| Zmarł jeden z najbardziej znanych polskich rzeźbiarzy mieszkających i tworzących w Stanach Zjednoczonych - mistrz Andrzej Pityński. Był twórcą kilkudziesięciu monumentalnych pomników, z których najbardziej znanym jest Katyń 1940 znajdujący się w Jersey City, NJ. Artysta był Kawalerem Orderu Orła Białego. Przeżył 73 lata.
Mistrz Andrzej Pityński zmarł wczesnym rankiem w piątek, 18 września, w szpitalu Virtua Memorial Hospital w Mount Holy, NJ. O jego śmierci poinformowała Claire Brown, żona artysty . Na razie nie są znane szczegóły ceremonii pogrzebowej.
Rzeźbiarz w ostatnim czasie zmagał się z problemami zdrowotnymi, jednak był na tyle sprawny, że cały czas pracował i tworzył nowe dzieła. Zatrudniony był w Johnson Atelier w Hamilton, NJ, na pełnym etacie na stanowisku supervisor modeling and mold. Jego śmierć jest ogromną stratą zarówno dla polskiego jak i amerykańskiego świata kultury.
Pomnik zagrożony, maj 2018
Felix Molski about the artist and the monument
„Ze smutkiem przyjąłem wiadomość o odejściu profesora Andrzeja Pityńskiego – Kawalera Orderu Orła Białego. Rzeźbiarza. Twórcy wielu pomników, w tym Pomnika Katyńskiego z New Jersey. Pogrążonych w żalu niech wspiera myśl, że Pan Profesor będzie na wieki żył w swoich dziełach” – napisał na Twitterze prezydent Andrzej Duda, który w 2017 r. uhonorował go najstarszym i najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent odznaczył artystę Orderem Orła Białego „w uznaniu znamienitych zasług dla upowszechniania i popularyzowania historii polskiego czynu niepodległościowego, za wybitne osiągnięcia w twórczości rzeźbiarskiej, działalność polonijną i krzewienie polskości”.
Rzeźbiarz wróżniony był również Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz odznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”.
Mistrz Andrzej Pityński. Fot. z Archiwum Pityńskiego |
Andrzej Pityński urodził się 15 marca 1947 r. w Ulanowie. Jego rodzice działali w antykomunistycznej partyzantce. Był absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1974 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował i studiował rzeźbę. Był profesororem w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville, NJ. Najbardziej znaną jego pracą jest stojący na Exchange Place w Jersey City pomnik Katyń 1940, o który dwa lata temu Polonia stoczyła zwycięską batalię z burmistrzem Stevenem Fulopem chcącym usunąć monument z tego miejsca.
Poza tym dziełem, do najważniejszych prac mistrza Andrzeja Pityńskiego należą: pomnik Paderewskiego w Krakowie (1973), „Partyzanci-1” w Bostonie (1983), „Popiełuszko” w Trenton (1987), pomnik Marii Skłodowskiej-Curie w Bayonne (1987), „Mściciel” w Amerykańskiej Częstochowie (1988), papież Jan Paweł II w Ulanowie (1989), papież Jan Paweł II w Nowym Jorku na Manhattanie (1990), „Anders” na Monte Cassino i w Amerykańskiej Częstochowie (1997), Reduta Matki Boskiej-AK w Warszawie (1999), pomnik Armii Błękitnej w Warszawie (1999)...
... „Partyzanci-2” w Hamilton (1999), „Płomień Wolności-Katyń” w Baltimore (2000), „Sarmata” w Hamilton (2001), „Kościuszko” w St. Petersburgu na Florydzie (2002), „Juliusz Tarnowski” w Tarnobrzegu (2003), pomnik Książki w Lesku (2008), „Patriota” w Stalowej Woli (2011), pomnik Andrzeja Bąka w Ulanowie (2014) oraz „Akcent Karskiego” w Izbicy (2017). Duże znaczenie mają także płaskorzeźby monumentalne: Tarcza Honoru w Ulanowie, Matki Boskiej AK, Maksymiliana Kolbego, Cudu nad Wisłą, papieża w Cyganach, św. św. Cyryla i Metodego na Greenpoincie, 100-lecie Czynu Polonii Amerykańskiej i dziesiątki innych.
Pomnik Katyński w New Jersey. Foto Wojtek Kubik |
Poza tym mistrz Pityński stworzył kilkadziesiąt medali oraz setki rysunków węglem. Ostatnimi dużymi dziełami artysty są: pomnik Rzezi Wołyńskiej, który ciągle nie może znaleźć swojego docelowego miejsca w Polsce i od dwóch lat stoi w gliwickiej odlewni, oraz pomnik Żołnierzy Wyklętych w Jaśle.
Wojtek Maślanka, Nowojorski Nowy Dziennik | 
