| Tegorocznemu 54. Zjazdowi delegatów Rady Naczelnej Polonii Australijskiej (RNPA), który odbył się w dniu 18 czerwca 2022 roku w Melbourne, towarzyszyły obchody jubileuszu 60-lecia Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii. W uroczystościach jubileuszowych i wstępnej części obrad Zjazdu uczestniczyli zaproszeni przez Federację goście z izby wyższej parlamentu Rzeczpospolitej Polskiej w osobach senatorów Jarosława Rusieckiego (przewodniczący Komisji Obrony Narodowej w Senacie RP) reprezentującego Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą i Bogdana Zdrojewskiego (członek Komisji Edukacji, Nauki i Sportu oraz Komisji Obrony Narodowej) wraz z p. Piotrem Koperskim z Biura Spraw Międzynarodowych i Unii Europejskiej w Kancelarii Senatu. Obecni byli także Konsul Generalna RP dr Monika Kończyk oraz Honorowy Konsul Generalny RP w Melbourne p. Andrzej Soszyński.
W piątek, 17 czerwca goście z Polski, Konsul Generalna RP, prezes Rady Naczelnej Polonii Australijskiej oraz przedstawiciele zarządu Klubu Polskiego we Albion spotkali się z członkiniami zarządu Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej (MAPA). Dyskutowano nad zabezpieczeniem materiałów znajdujących się w zbiorach Muzeum i Archiwum. Po utracie miejsca w Domu Millenium, MAPA nie ma swojego lokum, a zbiory są tymczasowo składowane w kartonach na zapleczu Domu Polskiego w Albion. Istnieje realna obawa, że część tych zbiorów upamiętniających historię Polaków w Australii zostanie bezpowrotnie utracona na skutek niewłaściwego przechowania i braku odpowiedniego zabezpieczenia. Konsul Generalna osobiście zaangażowała się w organizację pomocy dla Archiwum, potrzebne są znaczne środki. O wsparcie apelowała prezes Lucyna Artymiuk przy okazji spotkania w Albion, a także podczas popołudniowej części obrad 54. Zjazdu.
Podczas spotkania prezes Kwiatkowska wręczyła Medale Rady Naczelnej Polonii Australijskiej za wybitne zasługi w konkretnej działalności społecznej na rzecz wielu polonijnych organizacji, a szczególnie dokumentowania i upamiętniania historii i osiągnięć Polonii australijskiej, dwóm działaczkom MAPA: dr Helen Evert, wieloletniej prezes MAPA oraz p. Lucynie Artymiuk, obecnej prezes MAPA.
Wręczenie dyplomów RNPA paniom H. Evert i L. Artymiuk. Foto Klub Polski w Albion |
Wręczenie medalu Senatu RP. Foto Klub Polski w Albion |
Miejscem obrad Zjazdu był Hotel Quest w Dandenong. W obradach udział wzięli delegaci reprezentujący 20 organizacji członkowskich RNPA dysponujący 82 mandatami z następującym rozdziałem: organizacje z Nowej Południowej Walii - 35, Queensland – 10, Wiktorii – 11, Australii Południowej – 5, Tasmanii – 3, Australijskiego Terytorium Stołecznego – 4, Australii Zachodniej - 4. Organizacjom o zasięgu krajowym przyznano łącznie 10 mandatów. Zgodnie ze statutem (§ 17(d)), 5 mandatów otrzymali członkowie prezydium, którzy nie posiadali mandatu organizacji członkowskiej RNPA, w tym przewodnicząca Komisji Rewizyjnej. Gościem obrad była redaktor naczelna „Tygodnika Polskiego” p. Magdalena Jaskulska.
Obrady 54. Zjazdu, decyzją delegatów, poprowadził dr Robert Czernkowski (NSW). Po modlitwie zainicjowanej przez ks. Tadeusza Przybylaka, koordynatora Polskiej Misji Katolickiej w Australii i Nowej Zelandii, minutą ciszy uczczono działaczy polonijnych, którzy odeszli w ostatnim roku, ze szczególnym przypomnieniem śp. dr Zdzisława Derwińskiego, założyciela i prezesa Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej, wybitnego działacza polonijnego, historyka, przyjaciela i konsultanta RNPA, wieloletniego przewodniczącego Zjazdów.
