Riho Okagami Siedlecka, autorka |
Drodzy Czytelnicy!W zeszłym roku ukazał się wywiad z moją żoną na temat książki wydanej w Tokio, dotyczącej historii Polski.Ponieważ raczej trudno by było Czytelnikom „Pulsu” przebrnąć przez te japońskie „krzaczki”, to pomyślałem sobie, że może niektórzy będą zainteresowani tym, co Japończycy przeczytają o Polsce. Tak więc dla ułatwienia w telegraficznym skrócie podaję zawartość książki. W ten sposób można będzie również przypomnieć sobie naszą historię. Tym bardziej, że niektórzy starają się ją na nowo przepisywać.
Tytuł książki: Chuo no Fushicho Polando fukutsuno sennen shi
中欧の不死鳥−ポーランド不屈の千年史
„Feniks Środkowej Europy – 1000 - letnia historia niezłomnej Polski”
Autorka: Riho Okagami Siedlecka[]
Link do wywiadu z Riho
Opis treści (wolny przekład).
Przedmowa.W przedmowie piszę o dużym obszarze Polski, o dominacji Polski w Europie, o rozkwicie kraju, „złotym wieku”, zaborach, wprowadzeniu Konstytucji 3 Maja, o walce o niepodległość i wolność. O tym, że kraj jak Feniks się odrodził, ale po 20 latach pokoju znowu nastąpił IV rozbiór i po wojnie został pod marionetkowym rządem ZSRR. I znów przez pół wieku Polska czekała na wolność. Historia środkowo wschodniej Europy jest skomplikowana, bo granice zmieniały się i różne narodowości żyją w różnych miejscach, a historia jest często opowiadana z punktu widzenia mocarstw i historia krajów pokonanych nie bardzo jest widoczna. Żeby dobrze ją zaprezentować tym, którzy nie znają historii, przedstawiam tu historyczne fakty i postacie na podstawie źródeł napisanych przez profesjonalnych historyków. Jeśli popatrzy się przez pryzmat Polski, która musiała przeżyć różne przetargi między mocarstwami i na Europę, to na pewno poznasz Europę, której nie znałeś.
Tytuły rozdziałów
1. Najazd Mongołów
• Ruchome granice
Wprowadzenie - informacje dla czytelnika japońskiego, którego państwo miało stałe granice, że w Polsce granice były zmienne z powodów geopolitycznych - przykład Wrocławia i Lwowa. Konsekwencja zmian granic dla życia ludzi.
• Mongołowie u bram
Polska poprzez chrzest stała się murem obronnym zachodniej cywilizacji w Europie. W 13 wieku obroniła się przed Tatarami (napady na Lublin, Sandomierz, Kraków-legenda hejnału). Japonia miała podobny problem z Mongołami.
• Niebezpieczne zmierzenie się rycerstwa Europy z obcą kulturą:
1241 r.-walka pod Legnicą. Henryk Pobożny i jego wojsko walczyli znów z Tatarami. To pierwsza duża bitwa europejskiego rycerstwa z głównymi siłami Tatarów. Tatarzy wygrywają i podchodzą pod Wiedeń. Niemiecki cesarz Fryderyk II prosi europejskie kraje o pomoc, ale nikt nie jest chętny do pomocy. Europa wygląda z zewnątrz zjednoczona religijnie i kulturowo, ale stosunki między krajami oparte są na rywalizacji i co będzie się dziać w sąsiednim kraju, nikogo nie bardzo obchodzi. Nawet Wenecja stara się wejść w układ z Tatarami. Uważano, że Wiedeń padnie.
• Niespodziewany rezultat najazdu
Wiedeń jednak niespodziewanie jest uratowany. Chan umarł i Tatarzy wrócili do siebie. Potem wielokrotnie napadają na Polskę i Węgry, ale nie zagrozili już istnieniu Europy. Polacy i Węgrzy zorientowali się w strategii Tatarów i odpierali z sukcesem ich ataki. Uniknięto katastrofy cywilizacyjnej, tak w Polsce jak i w Japonii, bo tajfun dwukrotnie zatopił ogromną flotę mongolską.
2. Kwitnące średniowiecze
• Polska i Węgry
Relacje, związek, sytuacje - okres Łokietka i Kazimierza Wielkiego oraz Ludwika Węgierskiego.
• Krzyżacy i Litwa
Jadwiga i początek dynastii Jagiellonów i walka z Krzyżakami aż do Grunwaldu. Rozkwit średniowiecznej Polski.
• Czy Kolumb był Polakiem?
Interesujące zagadnienie historyczne po hipotezie Manuela Rosy, portugalskiego historyka.
3. Złoty wiek
• Głowy wawelskie
Renesans w Polsce. Przypuszczalne znaczenie główek i ich historia.
• Królowa Bona Sforza
O pochodzeniu i powodzie jej popularności.
• Utworzenia Księstwa Pruskiego i upadek średniowiecznego Królestwa Węgier
O znaczeniu i wpływie na równowagę sił w Europie i konsekwencji dla dynastii Jagiellonów.
• Ożenek króla Zygmunta Augusta
Konsekwencja ożenku i powód wyjazdu Bony do Włoch.
• Zabójstwo Bony Sforza
Testament Bony i konflikt między Zygmuntem Augustem a królem hiszpańskim, oraz problem pożyczki pieniężnej Bony dla króla Hiszpanii.
• Tolerancja religijna w Polsce
Państwo wielokulturowe z pełną tolerancją, prawnie zabezpieczoną przez króla.
• Koniec dynastii Jagiellonów
Bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta, rosnąca siła Iwana Groźnego i rodowód wolnej elekcji.
• Ucieczka króla Henryka Walezego
Elekcja H. Walezego, śmierć jego brata króla Francji i konsekwencje dla Polski.
• Następca tronu
Wybór Batorego, zwycięstwo w Liwonii, śmierć Batorego i początek dynastii Wazów - oraz konflikt ze Szwedami o tron szwedzki.
4. Burzliwy wiek
• Rosyjscy carowie samozwańcy
Chaos po śmierci Iwana Groźnego i historia Dymitra Samozwańca popieranego przez polską szlachtę i okupacja Kremla przez Polaków.
• Królewicz Polski wybranym carem
Kryzys Księstwa Moskiewskiego i stworzenie dynastii Romanowów.
• Rabunki Szwedów
Zachowanie Szwedów w czasie wojny 30-letniej.
• Powstanie kozackie
Powstanie B. Chmielnickiego, konsekwencje, włączenie się Rosji i spowodowanie potopu szwedzkiego.
Zniszczony w czasie potopu szwedzkiego zamek w Ogrodzieńcu |
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów |
• Potop
Dewastacja infrastruktury, straty ludzkie, obrona J. Góry, wywóz dóbr kultury materialnej do Szwecji.
• Nieudane reformy
Utracenie ziemi ukraińskiej i terenów wschodnich oraz usamodzielnienie się Księstwa Pruskiego, rosnące niebezpieczeństwo ze strony Turków, próby reform, abdykacja Jana Kazimierza.
5. Król Lew ratuje Europę (J. Sobieski)
• Rodowód króla Lwa
Zwycięstwo hetmana J. Sobieskiego, jego rodowód i wybór na króla polskiego.
• Ambitny plan sułtana
Sułtan Mehmed IV marzy o zdobyciu Wiednia, a Kara Mustafa skrycie przygotowuje plan wojny.
• Układ Sobieskiego z Leopoldem
Dwa miejsca możliwe, w które uderzą Turcy: Kraków albo Wiedeń, mimo różnych problemów następuje podpisanie umowy o wzajemnej pomocy między Polską a Austrią.
• Kara Mustafa maszeruje
Wiedeń przygotowuje się do wojny, Leopold wraz z rodziną tchórzliwie ucieka.
• Bitwa pod Wiedniem
Przebieg bitwy i przybycie na czas Sobieskiego i wspaniałe zwycięstwo polskiej husarii.
• Po bitwie
Los Kara Mustafy i sułtana Mehmeda, sława Sobieskiego i koniec wojny z Turkami, koniec panowania Imperium Osmańskiego w Europie, legenda o kawie wiedeńskiej.
6. Pułapka Piotra Wielkiego
• Młody car Piotr
18 wiek - wzrastanie potęgi Rosji, starania Piotra Wielkiego, by przebudować państwo na styl zachodni.
