Polish explorer’s achievement.
They approached Mt Kosciuszko from the Western side and climbed one of the hardest routes in the Snowy Mountains, ascending two thousand metres.
Nasze stanowisko jest następujące:
oryginalne tablice z 1940 roku są – po 65-ciu latach – zabytkowe i nalezy je po odnowieniu umieścić tam, gdzie były.
Wszelkie tablice wyjaśniające, umieszczające nazwanie Góry w szerszym historycznym kontekście i korygujące sprawę błędnej daty, powinny być wyeksponowane w odpowiednim miejscu pod szczytem, na szlaku turystycznym, a najlepiej – w
Muzeum Gór Snieżnych, ktore powinno powstać w Jindabyne (chyba go tam jeszcze nie ma?!) i w którym odpowiedni dział powinien zostać poświęcony Strzeleckiemu.
Byłoby w ten sposób realne stworzenie „Muzeum Strzeleckiego”, na które australijskiej Polonii pewnie nigdy stać nie będzie...
Ostatnie wydarzenia
W ‘Pulsie Polonii’ www.pulspolonii.com
28 lipca 2005 przedruk wywiadu z AH opublikowanego w Wirtualnej Polsce.
18 sierpnia wyniki konkursu na prace o Strzeleckim i innych Polakach w Australii (przeprowadzonego w Polsce przez Marka Tomalika) i streszczenie nagrodzonych prac. (W załączniku do tego Biuletynu – praca Igora Piwowarczyka, która otrzymała pierwszą nagrodę.)
19 sierpnia - artykuł Mirosława Rymara „Tablice pamiątkowe na Górze Kościuszki” i trzy wiersze o Strzeleckim pióra Joanny Kucyper: Ku pamięci Sir Pawła Edmunda de Strzeleckiego, O górskiej „daisy” i Gdzie jesteś?.
Kilka stron internetowych w Polsce zamieściło linki do naszej strony. Proszę sprawdzić: fuw.edu.pl/~rosiek/photo/jr_link.html
Oprócz tego, cały dział poświęcony naszym poczynaniom prowadzony jest na stronie ryszard.hearts.webpark.pl
Bardzo dziękujemy i prosimy o pozostawanie z nami w stałym kontakcie.
Polskie wnioski do prac prowadzonych przez Productivity Commission
W lipcu wystosowałam do wszystkich naszych korespondentów i znanych mi działaczy list następujący:
„Miedzy 25 lipca a 18 sierpnia odbędzie się we wszystkich stolicach stanów i terytoriów seria publicznych posluchań (Public Hearings) przed Productivity Commission na temat "Conservation of Historic Heritage Places".
Ogłoszenie na ten temat ukazało sie w The Australian w piatek 15 lipca (strona 4).
Pojawia się znakomita okazja, żeby posluchania Komisji wykorzystać do nagłośnienia naszych postulatów dotyczących poszanowania polskiego dziedzictwa historycznego w Australii.
Proponuję, aby formalnie powiadomić Komisje, ze chcemy przywrócenia Górze Kosciuszki jej historycznego charakteru, czyli żądamy umieszczenia tam na powrót zabytkowej tablicy z 1941 roku upamiętniajacej Strzeleckiego, a bezprawnie usuniętej przez Zarząd Parku Kosciuszki w latach 1990-ych.
Tablica obecnie jest w posiadaniu Ambasady RP w Canberze i - naszym zdaniem - powinna wrócic na swoje miejsce, jako część australijskiej historii.
Proponuję, zeby w każdym stanie Australii, gdzie żyją Polacy, do Komisji wpłynął wniosek o umieszczenie historycznej tablicy tam, gdzie została ona umieszczona ponad 60 lat temu.
Nie przegapmy tej jedynej w swoim rodzaju okazji!
Nie rezygnujmy z nadziei, ze władze Australii w jakiś sposób w końcu uznają formalnie naszą rolę i historię Polaków w tym kraju.
Anna Habryn
Mt Kosciuszko Inc.”
************************************
Odpowiedż na to wezwanie otrzymalam z Brisbane.
Mirosław Rymar (Ruch Rodaków) napisał:
Jak Pani informuje u nas, w Brisbane Komisja bedzie dzialala juz 25 lipca.
Strasznie malo czasu, ale mysle, ze pod listem uzyskamy podpisy wszystkich prezesow org. polonijnych i moze kilku innych spolecznosci.
„Ruch Rodaków wystosował w sprawie tablic list do Productivity Commission, który poparły także SPK Kolo Nr.8 i polska sekcja radia 4EB z Brisbane” (Puls Polonii 19 sierpnia 2005).
********************************
... Od Rady Naczelnej:
„...załączam wystąpienie Rady Naczelnej do Productivity Commission.
Doszliśmy do wiosku, że powinniśmy wykorzystać tę okazję, aby wystąpić z troską o ochronę dziedzictwa australijskiego i zaproponować nowy aspekt jego ochrony, kładący akcent na wartości intelektualne dziedzictwa.
W tym kontekście nazwa "Mt Kościuszko" powinna być chroniona jako reprezentująca zespół wartości odnoszących się do historii Australii. Powinna być ona również chroniona ze względu na wiek (starych budynków nie wolno niszczyć).
Serdecznie pozdrawiam
Janusz Rygielski
***********************************
... z Canberry
Wanda Horky przesłała nam list 29 lipca:
The Polish Historical Institute in Australia has provided today a
submission to the Productivity Commission's Inquiry. Here is a copy for
you all. Many thanks to Anna and Dr. Rygielski for giving me some
additional information and for Dr. Rygielski for allowing the Institute
to include the Rada's submission. Also my thanks to Barbara Rozmus, a
PHIA member whose help was invaluable.