Delegaci w obiektywie Bogumiły Filip |
Przewodniczący obrad R. Czernkowski. Foto B. Filip |
M. Kwiatkowska z senatorami Rusieckim i Zdrojewskim. Fot. B. Filip |
W pierwszej części Zjazdu delegaci zapoznali się z regulaminowymi sprawozdaniami prezydium Rady, skarbnika i komisji RNPA.O godzinie 10:00 przybyli goście z Senatu RP, Konsul Generalna RP dr Kończyk oraz Honorowy Konsul Generalny RP w Melbourne p. Andrzej Soszyński. Prezes Kwiatkowska przedstawiła historię RNPA – jej działalność, osiągnięcia, kontakty z Polską, rolę i zadania w Australii, oraz wyzwania na przyszłość, w tym szczególną rolę obecnych działaczy w przygotowaniu następnego pokolenia Polaków do kontynuowania pracy mającej na celu promocję tradycji i kultury, utrwalanie dorobku australijskiej Polonii i zachowania tożsamości narodowej.
Dr Kończyk przeczytała list od Marszałek Sejmu RP Elżbiety Witek skierowany do członków Federacji wiktoriańskiej i Rady Naczelnej. Pani marszałek przekazała uczestnikom zjazdu i uroczystości jubileuszowych życzenia owocnych obrad oraz wielu sukcesów w pracy społecznej. „Wasza wytrwała i rzetelna praca (…) stanowi silne wsparcie dla Polaków i osób polskiego pochodzenia w Australii, pomaga
im zdefiniować własną tożsamość, a także zapewnia uznanie i szacunek pozostałych obywateli tego gościnnego państwa-kontynentu” napisała pani poseł Witek.
Senator Zdrojewski podkreślił, że Australia i działalność Polonii na Antypodach są podziwiane w Polsce, szczególnie prężna działalność, energia i krzewienie polskości. „Najistotniejsze są korzenie polskie, z których czerpie się określony system wartości przeszłych pokoleń. Polska flaga istnieje w Australii”, zauważył senator Zdrojewski. Senator Rusiecki podziękował za piękny, profesjonalny koncert z okazji 60-lecia Federacji wiktoriańskiej i przekazał serdeczne pozdrowienia od senatora Kazimierza Michała Ujazdowskiego, przewodniczącego Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą.
Jako szef senackiej Komisji Obrony Narodowej nawiązał do losów śp. kombatanta Andrzeja Gawrońskiego, żołnierza w oddziałach kapitana Jana Piwnika ps. „Ponurego” (cichociemnego spadochroniarza Armii Krajowej i dowódcy partyzanckiego AK w Górach Świętokrzyskich), który po wojnie mieszkał w Australii. „Szczególne podziękowania składam Polonii za inicjowanie wsparcia dla Ukrainy, powiedział senator Rusiecki. „Pomoc dla Ukrainy to kwestia bezpieczeństwa Polski”. Zebrani obejrzeli krótki film promocyjny o nadchodzącym festiwalu PolArt, a następnie delegatka Barbara Czech, PolArt Inc. przedstawiła prace przygotowawcze do kolejnej edycji Festiwalu, który w tym roku odbędzie się w Sydney. „W całości oparty na pracy wolontariuszy, PolArt to jeden z największych festiwali polonijnych poza granicami Kraju. Dzielimy się naszą kulturą z wielokulturową społecznością Australii”, podkreśliła pani Czech.
W odpowiedzi senator Zdrojewski pochwalił znakomitą pracę organizatorów PolArtu i zwrócił uwagę na słabą promocję Polonii australijskiej w Polsce. Prezes Kwiatkowska zauważyła, że zbyt krótkie terminy powiadomień o imprezach i wydarzeniach w Polsce, ze względu na odległość Australii od Europy, nie pozwalają na zgłoszenie uczestnictwa, zaplanowanie wyjazdu i przygotowanie materiałów i wystąpień, niemniej jednak Rada postara się częściej przekazywać informacje o działalności Polonii australijskiej oraz materiały promujące wydarzenia.