• Ingerencja Rosji w elekcję króla na tron polski
Rosja popiera Augusta II Mocnego i siłą osadza go na tronie polskim.
• Wojna między kuzynami (szwedzkim, duńskim królem i Augustem Mocnym)
Wielka wojna północna. Szwedzki król wyrzuca Augusta II Mocnego i osadza na tronie S. Leszczyńskiego. Po 9 latach August znów wraca na tron polski, a Piotr Wielki szuka możliwości, by ugruntować swój wpływ w Polsce.
• Sejm Niemy
Piotrowi Wielkiemu udaje się zmniejszyć siłę wojska polskiego i Polska staje się bardzo zależna od Rosji.
• Niespodziewane szczęście wędrującego króla (St. Leszczyńskiego)
Córka króla Leszczyńskiego zostaje królową Francji i Leszczyński otrzymuje zrujnowany zamek Chambor.
• Powrót na tron Stanisława Leszczyńskiego
Po śmierci Augusta II Mocnego, szlachta wybiera Leszczyńskiego na króla, Rosja ostro się sprzeciwia i zaczyna się wojna o sukcesję do tronu, Leszczyński musi uciec i jest zmuszony oddać tron polski Augustowi III, zostaje księciem Lotaryngii i ma ogromny wpływ na kuchnię francuską.
• Jeść, pić i…
Król August III nie dba o kraj, następuje degeneracja kraju.
7. Walki cesarzowych (Anny, Elżbiety i Katarzyny)
• Piękna caryca Elżbieta
Po śmierci Piotra Wielkiego jest opis zamachu i bezwzględnej walki o władzę na dworze rosyjskim następców-Katarzyny I, Piotra II, Anny I i Iwana VI. Następuje objęcie tronu przez Elżbietę.
• Tajemny kochanek Katarzyny (St. Poniatowski)
Przyjazd S. Augusta do Petersburga, romans z Katarzyną, żoną następcy tronu, księcia Piotra.
• Caryca Katarzyna
Zamach Katarzyny na męża/cara Piotra i elekcja nowego króla w Polsce.
8. Czas reform w Polsce
• Reformy Stanisława Augusta
Między innymi, stworzenie szkoły oficerskiej, ulepszanie infrastruktury- budowa mostu-reperacje dróg etc…Następuje ożywienie kulturowo-intelektualne dworu. Za kulisami rządzi Polską Repnin, ambasador Rosji.
• Konfederacja Barska
Repnin blokuje reformy króla, co powoduje niezadowolenie obozu reformatorskiego – organizuje się Konfederacja Barska. Katarzyna przeciąga na swoją stronę Prusy i Austrię, by nie popierali konfederacji i w zamian oferuje im polskie terytorium-I rozbiór. Konfederaci muszą uciekać, Puławski zostaje bohaterem narodowym Ameryki. Ogromna ilość Polaków zostaje wysłana na Syberię.
• Kościuszko jedzie na niepodległościową wojnę w Ameryce
Kim był, dlaczego wyjechał do USA i co robił bohater narodowy w Ameryce.
Wejście do Sanktuarium na Jasnej Górze, Częstochowa |
Zamek Królewski w Warszawie |
• Wielki Sejm
1788 - zmiana układu politycznego w środkowej i wschodniej Europie-konflikt między Prusami a Rosją, patrioci wyrzucają z Sejmu ambasadora rosyjskiego. Zaczynają przeprowadzać reformy. Sytuacja międzynarodowa zmienia się. G. Waszyngton zostaje prezydentem. We Francji wybucha rewolucja i „ancien regime” pada.
• Pierwsza nowoczesna konstytucja w Europie
1791-ustanowienie Konstytucji 3 maja! Katarzyna Wielka jest bardzo niezadowolona.
9. Upadek Królestwa Polskiego
• Zdrada targowicka
Wojsko rosyjskie wkracza do Polski. Zaczyna się wojna. S. Poniatowski decyduje się poddać. Następuje II rozbiór Polski. Zawiązują się różne spiski.
• Teatr Narodowy w Warszawie
1794 - premiera sztuki „Krakowiacy i Górale” - rośnie napięcie w kraju, władza rosyjska zakazuje przedstawienia.
• Wybuch insurekcji kościuszkowskiej
Zwycięstwo pod Racławicami, wybuch powstania Kilińskiego w Warszawie.
• Oblężenie Warszawy
Prusy przyłączają się do Rosji i następuje oblężenie. Kościuszko jednak zwycięża.
• Rzeź Pragi
Kościuszko ranny, wzięty do niewoli, Kozacy mordują Prażan i powstanie upada. III rozbiór Polski. Polska ginie z mapy Europy!
• Los bohaterów po rozbiorach…
Los Kościuszki i S. Augusta.
10. Polska jeszcze nie zginęła
• Z ziemi włoskiej do Polski
Rodowód hymnu polskiego z faktami historycznymi i los legionistów J. H. Dąbrowskiego.
Ratusz w Reggio Emilia, tu znajduje się tablica upamiętniająca utworzenie Mazurka Dąbrowskiego |
Popiersie R.Traugutta, ostatniego przywódcy Powstania Styczniowego na dziedzińcu Cytadeli Warszawskiej |
• Napoleon w Polsce
Podbój Europy przez Napoleona oraz wprowadzanie nowego prawa i systemu ekonomicznego.
• Maria Walewska
Historia poznania Marii i Napoleona, romans.
• Radość ze stworzenia Księstwa Warszawskiego
Zwycięstwo Napoleona w Prusach i stworzenie Księstwa Warszawskiego.
• Małżeńskie negocjacje Napoleona
Problem Napoleona z kim się wiązać - Rosjanka czy Austriaczka, wybiera Austriaczkę i wchodzi w konflikt z Rosją.
• Napoleon versus Rosja
Rosja chce przekonać Polaków, by poparli Rosjan i wysyła A. Czartoryskiego do W-wy, ale J. Poniatowski jest przeciwny i maszeruje z Napoleonem do Rosji.
• Stracone marzenia
Napoleon przegrywa w Rosji i dochodzi do upadku Napoleona.
Przyszłość Polski jest w rękach Aleksandra I.
11. Warszawa w epoce Chopina
• Kongres Wiedeński
Opis procesu utworzenia Królestwa Polskiego, tzw. Kongresówki.
• Dom Chopina
Dzieciństwo Chopina, atmosfera domu rodzinnego, pierwszy koncert.
• Książę Konstanty
Zaproszenie Chopina do Belwederu, koncert przed despotycznym W. Księciem Konstantym, znienawidzonym przez Polaków.
• Rosnąca opresja w Królestwie Kongresowym i na Litwie
Rosnący konflikt w Kongresówce pomiędzy rosyjskimi urzędnikami a polskimi posłami. Aleksander I zaczyna wycofywać prawa ustalone przez Konstytucję, zaczyna się opresja Nowosilcowa na Litwie, aresztowania wśród studentów i inteligencji. Mickiewicz aresztowany, śmierć Aleksandra I. Polska nie ma możliwości, by polepszyć swoją sytuację.
• Wpływ dekabrystów na sytuację w Polsce
Proces patriotów w Polsce i działanie A. Czartoryskiego, by oskarżeni uniknęli ciężkich kar i kary śmierci. Konflikt z Mikołajem I powiększa się.
• Chopin - geniusz muzyczny
Chopin studiuje, talent jego rozkwita i młody pianista gra w salonach i na koncertach, komponuje i kończy Szkołę Muzyczną. W listopadzie 1830 roku, przed Powstaniem Listopadowym wyjeżdża do Wiednia.
12. Etiuda Rewolucyjna
• Rewolucja Lipcowa we Francji
Wybucha rewolucja w Paryżu i dochodzi do Brukseli. Mikołaj I decyduje, by wysłać wojsko rosyjskie razem z wojskiem z Kongresówki do Brukseli.
• Powstanie Listopadowe
Wybucha Powstanie w Warszawie, Wielki Książę Konstanty ucieka. A. Czartoryski stara się negocjować z Rosjanami, by zakończyć powstanie, ale Sejm opanowali radykałowie i powstanie rozszerza się. Czartoryscy ewakuują swoją kolekcję z Puław.
