| Polonia Nowej Południowej Walii przygotowuje się do obchodów 170 rocznicy osadnictwa polskiego w NSW. Jak już wielokrotnie przypominaliśmy, jednymi z pierwszych polskich osadników byli hrabiowie Lucjan i Ferdynand Platerowie (nieznacznie wyprzedzeni przez swego szwagra, księcia Druckiego-Lubeckiego).Platerowie, podobnie jak ich bliska kuzynka Emilia Plater, walczyli w Powstaniu Listopadowym.
Emilia zginęła, co pięknie opisał Adam Mickiewicz w wierszu Smierć pułkownika. Lucjan przez Anglię, a Ferdynand przez Francję wyemigrowali do Australii. Gdyby Emilia przeżyła Powstanie, z pewnością musiałaby uciekać przed Moskalami... kto wie, może wylądowałaby w Australii? Może założyłaby tutaj rodzinę i dzisiaj jej potomkowie braliby z nami udział w obchodach rocznicowych? No cóż, nie dane jej było zakosztować radości macierzyństwa. Nie zostawiła potomków. Muszę jednak wspomnieć, że mamy w Sydney praprawnuczkę siostry matki Emilii. Ufamy, że przyjmie zaproszenie na uroczyste obchody.
Tydzień temu Puls Polonii otrzymał od prezeski Związku Polskiego w Cabramatta, pani Krystyny Cyroń portret Emilii Plater.Będzie go można obejrzeć w najbliższa niedzielę na wystawie kościuszkowskiej "Mound & Mt Kosciuszko" w Klubie Polskim w Ashfield.
Posłuchaj rozmowy z Krystyną Cyroń.
Zapraszamy też do przeczytania opowieści o bohaterce Powstania Listopadowego, Emilii Plater.
żródło:republika.pl
a. Emilia (pok. XIII.), córka Franciszka-Ksawerego vel Ksawerego i Anny Mohl, urodziła się w Wilnie w dniu 13 listopada 1806 roku. Żychliński a za nim Borkowski dają rok 1801 jako datę jej urodzenia. Do wybuchu powstania 1830 roku, jej życie nie różniło się niczym od -życia jej krewnych rówieśniczek. Gdy wieść o rewolucji w Warszawie doszła na Inflanty, Emilia staje się od razu, z patriotki gorącej ale biernej, jednym z przywódców tamtejszego powstania.
Dnia 29 marca 1831 roku obcięła włosy i włożyła strój męski. Jej rolę w walkach najlepiej opisuje artykuł o niej w "Encyklopedii wojskowej". Brzmi on jak następuje: "Wychowywała się początkowo w Wilnie, a następnie w Liksnie --w Inflantach. Od dziecka wykazała wielki patriotyzm, obierając sobie jako ideał Joannę d'Arc.
Na wieść o wybuchu powstania, wzięła czynny udział w przygotowaniach spiskowych na Litwie. Kiedy w marcu 1831 -wybuchło powstanie na żmudzi, przybyła 29 marca do Dusiat, majątku swego kuzyna Cezarego Platera, i wziąwszy tam udział w organizacji .oddziału powstańczego, ruszyła z nim pod Dynaburg. Po stoczeniu 2 kwietnia zwycięskiej potyczki z jedną z kolumn generała Schirmana, zdążającego z Dynaburga do głównych sił rosyjskich, oddział powstańców zajął 4 kwietnia Jeziorosy, gdzie Platerówna wpisała do ksiąg ziemskich akt powstania.
Zaskoczenie Dynaburga nie powiodło się powstańcom, .to też stoczywszy - z Schirmanem walki pod Ucianami i Oniksztami powrócili do swoich okolic. Platerówna przybyła 30 kwietnia do obozu: Karola Załuskiego pod Poniewieżem i wstąpiła do oddziału wolnych strzelców wiłkomirskich. W ich szeregach wzięła 4 maja udział w niepomyślnej potyczce pod Przystowianami, po której wolni strzelcy udali się do swego powiatu i 17 maja zajęli Wiłkomierz.
Tutaj Platerówna wstąpiła do oddziału partyzanckiego Konstantego Parczewskiego. Po przybyciu na Litwę generała Chłapowskiego i rozpoczęciu przezeń organizowania z oddziałów powstańczych regularnej armii, Platerówna mianowana została dowódcą 1 kompanii 1 pułku litewskiego, nazwanego później 25 pułkiem piechoty liniowej". Z tym pułkiem wzięła udział w bitwie pod Kownem 25 czerwca. W akcji Giełguda na SzawIe, Emilia, eskortująca wraz z 25 pułkiem piechoty liniowej tabory, odznaczyła się w potyczce pod Szawlami.
Po podziale sił polskich na radzie wojennej w Kurszanach 9 lipca na 3 kolumny, znalazła się w kolumnie Chłapowskiego. Nie przeszła granicy pruskiej lecz usiłowała na własną rękę przedostać się do Warszawy. W czasie tej wędrówki zachorowała i umieszczona została w chacie włościańskiej, a następnie w najbliższym dworze, którym był Justyanów sędziego Ignacego Abłamowicza. Tam, na rękach jego żony, Anny z Hoffmanów, Emilia umarła dnia 23 grudnia 1831 roku.
Pochowana została w parafii, w Kopciowie koło Sejn, na cmentarzu, pod nazwiskiem panny Korawińskiej. Na mogile postawiono nagrobek z granitu z wykutą tylko datą jej zgonu. W "Biesiadzie Literackiej" w numerze 44 z 1906 roku ma się znajdować fotografia tego nagrobka. Jej postać: przeszła do historii Polski i świeciła przykładem na równi z największymi naszymi bojownikami o wolność Ojczyzny.
Stała się symbolem i natchnieniem poetów i malarzy. Adam Mickiewicz napisał na jej cześć znany powszechnie wiersz. Jej imieniem nazywano instytucje, szkoły itp. Otwarte w roku 1918 gimnazjum humanistyczne w Olkuszu nazwano "Gimnazjum imienia Emilii Plater". Wojciech Kossak odtworzył scenę walki powstańców z kozakami, w której Emilia stanowi główną postać obrazu. Obraz ten znajduje się obecnie w zbiorach Tadeusza Plater-Zyberka w Valduc. Reprodukcje tego dzieła podał: "świat" (1906-37-5) "Tygodnik Ilustrowany" 1907. I. 158 i 1915. II. 717), oraz "Biesiada Literacka" (1916. I. 9.).
Istnieje wiele podobizn Emilii Plater w sztychu i litografii, pomiędzy zaś nimi znana litografia A. Deveri. Emilia miała zdolności do rysunku. Reproducję jej olejnego autoportretu pomieścił "Tygodnik Ilustrowany" (1907. I. 28.). W posiadaniu hr. Cezarego Platera (pok. XIV.), a potem w rękach wdowy po nim, znajdował się portret Emilii opatrzony wypisanym ręką hr. Cezarego Platera (pok. XIII.) stwierdzeniem jego autentyczności i wierności podobieństwa. Nie wiem czy nie jest to autoportret, o którym mówiłem w poprzednim zdaniu. Wiele materiałów rękopiśmiennych do jej biografii, a pomiędzy innymi życiorys pióra Władysława Platera, znajdowało się do roku 1944 w Bibliotece Narodowej w Warszawie. W Polsce 25-ty pułk piechoty był związany z jej imieniem.
| 