J. Merwart i H. Kurylewski. Foto B. Filip |
Delegaci Zjazdu. Fot. B. Filip |
A. Doloto, B. Filip, M.Nowak, K. Dutkowski, J.Fenik i E.Cesarska. Fot. B. Filip |
Dr Kończyk podkreśliła dobrą współpracę Rady z konsulatem, wspomniała o dotacjach dla kluczowych inwestycji polonijnych w Wiktorii (prace remontowe na terenie Polany oraz naprawa dachu w kościele w Keysborough). Miłym akcentem było wręczenie przez senatorów na ręce prezes Małgorzaty Kwiatkowskiej medalu Senatu RP jako wyraz szacunku i uznania wraz z pozdrowieniami i życzeniami dalszych sukcesów od marszałka Senatu RP Tomasza Grodzkiego. Senator Zdrojewski dodał, że przekazuje ten medal ze świadomością, że jest skromny w stosunku do aktywnej działalności polonijnej w Australii.
Po wyjściu gości kontynuowano dyskusję nad sprawozdaniami rozpoczętą przed przerwą.
Delegat Andrzej Kozek z Federacji w NSW wyraził
wiele krytycznych uwag pod adresem prezydium, m. in. na temat zarządzania Funduszem Wieczystym RNPA (który jednomyślną decyzją delegatów 51. Zjazdu w 2019 roku został przekształcony w charytatywny fundusz wieczysty zdeponowany i zarządzany przez Equity Trustees w Melbourne – adnotacja autorki) oraz umniejszania roli organizacji Kosciuszko Heritage w obronie Góry Kościuszki (nieprawdą jest stwierdzenie kol. Kozka, że prezes Rygielski „nic nie zrobił dla Góry Kościuszki i nie ma żadnych materiałów na ten temat”. Zainteresowanych odsyłam do zapisu wystąpienia prezesa Rygielskiego przed federalną Productivity Commission (inquiry: Conservation of Historic Heritage Places) w dniu 3 lutego 2006 roku: Brisbane, 3 February 2006 hearing - Conservation of Historic Heritage Places - Productivity Commission (pc.gov.au); Rada Naczelna pod prezesurą dr J. Rygielskiego złożyła oficjalny umotywowany wniosek w sprawie Kosciuszko National Park Draft Management Plan w dniu 18 sierpnia 2004 roku; ponadto w tej samej sprawie Polish Historical Institute of Australia Inc. oficjalnie wystąpił do Productivity Commission w dniu 28 lipca 2005 roku umieszczając Radę Naczelną jako główną organizację polonijną zainteresowaną zachowaniem historycznego nazewnictwa miejsc o znaczeniu ogólnokrajowym i międzynarodowym, www.polhistinst.org.au; oraz korespondencja z dnia 12 sierpnia 2005 r. ws. “Conservation of Historic Heritage Places” wspólnie sygnowana przez SPK Koło Nr. 8 w Brisbane, Ruch Rodaków i polską sekcję Radia 4EB w Brisbane z inicjatywy prezesa Rygielskiego, który również był głównym redaktorem biuletynu kościuszkowskiego RNPA opublikowanego w jesieni 2005 roku, Kosciuszko-bulletin.pdf (polishcouncil.org.au/publikacje). Powyższe informacje zamieszczam w celu zachowania rzetelności historycznej; inne informacje na witrynie www.kosciuszkoheritage.com – adnotacja autorki).
Odnośnie zarzutu pod adresem prezydium ws. Funduszu Wieczystego RNPA, prezes Kwiatkowska wyjaśniła, że to była jedna z najlepszych decyzji, jaką Zjazd podjął kilka lat temu, aby trwale zabezpieczyć Fundusz Wieczysty RNPA utrzymywany na rachunkach bankowych. Konsolidacja kont i zarząd funduszem powierniczym przez doświadczonych finansistów z Equity Trustees przyniosły wymierne korzyści dla organizacji członkowskich Rady już w pierwszym okresie inwestycyjnym (październik 2020 – czerwiec 2022). Wartość dotacji dla organizacji członkowskich RNPA wyniosła 23 tysiące dolarów, podczas gdy w przeszłości Funduszowi było trudno utrzymać wartość rynkową posiadanego kapitału, przy bardzo niskiej stopie procentowej.