• Upadek Powstania
Powstanie upada, Chopin dowiaduje się o tym w drodze do Paryża, komponuje Etiudę Rewolucyjną. Mickiewicz dowiaduje się o upadku powstania w Dreźnie i piszę trzecią część „Dziadów” - umarł Gustaw, urodził się Konrad.
• Zemsta Mikołaja I
Sroga opresja Mikołaja: wyroki śmierci i zsyłki powstańców na Sybir, konfiskaty majątków i odbieranie symboli patriotycznych z kościołów, pałaców, ograniczenie działalności kościoła i zamykanie wyższych studiów, zaczyna się budowa koszar dla rosyjskiego wojska i więzienia - Cytadeli Warszawskiej.
• Suwerenność małego państwa
Czartoryski kontynuuje działalność w Paryżu na rzecz suwerenności Polski i mniejszych narodów.
• Paryski celebryta Chopin
Sukces Chopina w Paryżu, poznawanie elity paryskiej, przez muzyczne kompozycje „słychać Polskę”.
• Rewolucja Lutowa
Bratanek Napoleona zostaje prezydentem, rewolucja rozszerza się do Poznania, zamieszki. Mickiewicz organizuje legiony we Włoszech, walczą przeciw Austriakom, walczą też na Węgrzech. Rosjanie tłumią Powstanie Węgierskie i Polacy uciekają z Węgier do Turcji.
• Śmierć Chopina
Śmierć Chopina, pogrzeb, msza, 3000 ludzi, Père Lachaise. Ludwika, siostra Chopina zabiera serce i według woli Chopina przemyca do Warszawy.
• Wojna krymska
Wojna turecko-rosyjska, Francja i Anglia popierają Turcję, polscy legioniści z Europy jadą do Turcji, pod koniec wojny umiera Mikołaj I. Mickiewicz dojeżdża do Istambułu, ale przed przegraną Rosji – umiera. Odbywa się pokojowa konferencja w Paryżu, hr. A. Walewski, minister francuskiego MSZ-u (syn Napoleona i Walewskiej) prowadzi konferencje pokojową - nie ma lepszej szansy, by dyskutować sprawę Polski, tym bardziej, że Napoleon III jest sprawie przychylny, ale delegaci nie mają zainteresowania, a Rosja nawet nie przyjmuje postulatów, by Polakom pozwolić na używanie własnego języka. Napoleon III poddaje się, bo potrzebuje poparcia Rosji w wojnie przeciwko Austriakom. Mimo ofiar i ginących w wojnie Polaków, Polacy nic nie uzyskali na konferencji.
13. Marzenie i złudzenie
• Joseph Conrad
Angielski pisarz - jest Polakiem, który urodził się po wojnie krymskiej, kiedy zaczęła się działalność antyrosyjska w Polsce. Urodził się jako syn patrioty!
• Reforma Aleksandra II
Nowy car znosi stan wojenny, trwający w Kongresówce 25 lat i zwolnił zesłańców syberyjskich, pozwolił na działanie Towarzystwa Rolniczego i otworzył polsko - języczne studia wyższe w Warszawie. Na wieść zwycięstwa Włochów w bitwie z Austriakami ruch patriotyczny przeciw Rosji narasta, eskalacja ruchu powoduje demonstracje, które są atakowane przez Kozaków, ponoszone są ofiary, kobiety ubierają się na czarno na znak żałoby narodowej.
• Przestępstwo ojca Conrada
Mały J. T. Konrad Korzeniowski przybywa do W-wy, gdzie mieszka ojciec Apollo. Ojciec był jednym z liderów „czerwonych” i wkrótce zostaje aresztowany, i osadzony w Cytadeli, następnie zostaje skazany na zsyłkę w głąb Rosji razem z matką. 4-letni Konrad z rodzicami wyjeżdża na zsyłkę z Warszawy.
Pistolety Browninga uzywane przez bojówki PPS |
Wnętrze Sugihara House, byłego konsulatu japońskiego w Kownie |
• Powstanie Styczniowe
Rosjanie urządzają „brankę” w Warszawie, ale młodzi „zniknęli”, wybucha powstanie, walka partyzancka, inteligencja, szlachta studenci biorą udział w postaniu. Artur Grottger, z Galicji chce przyłączyć się też do powstania, ale z powodu złego zdrowia rezygnuje i zaczyna malować cykl powstańczy. Dzięki niemu wieści o powstaniu rozchodzą się wszędzie i napływają ochotnicy z zagranicy, jak Francesco Nullo. W Warszawie jest spokój, ale podziemie działa - wysyła zaopatrzenie, broń do walczących i prawie wszystkie organizacje państwowe są opanowane przez sympatyków powstania. Za granicą syn A. Czartoryskiego, Władysław Czartoryski reprezentuje powstańców, prosi o pomoc Anglików i Francuzów, ale bez skutku. Ofiary rosną, zesłania też, Rosjanie pacyfikują częściowo powstanie, ale nie mogą odkryć organizacji, która stoi za powstaniem i nie wie, kto nim dowodzi. Powstanie dzieje się też na Litwie i Rosja wysyła okrutnego Murawiewa-„Wieszatiela”. Powstanie ma wpływ na rodzinę Korzeniowskich i ich losy.
• Upadek i zemsta władzy
Dowódca R. Traugutt aresztowany i skazany na śmierć, 9 -miesięczne powstanie upada. Represje nasilają się, szczególnie przeciw szlachcie i kościołowi, następuje konfiskata majątków, podwyższone są podatki, ziemianie, szczególnie w Litwie tracą ziemie i następuje duża rusyfikacja. Po 7 latach działania studia wyższe w W-wie zostają zamknięte i Rosjanie otwierają Uniwersytet Warszawski (Rosyjski), Polacy są zwalniani z urzędów, średnie szkoły uczą tylko w języku rosyjskim, a na Litwie nawet zakazano mówić po polsku w miejscach publicznych. Rosji z powodu utrzymywania wojska do walki z Polakami brakuje pieniędzy, więc zmuszeni są do sprzedania Amerykanom Alaski.
• Początek podróży Conrada
11-letni Konrad jest z ojcem w Krakowie. Ojciec umiera na gruźlicę. Konradem opiekuje się wujek Tadeusz Bobrowski, który urzeczywistnia marzenie Konrada, by zostać marynarzem. Konrad płynie do Martyniki.
14. Urodziny legendy
• Yasumasa Fukushima jedzie przez pokonaną Polskę
Fukushima, to pierwszy zanotowany Japończyk, który przyjechał do Polski.
Jako attaché wojskowy zajmował się wywiadem i prawdopodobnie utrzymywał kontakt z polskimi działaczami. Po zakończeniu kadencji przejechał na koniu z Berlina przez Polskę do Władywostoku. Opisał w pamiętniku swoje wrażenia o Polsce, jako o smutnym, pokonanym kraju.
• Ziuk
Fukushima jedzie na Wschód, w tym samym czasie Piłsudski wraca ze Wschodu, po zakończeniu zsyłki. Krótki opis młodości Piłsudskiego, atmosfera domowa, edukacja, opis pobytu na Syberii i narodziny działacza.
• Towarzysz „Wiktor”
1898-Wigilia - następuje odsłonięcie pomnika Mickiewicza w Warszawie-to idea H. Sienkiewicza. Działalność Piłsudskiego w PPS - rośnie jego reputacja jako przywódcy.
• Aresztowanie J. Piłsudskiego
Aresztowanie Piłsudskiego i uwięzienie w Cytadeli - w X Pawilonie, symuluje chorobę psychiczną, żeby przenieść się do szpitala, a potem zbiec.
• Odzyskanie Piłsudskiego
A. Sulkiewicz z PPS - planuje uwolnienie Ziuka z Petersburga pomaga mu w tej bardzo ryzykownej akcji doktor W. Mazurkiewicz. Ucieczka kończy się sukcesem. Sensacja w całej Polsce.
15. Złoty róg
• Młoda Polska
W Galicji, pod zaborem austriackim jest autonomia, rozwija się polska kultura w porównaniu z zaborem rosyjskim. Matejko maluje ważne wydarzenia historyczne,, Czartoryscy przywożą kolekcję do Krakowa, ciało jest Mickiewicza przeniesione z Paryża na Wawel. 1901- premiera „Wesela” Wyspiańskiego. Chochoł śpiewa o zgubionym złotym rogu (metafora) - trzeba go odnaleźć – odnaleźć szansę na odzyskanie wolności. Pojawia się Feliks Jasieński razem z ogromną kolekcja sztuki japońskiej, wpływającą na artystów Młodej Polski. Wyspiański przyjaźni się Piłsudskim, mającym ideę utworzenia wojska polskiego.