******************************************
...z Perth
Mt Kosciuszko Inc złożylo pisemne wnioski do Komisji, postulując objęcie Parku Narodowego Kościuszki kontrolą z ramienia instytucji federalnych, aby zapobiec samowoli lokalnych władz w zarządzaniu miejscami o narodowej wartości historycznej.
Pan Ludwig Komorowski wystąpił razem ze mną przed Komisją w dniu 1 sierpnia udowodniając, że tablice z 1940 roku na Górze Kościuszki były pomnikiem i powinny być – jako taki – przywrócone Górze w oryginalnej postaci.
***********************************************
.....Od naszych korespondentów:
Witam Pania,
Nazywam sie Rose Sapieja i jestem dumna Polka. Bylismy wlasnie z moja rodzina w Thredbo i chcialam znalezc informacje dla dzieci na Show and Tell. Chcialam sie dowiedziec dlaczego cala strona polska na waszej witrynie nie jest przetlumaczona na jezyk angielski?
Wszystkie informacje zawarte powinny byc przetlumaczone tak jak jest napisane w wersji polskiej, dlatego ze bardzo nam trudno dawac przyklady australijczykom jezeli nie jestesmy w stanie pokazac opublikowanych materialow, ktore sa dostepne na codzien w internecie.
Moje dzieci sa bardzo dumne z naszego pochodzenia i polskiej historii, ale jezeli nie sa w stanie przedstawic przykladow w jezyku angielskim to moga byc latwo zakrakane i wysmiane.
Z poszanowaniem,
Rose
******************************
Anna,
Congratulations on a great (informative) website. Hopefully you are successful in keeping the name. I will pass on your website to my Polish friends in Perth who I am sure will be interested.
Having lived at Young NSW, not too far from the Snowy, I have been to the summit. It was 21 November about 1991 and I took my old Canadian tennis racket type snow shoes and went for a bit of a walk, probably much to the amusement of the skiers, who were making the most of the last snow.Cheers,
Terry Potts
********************************
Właśnie przeczytałem w portalu Wirtualnej Polski wywiad z Panią na temat Mt. Kościuszko i chronienia jej nazwy przed zmianą na dwujęzyczną.
Dziwna sprawa. Oczywiście jestem pod wrażeniem Pani ( Państwa) zaangażowania w sprawę i popieram ją całym sercem. Jestem Polakiem i uważam się za patriotę i również leży mi na sercu to, aby właśnie Polacy byli narodem, narodowością poważaną i cenioną. Bo w moim rozumieniu jest to również jeden z celów Pani działalności.
Pisząc "dziwna sprawa” miałem jednak na myśli coś innego. Otóż żyjąc i mieszkając w Polsce nie miałem pojęcia że może mnie tak poruszyć – żeby nie powiedzieć porwać, a na pewno poruszyć moje uczucia – Państwa działalność.
Nigdy nie byłem w Australii, nie wiem jakie jest nastawienie w tym kraju do Polaków.. Byłem jednak w Wielkiej Brytanii przez ponad rok i stąd może u mnie nagła fala zrozumienia i gorącego poparcia dla Pani działań. Obudziło się kilka wspomnień. Myślę, że akurat ten pobyt przyczynił się do tego, iż nieco inaczej patrzę teraz na świat i na to jak można żyć poza granicami naszego kraju.
Proszę wybaczyć ten lekko nieskładny list napisany pod wpływem impulsu. Życzę tez Pani i pani współpracownikom, aby wasze działania przyniosły oczekiwany rezultat – pozostawienie nazwy Mt. Kościuszko jako jedynej i pozostającej w ogólnym użyciu. Na pewną będę Wam kibicował i śledził rozwój sytuacji na Waszej stronie www.
Pozdrawiam serdecznie
Bartosz Zieliński
***********************************
Z calego serca popieram wasz pomysl kultywowania pamieci Strzeleckiego i jego dokonan. Jestem z wyksztalcenia geografem i nie wyobrazam sobie zacierania naszych sladow w mapach i atlasach.
Pozdrawiam cala Wasza organizacje,
Karol Sadowski
Dodam tylko ze jezeli moge w czyms pomoc to bardzo prosze o sygnal.
*****************************************
Szanowna Pani,
Proponuję zorganizować dodatkową formę protestu - głosy zacząć zbierać
poprzez internet. To dodatkowe działania, ale będą w nim mogli wziąć udział
także Polacy spoza Australii. Każdy głos się liczy. Im nas więcej tym nasz
głos bardziej słyszalny. Serdecznie pozdrawiam i życzę pełnego sukcesu w
obronie polskiej historii, polskiej kultury i polskiej racji.
Marek Boniukiewicz
*************************************
witam
serdecznie Was pozdrawiam i trzymam kciuki za sprawe.z perspektywy odleglosci wydawaloby sie, ze nie ma to znaczenia.jednak tak nie jest, bo to mam znaczenie.milo jest wiedziec, ze w dalekiej australii jest polski akcent.
TPiasecki
***********************************************
To tyle. A teraz prosimy o komentarze.
Mtkosciuszko@bigpond.com.au
anna.habryn@mtkosciuszko.org
*******************************
Od Janusza Rygielskiego:
Pani Anno,
W 1840 nie było żadnej tablicy na szczycie Mt Kościuszko, tym bardziej dwóch. Pierwsza tablica pojawiła się tam w 1940 r.
*************************** | 
