N.N. Nowosilcow |
Iwan Paszkiewicz |
Przegrana Napoleona w wojnie z Rosją była też przegraną Polaków. Polacy kraju nie odzyskali. Zamiast Napoleona, car Aleksander I-szy Romanow na Kongresie Wiedeńskim stwarza, mimo niechęci większości uczestników obrad, kadłubowe Królestwo Polskie, oczywiście, w zależności i unii personalnej z Rosją. Mimo autonomii na papierze, istnienia konstytucji i sejmu, Rosjanie powoli przestają honorować wszelkie porozumienia, którym Polacy zawierzyli. Car na zarządców delegował do Polski renegatów w osobach Nowosilcowa, który był oskarżycielem, sędzią i katem w jednej osobie, lub okrutnego Paszkiewicza, czy agresywnego, wybuchowego księcia Konstantego. Ten ostatni rozbudował policję, a mając pod sobą wojsko działał w brutalny sposób, znęcając się nad polskimi żołnierzami, poprzez ciągłe musztry i szkolenia.
Całą przestrzeń od Prosny aż do Dniepru i od Galicji do Bałtyku zamknięto, obsadzono wojskiem i urządzono jak ogromne więzienie. Zaczął się tragiczny rozdział w polskiej historii, związany z krwawym tępieniem i prześladowaniem polskości we wszystkich przejawach. Rosjanie zachowywali się jak barbarzyńcy, niszcząc kulturę, język polski, tłumiąc jakikolwiek sprzeciw i dążenia wolnościowe Polaków. Aby nadzieje wolnościowe przyszłych pokoleń wytępić, Nowosilcow na męki wziął też dzieci i młodzież! Członkowie Towarzystwa Filomatów i Filaretów, skromnej organizacji założonej w Wilnie z inicjatywy Tomasza Zana i Adama Mickiewicza, po okrutnym śledztwie, razem z uczniami szkół średnich, zostali skazani na zsyłkę na Sybir. Oto relacja patrioty Jana Sobolewskiego, wracającego ze śledztwa, z części trzeciej „Dziadów" Mickiewicza.
Posłuchaj opowiadania Jana Sobolewskiego. Recytują Andrzej Siedlecki i Marta Kieć-Gubała
Tekst "Dziadów" na Internecie
N. N. Nowosilcow mal. Stepan Szczukin |
Iwan Paszkiewicz mal. Friedrich Randell |
Link do poprzedniego odcinka
| 