• Wojna rosyjsko-japońska
Piłsudski widzi szansę na działanie, wykorzystuje konflikt na Dalekim Wschodzie.
• Wizyta Piłsudskiego w Japonii
Piłsudski kontaktuje się z Japończykami - przyjeżdża do Tokio, ale R. Dmowski jego plan powstania torpeduje. Natomiast Piłsudski za informację o działaniach Rosji otrzymuje pomoc finansową na kupno broni.
• Marzenie o stworzeniu wojska
Japonia wygrywa wojnę i staje się w Polsce popularna, przekonanie, że nie można pokonać Rosji zmienia się. Piłsudski jest chory, ale studiuje w Zakopanym strategię walki i planuje akcję zdobycia funduszy dla przyszłego wojska.
• Rewolucjonistka organizująca broń (A. Szczerbińska)
Na zlecenie Piłsudskiego działaczka PPS z innymi kupują broń i magazynują ją najpierw w Kijowie, potem koło Wilna.
• Napad na pociąg
Piłsudski z działaczami napada na pociąg w Bezdanach, transportujący podatek Polaków do Petersburga. Świetnie zorganizowana akcja udaje się i organizacja przenosi pieniądze do Galicji. Piłsudski z Kazimierzem Sosnkowskim, tworzy tajny Związek Walki Czynnej, potem Związek Strzelecki.
• Piłsudskiego przewidywania o wojnie narodów
Era św. Przymierza kończy się i mapa polityczna w Europie zmienia się. Piłsudski przewiduje, że jak zacznie się wojna narodów w Europie, to najpierw Rosja zostanie pokonana przez siły centralne, a potem one zostaną pokonane przez anglo - francuskich aliantów. Według tej hipotezy Piłsudski planuje strategię walki.
16. Przeznaczenie
• Pomnik Grunwaldzki w Krakowie
W 1910 roku I. Jan Paderewski finansuje i stawia Pomnik Grunwaldzki w Krakowie -jego odsłonięcie staje się ogromną manifestacją patriotyczną.
• Przepowiednia aktorki
W przeszłości H. Modrzejewska popierała młodego Paderewskiego, rozpoznając w nim niezwykły talent. Pomaga mu finansowo w dalszych studiach. Paderewski debiutuje w Paryżu i odnosi sukces.
• Gwiazda o kręconych włosach (I. Paderewski)
Paderewski dostaje wiele propozycji koncertowania, we Francji, Anglii i Ameryce. Ameryka całkowicie zmienia jego życie. Zostaje wybitną światową gwiazdą. Poznaje ważne osobistości ze świata polityki i biznesu. Buduje szerokie koneksje między różnymi wpływowymi osobistościami i opowiada o tragedii Polski. To zaowocuje w przyszłości.
17. Upadek trzech Imperiów
• Zabójstwo następcy tronu (arcyksięcia Franza Ferdynanda)
28 czerwiec-1914, Bośnia, Sarajewo – serbski zabójca, działacz podziemnej organizacji z Serbii.
• Austria wypowiada wojnę przeciwko Rosji
Miesiąc po zabójstwie arcyksięcia Franz Józef podpisuje deklarację wojny z królestwem Serbii. Z powodu różnych umów, następuje efekt domina i państwa Europy są wciągnięte do wojny.
• Wymarsz I Brygady Piłsudskiego
6 sierpnia, 1914-z Oleandrów pod Krakowem wyrusza I Brygada, wkraczając do zaboru rosyjskiego, do Kielc. Wbrew oczekiwaniom Piłsudskiego powstanie nie wybucha. I Brygada zostaje wchłonięta do wojska austriackiego. Piłsudski zostaje Brygadierem. Brygada jest wyjątkową grupą wojskową. Sława I Brygady rośnie. Po roku, wojsko niemieckie wyrzuca Rosjan z Warszawy. Wojna toczy się według przewidywania Piłsudskiego.
• Caryca Aleksandra
W Rosji rośnie niezadowolenie. Duma rosyjska debatuje nad reformami politycznymi, ale car nie zgadza się na ich przeprowadzenie. Car wyjeżdża z Petersburga, by dowodzić wojną z Niemcami i Austriakami. Rząd zostaje w rękach żony Aleksandry, niemającej żadnej zdolności do kierowania krajem. Aleksandra korzysta doradztwa podejrzanego Rasputina. Zamieszanie w Rosji rośnie.
• Polska pod okupacją sił centralnych
Polska jest pod okupacją sił centralnych, które nie chcą gwarantować niepodległości Polski. Piłsudski ustanawia tajną organizacją POW do walki z Niemcami - napływają rekruci.
• Zapach rewolucji w Rosji
W Petrogradzie brakuje żywności – ludzie są zdesperowani. Rząd sparaliżowany. Caryca Aleksandra totalnie wymienia personel i pogarsza jeszcze bardziej złą sytuację, słuchając Rasputina. Rosja przestaje funkcjonować jako państwo. Zbliża się rewolucja.
• „Królestwo Polskie” tylko z nazwy
Piłsudski walczy walecznie pod Kostiuchnówką - reputacja dowódcy rośnie.
5 listopada 1916 r.- cesarze Niemiec i Austrii ogłosili utworzenie „Królestwa Polskiego” pod protektoratem dwóch Imperiów. Zamiarem było, żeby nie stwarzać niepodległego państwa polskiego, ale tylko rekrutować żołnierzy.
• Maestro Paderewski i prezydent
Paderewski tworzy więc fundusze pomocy dla Polaków w Szwajcarii, potem we Francji, Anglii i Ameryce. Prywatny majątek Paderewskiego wyczerpał się. Zdecydował koncertować w Ameryce i po koncercie przemawiał do słuchaczy, by zebrać fundusze dla głodującej Polski. Szuka też pomocy politycznej, więc chce się spotkać z amerykańskim prezydentem Wilsonem. To się udaje! Prezydent zadeklarował, że Polska na pewno odzyska niepodległość! 8.01.1917 r. prezydent Wilson przemówił w Kongresie i przedstawił 14 punktów orędzia. 13 punkt zawierał deklarację o niepodległości Polski.
• Upadek Imperium Rosyjskiego
Sytuacja w Rosji pogarsza się. Strajki i demonstracje. Duma ogłasza Rząd Tymczasowy i upada Imperium Rosyjskie. Z Zurichu do Petrogradu przybywa Lenin.
• Walka przeciw Niemcom
Piłsudski kończy współpracę z siłami centralnymi i odmawia przysięgi na lojalność wobec Niemców - zostaje przez nich aresztowany, a jego żołnierze internowani.
• Lenin przechwytuje władzę
Zamieszanie w Rosji trwa. W styczniu 1918 po wyborach otwiera się nowa, demokratyczna Duma. Lenin okupuje Dumę i w październiku 1918 dochodzi do zamachu - rodzi się bolszewicka dyktatura. Tymczasem niemieckie wojsko zbliża się do Petrogradu. Lenin jest zmuszony do podpisania Traktatu Brzeskiego - i zgadza się na wykluczenie Polski, Finlandii, Estonii, Litwy i Ukrainy z terytorium rosyjskiego.
• Francja i Anglia ogłaszają poparcie stworzenia niepodległej Polski
Francja - organizuje się wojsko polskie pod dowództwem J. Hallera. Zbliża się koniec wojny. Alianci popierają niepodległość Polski. W Paryżu jako reprezentant Polski działa R. Dmowski.
• Upadek Imperium Niemieckiego
Na zachodnim froncie walka Niemiec przeciwko Francji trwa. Przedłużenie wojny grozi upadkiem Niemiec. W Berlinie odbywają się protesty przeciwko cesarzowi. Cesarz Wilhelm ucieka ze stolicy i 9 listopada niemiecki premier ogłasza utworzenie nowego rządu. Koniec Imperium.
• Polska zmartwychwstaje z grobu
8 listopada Piłsudski zostaje zwolniony z więzienia w Magdeburgu.
