| American Betrayal - to tytuł książki, która ukazała się w ub. roku nakładem Southwest Polonia Press w El Paso, Texas. Jej autorem jest Francis Casimir Kajencki urodzony w Erie, Penyslwania, w 1918 r., mający na swym koncie wiele książek jak Poles in the 19th Century Southwest (1990), Kajencki Family History (1994), Thaddeus Kosciuszko: Military Engineer of the American Revolution (1998), Casimir Pulaski: Cavalry Commander of the Amrican revolution (2001) czy The Pulaski Legion in the American Revolution (2003), by wymienić tylko najważniejsze tytuły.
F.C. Kajencki jest też absolwentem kilku uczelni, poczynając od US Military Academy, którą ukończył w 1943 r. Brał udział w wojnie na Pacyfiku, a w roku 1973 wycofał się ze służby czynnej w stopniu pułkownika. Pan Kajencki otrzymał też dyplom inżyniera mechanika na Uniwersytecie Southern California (1949), skończył też dziennikarstwo na Uniwersytecie Wisconsin-Madison (w 1967), a na George Mason University studiował historię, którą ukończył z tytułem Master w 1976 r. W swoim historycznym dorobku ma 9 książek z dziejów Ameryki.
American Betrayal to pozycja wydana starannie w twardej okładce, która przyciaga oko reprodukcją niezwykłego zdjęcia. Oto prezydent Roosevelt siedzi przy swoim biurku i wskazuje pałeczką mapę przedwojennej Polski. Przed nim stoją przedstawiciele Polish-American Congress, wpatrzeni w niego w napięciu, a także zasłuchani w jego słowa.
Spotkanie to odbyło się 11 października 1944 roku w Białym Domu. A zatem miało miejsce już po sławetnej konferencji w Teheranie (28 XI – 12 XII 1943), podczas której nasi zachodni alianci sprzedali cynicznie sprawę Polski mimo poważnego udziału polskich wojsk w wojnie z Hitlerem, mimo decydującej roli naszych lotników w bitwie o Anglię. Strącili oni 33% niemieckich samolotów, co musiało przeważyć w tej powietrznej batalii.
|
Konferencja w Teheranie odbyła się pod dyktando Stalina, który wykorzystał bierność Roosevelta i kontrowersje z Anglikami, bynajmniej nie wykorzystane przez Churchilla. Zresztą interesy mniejszych narodów owi trzej starcy traktowali z wyraźnym lekceważeniem, planując podział Europy na sfery wpływów. Ta krótkowzroczna polityka Zachodu szybko poniosła fiasko, stwarzając przy tym Sowieckie Imperium zmierzające do zimnej wojny z Zachodem.
W owym American Betrayal czynny udział brał Churchill, który w Teheranie proponował, by granice powojennej Polski wyznaczały linia Curzona (jeszcze z 1919 roku!) oraz linia rzeki Odry, co zakładało przesiedlanie ludności. Stalin oczywiście poparł tę formułę, także Roosevelt, który tylko prosił o utajnienie tych postanowień z uwagi na głosy Polonii amerykańskiej w wyborach w 1944 roku! Cóż zatem mógł powiedzieć członkom Kongresu na wspomnianym spotkaniu w Białym Domu? Musiały to być ogólniki, frazesy kryjące okrutną prawdę. Na zachowaniu tajemnicy zależało też Churchillowi; polski rząd w Londynie też nie znał decyzji z Teheranu. Dopiero 13 października 1944 r. w Moskwie, na spotkaniu ze Stalinem, Churchillem, Edenem, Harrimanem i Mołotowem premier Mikołajczyk dowiedział się o nowym rozbiorze Polski. Ten stan rzeczy zatwierdziła później konferencja w Jałcie.
|
Książka Kajenckiego, oparta na bogatej bibliografii, przytacza nawet wypowiedzi głównych protagonistów tej historycznej zdrady, która nie tylko skazała pół Europy na totalitaryzm pod sowieckim jarzmem, ale i stworzyła idealne warunki dla budowy rosyjskiego imperium i dla eksportu marksizmu na inne kontynenty. Łączyło się to z nieustannym zagrożeniem pokoju na świecie, co dodatkowo podkreśla krótkowzroczność Roosevelta i Churchilla.
American Betrayal Kajenckiego przedstawia szeroko kontekst historycznych wydarzeń, które doprowadziły do owej zdrady. Rozpoczyna je omówienie sojuszu Niemiec i Rosji jako preludium do wojny światowej. Jest też rozdział o zbrodni katyńskiej, następnie o polskim państwie podziemnym i o Armii Krajowej. Okres powojenny omawiają rozdziały o daremnych próbach odwrócenia konsekwencji jałtańskiego targu, a także o sfałszowanym referendum z 1946 roku i o sfałszowanmych wyborach z 19 stycznia 1947 - w tym roku mija 61 rocznica tych „cudów nad urną” i głosowań w lokalach obstawionych przez funkcjonariuszy MO i UB. Komunistyczny reżim z całym impetem wprowadzał zasadę bezprawia jako fundamentu PRL, co też miano kontynuować do 1989 roku.
W książce jest też rozdział o uznaniu winy Rosji w zbrodni katyńskiej przez Kongres USA, a ponadto o wzniesieniu pomnika w Baltimore (Maryland) ku czci pomordowanych polskich jeńców. Jest też sporo aneksów, które dokumentują „Poland’s Tragic Betrayal”. Książka posiada przypisy, wykaz bibliografii, a także index wymienionych postaci i miejsc. To cenne studium pana Kajenckiego nie pomija równiez wielkiej roli Churchilla w paktach zawartych w Teheranie i Jałcie. Churchill cieszył się ogromnym prestiżem w USA; jego sprzeciw wobec haniebnego targu mógłby wpłynąć na stanowisko Roosevelta. Nie uczynił nic w tym kierunku, dlatego wydaje się, że trafniejszym tytułem książki byłby „Anglo-American Betrayal”.
Marek Baterowicz
| 