Bal Federacji Wiktoriańskiej. Fot. JJ Laskowski |
Wręczenie Medalu RNPA rodzinie Rawdanowicz. Fot. JJ Laskowski |
W czasie Balu Federacji. Foto B. Filip |
Przyjęto sprawozdania i budżet na przyszły rok. Delegaci jednomyślnie zadecydowali o nieangażowaniu zewnętrznego audytora. Wniosków z art. VII par. 20 nie było. Prezes Lucyna Artymiuk przedstawiła ciekawe materiały z zasobów Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej w prezentacji PowerPoint. Zwróciła się do delegatów z prośbą o wsparcie członkostwa i promocję Muzeum przez każdą organizację mówiąc m.in., że „Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej jest naszą zbiorową polonijną pamięcią, kolekcjonuje dokumenty, pamiątki, organizuje historyczne wystawy, publikuje książki, a także edukuje australijskie i polonijne społeczeństwo na temat polskiego wkładu w rozwój Australii”.
Następnie H. Kurylewski omówił wstępny program festiwalu PolArt 2022, który odbędzie się w Sydney w dniach 27 grudnia 2022 – 6 stycznia 2023 roku. Dyskusji nad poprawkami w statucie RNPA nie było, pomimo, że komisja statutowa pracowała nad propozycjami przed Zjazdem, ale nie były one złożone w odpowiedniej formie i statutowym terminie. Komisja statutowa będzie kontynuować prace, a do dyskusji zostanie zaproszony przedstawiciel każdej organizacji członkowskiej. Prezydium RNPA liczy na to, że szersza reprezentatywność w podejmowaniu decyzji pomoże w wypracowaniu rozwiązań, które spełnią oczekiwania organizacji członkowskich.
W części przeznaczonej na wolne wnioski i dyskusje podjęto tematy różne, w tym interpretacje należnych mandatów na podstawie analizy statutów organizacji członkowskich Rady; wykorzystanie środków pozostających po zawieszonej Fundacji Studiów Polskich na Maquarie University (fundusz w wys. około $125 tys. należy do uniwersytetu, społeczność polska ma moralną odpowiedzialność i głos doradczy w sprawie wykorzystania środków; prezydium Rady wraz z przedstawicielami uniwersytetu rozważa opcje, m.in. stypendia na studia zagraniczne i uczestnictwo w wykładach w określonych terminach).
Delegaci uważali, że bardzo potrzebny jest Instytut Kultury Polskiej w Melbourne, mieście, w którym mieszka największa liczba Polaków.
Padła propozycja, aby prezydium Rady opracowało bazę danych profesjonalistów – listę osób, które mogą być konsultantami w różnych ważnych sprawach wymagających określonych kompetencji.
Zaproponowano, aby przywrócić zjazdy dwudniowe i wpisać do programu merytoryczną dyskusję oraz warsztaty o wybranej tematyce, które określałyby kierunki przyszłego działania Rady.
Goście Balu Federacji. Fot. B. Płatek |
Wszystkie dezyderaty i propozycje zostały zanotowane i prezydium odniesie się do nich podczas nadchodzących zebrań.
Zjazdowi towarzyszyły okolicznościowe imprezy z okazji jubileuszu 60-lecia Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii – występy zespołów pieśni i tańca „Polonez” i „Łowicz”, rodziny Rawdanowiczów oraz koncert polskiej muzyki estradowej; uroczysta Jubileuszowa Gala w Domu Polskim „Syrena” w Rowville z udziałem pięciu posłów do parlamentu w Wiktorii, podczas której został odczytany list Prezydenta RP Andrzeja Dudy i wręczono medale Rady Naczelnej 12 wybitnym działaczom polonijnym; niedzielne uroczystości Święta Bożego Ciała w Polskim Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Keysborough oraz uhonorowanie upominkami młodzieży, która zdała polską maturę.
Prezydium RNPA wyraża serdeczne podziękowania koleżankom i kolegom z Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii za bardzo sprawną organizację Zjazdu, gościnność, opiekę nad delegatami i ciekawy program imprez towarzyszących.
Kolejny, 55. Zjazd RNPA, jednogłośną decyzją delegatów, odbędzie się w Sydney w czerwcu 2023 roku.
Dalsze informacje: witryna Rady Naczelnej Polonii Australijskiej:
www.polishcouncil.org.au
Ita Szymańska
Rzecznik RNPA
19 czerwca 2022 r.
Replika Prof. Kozka TUTAJ | 