10 listopada przyjeżdża do Warszawy. Wita go delegacja Rządu Regencyjnego. 11 listopada na Zachodzie kończy się wojna. W Polsce Rada Regencyjna przekazuje Piłsudskiemu władzę. 16 listopada Piłsudski wysyła telegram do świata, notyfikujący powstanie niepodległego i suwerennego państwa polskiego. Ale przed Piłsudskim stoi jeszcze wiele problemów.
18. Narodziny nowego państwa
• Pianista i wybuch powstania wielkopolskiego
Paderewski przypływa do Gdańska i kieruje się do Poznania. Wybucha Powstanie Wielkopolskie, by dołączyć ziemie zaboru niemieckiego do Polski. Jedzie też do Warszawy, by spotkać się z Piłsudskim z misją stworzenia rządu akceptowanego przez aliantów.
• Wojskowy i pianista (Piłsudski i Paderewski)
Piłsudski walczy z problemami państwa: nie ma rządu, nie ma urzędników, prawo jest niejednolite, system monetarny różny, infrastruktura zniszczona, w kraju brak żywności, a granice nie są zabezpieczone. Paderewski negocjuje z Piłsudskim, by stworzyć rząd koalicyjny. Taki jest warunek Zachodu. Są problemy, ale Piłsudski je rozwiązuje i razem z Paderewskim udaje się stworzyć rząd koalicyjny, akceptowany przez aliantów. Parlamentarną decyzją, Piłsudski zostaje Naczelnikiem Państwa, a Paderewski premierem. Alianci uznają państwo polskie.
• Pokojowa konferencja w Paryżu
Paderewski, na konferencji w Paryżu jako delegat Polski walczy o terytorium Polski, szczególnie o dostęp do morza (Gdańsk). Negocjacje są niepomyślne dla Polski i stwarza się „polski korytarz”, który w przyszłości spowoduje problem.
• Zagrożenie z Rosji
Wschodnie granice nie zostały ustanowione na konferencji, więc są nieustające potyczki na granicach pomiędzy Armią Czerwoną a polskim wojskiem. Wiosną 1919 przyjeżdżają dwie misje wojskowe, angielska i francuska, ale konkretnej pomocy nie ma. W międzyczasie Piłsudski organizuje wojsko i kupuje broń, ale sympatycy bolszewików w porcie londyńskim bojkotują transporty. Ale ilość ochotników do wojska rośnie. Dołączają się Hallerczycy i ochotnicy amerykańscy. Amerykanie utworzą Kościuszko Squadron. Wśród profesjonalnych polskich oficerów nie wszyscy lubili Piłsudskiego, natomiast żołnierze niezależnie z jakich zaborów czy krajów się rekrutowali bezwarunkowo go kochali.
• Czerwona Rosja szykuje światową rewolucję
Lenin planuje opanowanie Europy. Komendantem wojsk zostaje gen. Tuchaczewski. Daje rozkaz maszerowania przez Polskę. Warszawa szykuje się do obrony, a Lenin tworzy nowy rząd w przyszłej, okupowanej Polsce.
Plan Lenina nie realizuje się, bo wbrew jego oczekiwaniom, że ludność poprze Czerwona Armię, jest zupełnie odwrotnie.
• „Cud nad Wisłą”
Piłsudski opracowuje plan ocalenia Warszawy i zaczyna się walka o Warszawę. Atak bolszewików został odparty. W tym czasie siedzi gen. Tuchaczewski w Mińsku i nie wie co się dzieje - Polacy zagłuszają radio i odkryli szyfry rosyjskie. Armia Czerwona została odepchnięta za Niemen, Piłsudski dochodzi do Mińska i wojna się kończy. Plan Lenina nie spełnił się.
• Traktat Ryski i ratowanie polskich sierot przez Japoński Czerwony Krzyż
1921-podpisanie Traktatu Ryskiego. Warunki zostają ustalone i dzieła sztuki polskiej wracają do kraju (nie wszystkie), także zesłańcy syberyjscy i ich potomkowie. Na Dalekim Wschodzie Anna Bielkiewicz organizuje powrót dzieci/sierot syberyjskich. W tym przedsięwzięciu pomaga jej Japoński Czerwony Krzyż.
• Między wojnami
Polska odżywa. Rosyjskie i niemieckie znaki, szyldy i napisy znikają. Mazurek Dąbrowskiego staje się polskim hymnem. 1921-zostaje ustanowiona nowa Konstytucja. Dużo małych partii walczy między sobą i następuje destabilizacja państwa.
W grudniu 1922 - Gabriel Narutowicz zostaje pierwszym prezydentem odrodzonej Polski, ale zostaje zamordowany po sześciu dniach od przysięgi.
Piłsudski odchodzi z polityki. Kryzys polityczny i ekonomiczny pogłębia się. Na Zachodzie rodzą się rządy faszystowskie i sytuacja międzynarodowa pogarsza się. W maju 1926 Piłsudski organizuje przewrót majowy i wraca do władzy. Stalin jest winny klęski głodu na Ukrainie. Od 1937 następuje w Rosji „wielka czystka” i wielu Polaków w Rosji staje się ofiarami terroru.
• Śmierć bohatera (J. Piłsudskiego)
12 maja 1935 - umiera J. Piłsudski. Cała Polska żegna pierwszego Marszałka Polski. Kraj spotyka cztery lata później następna katastrofa.
19. Atak z dwóch stron
• Niebezpieczne rozgrywki
Aneks przez Niemców Austrii i części Czechosłowacji – następnym celem Polska. Niemcy chcą uzyskać Gdańsk i proponują Polsce, by dołączyła do Niemiec - Polska odmawia. Niemcy okupują już całą Czechosłowację i część Litwy.
Sytuacja Polski - zła. Anglia ogłasza, że jeśli Polska zostanie zaatakowana, to razem z Francją pomogą Polsce. Podpisany zostaje Pakt Ribbentrop - Mołotow. Świat zadziwiony. Wojna się zbliża - Polacy dzielą się z Anglikami i Francuzami znajomością odkodowania „Enigmy”. Wkład polskich matematyków w rozszyfrowanie „Enigmy”.
• Początek II wojny światowej
1.09.1939 - atak Niemców na Polskę. Bombardowanie Warszawy. 3-sierpnia Anglia i Francja deklarują wojnę, ale konkretnej pomocy nie ma. 17 września atakuje Polskę Armia Czerwona. Rząd decyduje się ewakuować do Francji. Wojsko ewakuuje się, gdzie możliwe do neutralnych krajów. Polska została okupowana i podzielona przez dwóch wrogów.
• Akcja A B -eksterminacja inteligencji polskiej przez Hitlera
Plan Hitlera: część Polaków zostawić jako niewolników, resztę zlikwidować. Himmler zaczyna wprowadzać plan Hitlera - akcję AB. Masowe egzekucje liderów i inteligencji, likwidacja profesorów, zamknięcie kulturalnych i edukacyjnych instytucji, i likwidacja symboli polskiej kultury. Wysiedlanie Polaków z zachodniej części Polski do Generalnej Guberni Hansa Franka.
• Utworzenie największej organizacji podziemnej w okupowanej Europie
W Polsce tworzą się od razu podziemne organizacje - (ZWZ-później AK) o szerokim wachlarzu działalności: edukacja, publikacje, sabotaż, likwidacja członków Gestapo i zdrajców.
• Ambasada japońska ratuje warszawskie sieroty
Jerzy Strzałkowski, Sybirak, uratowany przez Japończyków, psycholog opiekuje się sierotami w Warszawie i organizuje z tych chłopców tajną organizację. Posiada kontakt z japońską ambasadą. Gestapo wpada na ich trop i przychodzi do pomieszczenia, chce aresztować chłopców, japoński dyplomata przyjeżdża i ratuje chłopaków.
• Podziemne publikacje
Pojawia się dużo tajnych drukarni, następuje bardzo inteligentna dystrybucja ulotek i bibuły.
• Japoński konsulat na Litwie
Sierpień 1939-przyjazd nowego konsula japońskiego - Chiune Sugihara do Kowna. Zatrudnia Polaków, dwóch oficerów kontrwywiadu, pracujących dla majora Michała Rybikowskiego. Major opracowuje sposób ewakuacji Polaków ukrywających się na Litwie. Wiele osób z Litwy przez Japonię wyjeżdża na Zachód. Dwie trzecie wiz zostało wydanych dla żydowskich uciekinierów i ich rodzin. Sugihara również pomógł przeszmuglować sztandar lotników do Londynu. W Japonii, by znaleźć ostateczne miejsce pobytu uciekinierom żydowskim pomaga polski ambasador Tadeusz Romer i żydowskie organizacje.
• Samotna walka państwa polskiego
1940, wiosna-Niemcy atakują Danię i Norwegię. W maju Holandię, Belgię i Francję, w czerwcu upada Paryż. W Polsce, Niemcy mordują polskie elity i budują obóz w Oświęcimiu dla Polaków i tam ich przywożą Polaków. W Niepokalanowie Ojciec Kolbe opiekuje się wysiedleńcami, Niemcy proponują, by przyznał się do niemieckiego pochodzenia i został folksdojczem, ale Ojciec kategorycznie odmawia.
• Więzień Oświęcimia z własnej woli (W. Pilecki)
Niemcy organizują „łapanki”. Wywożą masowo ludzi na przymusowe roboty do Niemiec i do obozów koncentracyjnych. Oficer W. Pilecki dał się złapać i zdecydował dobrowolnie, by iść do Oświęcimia, żeby zobaczyć, co dzieje się wewnątrz obozu. Jego raport jest pierwszym oficjalnym raportem na temat zbrodni w Oświęcimiu.
• Terror Stalina
Zemsta Stalina za porażkę 1920 roku jest okrutna i Stalin ma plan, by polskość wykorzenić totalnie. Eliminuje przywódców i inteligencję, i umieszcza w obozie ponad 20 tysięcy oficerów. Organizuje przymusowe referendum i przyłącza okupowane polskie ziemie do ZSRR, i Rosjanie zaczynają masowe zsyłki i przesiedlenia Polaków.
• Łubianka
Gen. W. Anders ranny, aresztowany dostaje się do Łubianki. Trwa przesłuchanie.
• Polscy lotnicy walczą nad Londynem
Anglia walczy. Na początku polscy lotnicy są lekceważeni, dowództwo angielskie nie ma do Polaków zaufania i uważa, że Polacy są bezużyteczni. Jednakże Polacy odnoszą sukces i polscy lotnicy uważani są za bohaterów.
• Pawiak i lalka japońska
Na Pawiaku więzionych było około 100 tys. Polaków. Większość została zamordowana w okolicach Warszawy lub wywieziona do Oświęcimia. Lalka japońska została zrobiona na Pawiaku przez więźniarkę – przez historię tej kobiety opisuję tragiczne warunki i życie w Pawiaku.
20. Walka bez wyjścia
• Berlin, Moskwa, Tokio
Japonia podpisuje układ o nieagresji z ZSRR by, oprócz Niemiec i Włoch mieć sprzymierzeńca. Nie zdaje sobie sprawy, że Hitler miał inny plan.
• Plan „Barbarossa”
Niemcy atakują ZSRR. Wkraczają do wschodniej części Polski (okupowanej już przez ZSRR). NKWD ucieka, ale przed ucieczką morduje Polaków. Niemcy na terenie Polski i w krajach bałtyckich inicjują antyżydowskie nastawienie. Wojsko niemieckie szybko maszeruje w stronę Moskwy. Stalin potrzebuje dodatkowych żołnierzy.
• Utworzenie II Korpusu Andersa
Anders zostaje zwolniony z Łubianki i mianowany dowódcą wojska polskiego, według umowy Sikorski - Majski. W ZSRR tworzy II Korpus. Przyjeżdżają do wojska Polacy z różnych terenów ZSRR, wygłodzeni, chudzi, ledwo żyjący. Przyjeżdżają też dzieci i kobiety.
• Zniknięcie polskich oficerów
Ale polscy oficerowie, którzy byli w niewoli, nie pojawiają się. Sikorski domaga się zwolnienia tych oficerów i naciskając pyta Stalina, gdzie oni są.
-„Może uciekli do Mandżurii” - odpowiada Stalin. Anders sądzi, że ZSRR, to miejsce niebezpieczne i panuje głód, więc w tej sytuacji lepiej będzie ewakuować wszystkich na Bliski Wschód. W grudniu Japonia atakuje Pearl Harbour. Teraz Stalin nie musi się martwić o wschodnią granicą z Japonią. Amerykanie dla Stalina przysyłają broń i sprzęt wojskowy. Czas na ofensywę. Wszystko idzie po myśli Stalina.
• Wyjazd II Korpusu z ZSRR
Anders jest świadomy trudności, ryzyka i stanu zdrowia ewakuowanych, ale opuszcza ZSRR, kierując się do Iranu. Po drodze wielu umiera.
• Getto Warszawskie
Niemcy zgromadzili Żydów w getcie. Administruje getto Judenrat i pilnuje żydowska policja. Przywódcy żydowscy mieli przekonanie, że jak będą słuchać Niemców, to przeżyją. Życie w getcie było ciężkie. W 1942 zaczyna się „final solution”. Niemcy zaczynają wywozić Żydów do różnych obozów eksterminacji.
• Tragedia Żydów
Żydowska policja zagania ludzi do transportów, podziemny rząd wysyła depesze do Londynu o eksterminacji Żydów. Polski Rząd na Uchodźctwie wysyła wiadomość o tym do mediów alianckich. Polscy liderzy żydowscy proszą o pomoc światowe organizacje żydowskie, a polskie podziemie wysyła kuriera z wiadomością do Londynu. Ale na to nikt nie reaguje.
• Ratowanie Żydów w Polsce
Ludzie, w okupowanej Polsce starają się pomóc Żydom, mimo że za pomoc grozi kara śmierci. Irena Sendlerowa z „Żegoty” uratowała około 2500 żydowskich dzieci. Ponad dwieście katolickich klasztorów przechowało też ponad 1200 żydowskich dzieci. Często pomoc skończyła się tragedią i śmiercią pomagających, jak np. rodzina Ulmów.
Polska posiada największą liczbę osób odznaczonych orderem przez Yad Vashem - „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” – 6863 odznaczonych (dane z czerwca 2018).
• Powstanie w getcie warszawskim
18 stycznia 1943 wybuchło powstanie w getcie. Broń była dostarczona przez Armię Krajową. Niemcy tłumią powstanie i getto zostaje spalone, ludzie zamordowani.
• Himmler śpieszy się z germanizacją
W listopadzie 42 roku Himmler zaczyna masowe wysiedlenia ludności z Zamojszczyzny. Część została wysłana do przymusowych robót, część do obozów koncentracyjnych. Dzieci zabierano od rodziców i niektóre wysyłano na adopcje do Niemiec. Resztę dzieci zabijano w Oświęcimiu. Podobna akcja była około Białegostoku. Na miejsce wywiezionych wprowadzono niemieckich osadników.
• „Ani kroku do tyłu” - rozkaz Stalina
Bitwa pod Stalingradem. Stalin nie może przegrać, więc daje rozkaz, że jeśli ktoś stchórzy-należy zabić. Niemcy przegrywają. Rosjanie maszerują w stronę Ukrainy.
• Rzeź Polaków na Ukrainie
Na Ukrainie działa UPA. Jest to organizacja antypolska, antyrosyjska i proniemiecka. Planuje „oczyścić” Polaków z Ukrainy i zaczyna się „czystka etniczna”. Ponad 100 tys. Polaków zostaje zabitych, ponad 418 tys. ucieka z Ukrainy.
• Katyń, koło Smoleńska
Niemcy odkrywają masowe groby koło Smoleńska. Moskwa oskarża ich o zbrodnie. Sikorski prosi Czerwony Krzyż o śledztwo w tej sprawie. To nie podoba się nie tylko Stalinowi, ale także Churchillowi. Stalin zrywa stosunek dyplomatyczny z Polską. Prawdziwym sprawcą zbrodni było NKWD. W Ameryce zaczyna się era prosowieckiej propagandy. Hollywood realizuje prorosyjskie, propagandowe filmy a propolskie artykuły, czy inne publikacje o Polsce znikają z amerykańskich mediów.
• Mały miś i żołnierze
Żołnierze II Korpusu zaopiekowali się osieroconym, syryjskim misiem. Niedźwiadek z nimi chętnie przebywa. To maskotka. Wiadomość na temat Katynia wstrząsnęła żołnierzami II Korpusu. Sikorski odwiedza żołnierzy, by wzmocnić i podnieść ich morale.
Po odwiedzinach ginie w katastrofie samolotowej nad Gibraltarem. Konsekwencja dla Polski ogromna! Wojsko Andersa płynie do Włoch i maszeruje w stronę Monte Cassino, gdzie trwają ciężkie walki.
• Monte Cassino
Bitwa o Monte Cassino trwała 6 miesięcy i była największą wojenną akcją na lądzie. Żeby pokonać Niemców w Monte Cassino, klasztor na wzgórzu atakowało wojsko angielskie, amerykańskie, hinduskie, nowozelandzkie i Gurkowie, ale nikt nie mógł Niemców pokonać. W maju, Polacy dostają rozkaz ataku. Pokonują Niemców i w ten sposób droga do Rzymu dla wojsk aliantów jest otwarta. W Warszawie pojawiają się na murach napisy „Monte Cassino”.
21. Wygrani i przegrani
• Wybuch Powstania Warszawskiego
Niemcy z ZSRR wycofują się przez Warszawę. W stolicy rośnie nadzieja. AK przygotowuje powstanie. 1 sierpnia 1944 o 17-ej powstanie wybucha. Niemcy są zaskoczeni. Powstańcy mają początkowe sukcesy, ale Niemcy używają większych sił i zaciekle się bronią. Na Woli mordują ludność cywilną - od 30-40 tysięcy zamordowanych w jeden dzień! AK planuje walkę trwającą tylko jeden tydzień. Wszystko teraz zależy od pomocy Anglii, Ameryki i negocjacji S. Mikołajczyka, który poleciał do Moskwy.
• Ukryty plan Stalina
Stalin nie chce się spotkać z Mikołajczykiem. Odsyła go do B. Bieruta i W. Wasilewskiej. W końcu Mikołajczyk widzi się ze Stalinem, który mówi, że chce mieć dobry stosunek z Polską. Mikołajczyk zawierza Stalinowi i wyjeżdża z Moskwy. Stalin oszukał Mikołajczyka. Niedługo potem ZSRR oficjalnie zaczyna słownie krytykować powstańców. Armia Czerwona stoi za Wisłą i nie przychodzi walczącej Warszawie na pomoc. W USA podnoszą się głosy, żeby zmusić Stalina do pomocy, ale administracja amerykańska jest głęboko infiltrowana przez agentów rosyjskich i nic się nie dzieje! Stalin mógł robić co chciał i robił co chciał.
• Upadek Powstania
W Warszawie walka trwa. Od 19 sierpnia koncentruje się koło Starego Miasta. Broń trzeba transportować z Kampinosu. Droga jest tylko możliwa przez kanały. Ale Kampinos zostanie atakowany i odcięty. Sytuacja jest beznadziejna i gen. Bór Komorowski stara się negocjować z Armią Czerwoną, która stoi za Wisłą. Gen. Bór Komorowski otrzymuje wiadomość, że NKWD aresztuje oficerów AK. Wiadomo teraz jaka jest intencja Stalina, więc generał decyduje się na kapitulację. Negocjuje z Niemcami, by traktowano żołnierzy jako jeńców wojennych. Negocjacje były udane. Himmler zgodził się na to, bo chciał Polaków przeciągnąć na stronę Niemców, bowiem sytuacja na froncie była dla Niemców niekorzystna. Generał Bór - Komorowski odrzucił propozycję.
• Całkowite zniszczenie Warszawy
Warszawiacy, którzy są w stolicy muszą wyjechać do obozu w Pruszkowie.
90 tysięcy wysłano na przymusowe roboty, 60 tysięcy do obozów koncentracyjnych, większość do Oświęcimia. Starców i dzieci wysiedlano poza Warszawę. We wsi pod Krakowem staruszek z walizką pada na ziemię. Ludzie go podnoszą - to były prezydent Stanisław Wojciechowski. Niemcy dokładnie niszczą Warszawę, realizując rozkaz Hitlera. Armia Czerwona wkracza ze strony Pragi do opustoszałej Warszawy.
• Polska wpada w ręce Stalina
Roosevelt, Stalin, Churchill spotykają się w Jałcie. Decydują oddać Stalinowi wschodnią część Polski. W zamian za to część Niemiec będzie dołączona do Polski. Pozostali przywódcy podziemia są aresztowani i wywiezieni do Moskwy. Na Zachodzie walczą Polacy, między innymi: gen. S. Maczek, gen. S. Sosabowski, gen. W. Anders we Włoszech. 8-go maja 1945r - kapitulacja Niemiec. W Polsce powstaje marionetkowy rząd pod dyktando Stalina. Żołnierze polscy, ci którzy zostali na Zachodzie są transportowani do Anglii. Mogą zostać w Anglii lub krajach Wspólnoty Brytyjskiej. 8 czerwca, 1946 rząd brytyjski organizuje paradę zwycięstwa w Londynie. Polacy, niestety nie są zaproszeni, mimo ofiar w ludziach w liczbie 250 tysięcy… tylko pod dowództwem brytyjskim!
• W ONZ Rubinstein gra polski hymn
W San Francisco, na konferencji uchwalono powstanie ONZ. Mimo, że Polska była jednym z sygnatariuszy, Stalin nie zgodził się na uczestnictwo polskiego Rządu na Uchodźctwie. Rubinstein był zirytowany, wstał i powiedział wszystkim, że Polska straciła własny kraj. „To jest nie do wytrzymania!” -, poprosił wszystkich o wstanie i zaczął grać polski hymn.
• Niewygodna prawda
20 listopada 1945 rozpoczyna się proces przeciw głównym zbrodniarzom niemieckim w Norymberdze. Niemieccy przywódcy siedzą na ławie oskarżonych, ale w czasie procesu ani słowa nie ma na temat Katynia, ani przymusowych przesiedleń z Polski, ani z krajów bałtyckich. Nie mówi się o sowieckiej inwazji Polski, Finlandii i krajów bałtyckich i Besarabii. Jeden z głównych prokuratorów i sędzia byli oficerami NKWD! Ale prawdy nie dało się całkowicie ukryć. Świadek z Katynia, amerykański oficer zgłosił się do Pentagonu i powiedział, kto jest prawdziwym sprawcą zbrodni. Raport ten po jakimś czasie zniknął z archiwum Pentagonu.
• Antypolska propaganda - kłamstwo w filmie „Casablanca”
W czasie prezydentury D. Roosevelta, ZSRR udało się znakomicie infiltrować rząd amerykański. Oszacowano, że w rządzie było ponad 500 agentów NKWD. Wydział Propagandy USA był też opanowany przez komunistów. Za szpiegowską siatką stał sekretarz ambasady ZSRR w Waszyngtonie, który przedtem przesłuchiwał polskich oficerów w Kozielsku! A najbliższym współpracownikiem Roosevelta był Harry Hopkins, wielbiciel Stalina, który niemal rządził Ameryką za czasów ciężko chorującego prezydenta. Dzięki Wydziałowi Propagandy ZSRR uzyskał bardzo pozytywny wizerunek, a Stalin stał się ulubionym „Uncle Joseph”. Żeby utrzymać ten wizerunek informacja na temat Katynia czy Powstania Warszawskiego stały się „tabu”. W filmach z Hollywood pokazywano tylko Francję albo Norwegię w czasie okupacji. Natomiast nigdy nie była pokazana okupacja Polski i walka podziemia z Niemcami. W „Casablance”, przeboju filmowym na temat podziemnych akcji w okupowanej Europie nie ma ani słowa na temat Polski, ani nie występuje ani jeden Polak, za to jako przywódca podziemia występuje Czech. Scenarzystą filmu był Howard Koch, stalinista.
Hollywood wymazał Polskę i Polska została zapomniana. Została całkowicie „za żelazną kurtyną”.
Muzeum Więzienia "Pawiak" w Warszawie |
Pałac Prezydencki, Warszawa, znak Polski Walczącej |
22. Droga do wolności
• Różnorodność doświadczeń powojennych
Polska straciła 6 milionów obywateli. W momencie zakończenia wojny 5 milionów ludzi znalazło się poza granicami Polski. Jedna trzecia terytorium Polski została zabrana przez ZSRR. Inteligencja przedwojenna została zastąpiona przez komunistów z Moskwy i sympatyków systemu komunistycznego. Bohaterowie przedwojenni zniknęli, korona z godła państwowego też, a nazwy ulic nazwano nazwiskami komunistów. Akowców, partyzantów, torturowano i zabijano, Pileckiego skazano na karę śmierci i wyrok wykonano. Zaczęto odbudowę stolicy i Starego Miasta, ludzie pragnęli, by powrócić do tego, co było dawniej. Niektórzy zaczęli wracać do kraju, ale byli tacy, którzy nie mogli wrócić, albo woleli nie wrócić, albo nie było, dokąd wracać jak w przypadku kresowiaków.
• „Chcemy wolnej Polski” – poznański czerwiec
W powojennej Polsce wybuchały protesty. Pierwszy znaczny, w czerwcu 1956 roku w Poznaniu. Następne w marcu 1968, 1970 i 1976. Pogarszały się warunki życia w siłą wprowadzonym systemie komunistycznym. Protesty czy demonstracje były pokojowe, ale tłumiono je bardzo brutalnie. Ludzie ginęli.
Ale zamieszki w 1968 roku miały inny charakter. Walczono o wolność słowa. Władza stłumiła protest i jednocześnie rozpowszechniała antyżydowską propagandę, co spowodowało wyjazd za granicę około 13 tysięcy Żydów.
• „Chcemy Kościoła” – wypadki w Nowej Hucie
Pod Krakowem władza buduje hutę i „idealne” miasto robotników - Nową Hutę. To było pierwsze miasto od 10 wieku, od chrztu Polski budowane w kraju bez kościoła. Mieszkańcy proszą władze o pozwolenie budowy kościoła. Organizują mszę wigilijną na polu. Przyjeżdża z Krakowa młody ksiądz, Karol Wojtyła. Po wielu problemach pierwszy kościół powstaje dopiero w 1977 roku, po ponad 20 latach konsekrowany przez kardynała krakowskiego Karola Wojtyłę.
• Polak papież
W październiku 1978 kardynał K. Wojtyła zostaje papieżem. W 1979, w czerwcu przyjeżdża do Polski. Moskwa była przeciwko przyjazdowi, ale polskie władze nie mogły przeciwstawić się oczekiwaniom ludzi. Tłum wszędzie witał papieża i nadzieja wstąpiła w Polaków. W następnym roku rodzi się w Gdańsku „Solidarność”. Przez krótki okres zapisuje się do organizacji około 10 milionów ludzi. To jest pierwszy przypadek w ustroju komunistycznym, by istniały dwa autorytety władzy. W dwa miesiące po zamachu na prezydenta Reagana, w maju 1981 Jan Paweł II zostaje postrzelony i jest ciężko ranny. 13 grudnia wprowadzony został stan wojenny. Działacze „Solidarności” - aresztowani. Ale tak łatwo nie gasi się pragnienia wolności.
• Czekamy na wiosnę
Ludzie słuchają radia „Wolna Europa”, czytają „po cichu” podziemne publikacje, „Paryską Kulturę”. Zima. Na przyjacielskich spotkaniach całe noce krytykują władzę - „nocne Polaków rozmowy”. U Pana Strzałkowskiego, którego nazwano „ojcem tysiąca dzieci, twórcy „Jerzyków” - Powstańczych Oddziałów Specjalnych, ładnie były wystawione na ścianie: portret Piłsudskiego, symbol Polski Walczącej, dwie szable, plakietka Orła Polskiego i logo” Solidarności” - tu też Polska oddychała i czekała na wiosnę.
• Nareszcie koniec wojny dla Polski (1989)
12 czerwca, 1987 roku prezydent Reagan mówił: „Mr. Gorbaczow, zwal tę ścianę w zachodnim Berlinie”. Stalinowski powojenny układ zbliża się do końca. W 1989 roku, w czerwcu w Polsce odbyły się częściowo wolne wybory. Solidarność zwyciężyła. W styczniu 1990 roku rozwiązuje się PZPR i kończy się w Polsce era komunistyczna. W tym samym roku prezydentem zostaje Lech Wałęsa. We wrześniu 1993 roku rosyjskie wojsko całkowicie wycofuje się z Polski. 1999 roku Polska wstępuje do NATO i w 2004 roku do Unii Europejskiej.
• Blaski i cienie w polskiej rzeczywistości
Polska, która wróciła do Europy „otrząsnęła kurz” i zaczyna odnawiać zaniedbane miasta, do których turyści chętnie przyjeżdżają. Otwierają się kawiarnie, restauracje, po mieście jeżdżą na motorkach dostawcy „sushi delivery”, widać supermarkety, produktów mnóstwo i trudno uwierzyć, że w sklepach brakowało towarów w czasie komuny. W księgarniach leży ogromna ilość nowych książek, tak jakby ludzie chcieli uzupełnić i nadrobić swój półwiekowy brak wiedzy. Buduje się pomniki dawnych bohaterów i poprzednio zakazani bohaterowie jak: W. Pilecki, żołnierze niezłomni, wracają do łask i staja się popularni. Jeśli chodzi o sprawę Katynia, to już w 1951 roku Kongres amerykański uznał, że sprawcami byli członkowie NKWD, ale w ZSRR oficjalnie, aż do 1989 roku sprawcami byli Niemcy. Dopiero w 1990 roku prezydent Jelcyn oficjalnie uznał winę ZSRR. To miał być koniec sprawy katyńskiej. 10 kwietnia, w 2010 roku polski samolot prezydencki rozbił się koło Smoleńska. Zginęła para prezydencka, parlamentarzyści, politycy, wojskowi, ludzie kultury i inni. Razem 96 osób.
Delegacja miała uczestniczyć w uroczystościach w rocznicę upamiętnienia 70 -lecia zbrodni katyńskiej. Katastrofa wywołała wiele spekulacji. Przyczyny katastrofy są jeszcze badane. Inny, niespodziewany problem spadł na Polskę - zagraniczne media ciągle używają określenia „Polish concentration camp” i stworzyły wizerunek, tak jakby Polacy byli głównym sprawcami Holokaustu.
Polski rząd zmienił nazwę na „Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945). W 2018 roku, w styczniu rząd w prawie wprowadził zmianę, że przypisywanie winy za zbrodnie niemiecko-nazistowskie jest karalne. To wywołało protest Ameryki, Izraela i Ukrainy. Tak więc w czerwcu tego samego roku ogłoszono komunikat premiera Mateusza Morawieckiego i premiera B. Netanjahu: (fragment):
"Zawsze byliśmy zgodni, że sformułowania „polskie obozy koncentracyjne / polskie obozy śmierci" są rażąco błędne i pomniejszają odpowiedzialność Niemców za tworzenie tych obozów… Oba rządy z całą mocą potępiają wszelkie formy antysemityzmu oraz dają wyraz swemu zaangażowaniu w zwalczanie jakichkolwiek jego przejawów. Oba rządy odrzucają również antypolonizm oraz inne negatywne stereotypy narodowe. Rządy Polski i Izraela nawołują do powrotu do spokojnego dialogu opartego na wzajemnym szacunku w dyskursie publicznym”.
Aneksja Krymu przez Rosję w 2014 roku przypomniała Polakom i krajom bałtyckim o zagrożeniu przez Rosję.
Historia trwa. Mam nadzieję, że następny rozdział historii Polski będzie zapisem wolności i rozkwitu.
Posłowie (fragment)
Zawsze miałam zainteresowanie Polską, bo wiedziałam, że ma ciekawą historię, ale do końca jej nie rozumiałam. Nie rozumiałam skąd bierze się ta niesamowita energia Polaków, to umiłowanie wolności. Chciałam odkryć tajemnicę tego kraju. Zaciekawiona byłam tym, „co robi Polaka”. Żyłam w Polsce, później podróżowałam po kraju, edukowałam siebie i w pewnej chwili mąż powiedział: - Napisz! I zaczęłam pisać. Była to trudna droga. Musiałam opracować wiele materiałów i dokonać dużej selekcji. Pisanie trwało kilka lat, ale czuję, że spełniłam zadanie.
Gdyby ktoś zechciał sprezentować książkę japońskim znajomym, to można ją zamówić w księgarni Kinokuniya pod adresem: https://australia.kinokuniya.com/bw/9784931178922 (tel. 02-9262-7996)
Andrzej Siedlecki
www.andrzejsiedlecki.pl
|
