| W dniach 6 – 8 czerwca 2008 w Adelajdzie, stolicy Południowej Australii, odbył się 40. Zjazd Delegatów Rady Naczelnej Polonii Australijskiej i Nowozelandzkiej. Zjazd rozpoczęto oficjalnym przyjęciem dla delegatów i zaproszonych gości wydanym w imieniu Rady Naczelnej przez Federację Polskich Organizacji w Południowej Australii.
W przyjęciu w salach Domu Polskiego przy Angas Street uczestniczyli honorowi goście: Michael Atkinson, Prokurator Generalny reprezentujący Premiera Stanu, Mike Ranna; David Ridgeway MLC - w imieniu lidera opozycji Martina Hamiltona-Smitha; Jennifer Rankine Minister d/s Wolontariuszy; pani Michelle Dieu reprezentująca pana Hieu Van Le, przewodniczącego Komisji Spraw Etnicznych i Wielokulturowych (Multicultural and Ethnic Affairs Commission) w Południowej Australii. Gośćmi w imieniu rządu polskiego byli Witold Krzesiński, Charge d’Affaires ambasady RP w Kanberze oraz prof. Ryszard Sarkowicz, Konsul Generalny RP. W przyjęciu brali również udział Dariusz Ross, Konsul Honorowy RP w Południowej Australii z małżonką.
Marysia Hock, działaczka polonijna młodszego pokolenia w Adelajdzie ze swadą prowadziła część oficjalną przyjęcia. Witając zebranych gości z dumą nawiązała do swojego polskiego pochodzenia, działalności społecznej w szeregu organizacji polonijnych w Południowej Australii, w których programach uczestniczyła od najmłodszych lat i podkreśliła, że to wysiłek i praca wielu działaczy ukształtowała postawy jej pokolenia, już urodzonego w Australii.
Prezes Federacji Polskich Organizacji w Płd. Australii, Krzysztof Balcerak w imieniu gospodarzy i uczestnikow 40. zjazdu krótko przywitał gości i zapewnił o gościnności Polonii w Południowej Australii.
Michael Atkinson, Prokurator Generalny przywitał zebranych w języku polskim. W swojej wypowiedzi wykazał sie rozległą wiedzą na temat osadnictwa polskiego w Południowej Australii oraz nawiązał do negocjacji z rządem RP zmierzających do podpisania bilateralnej umowy między Australią i Polską o świadczeniach emerytalnych.
David Ridgeway przekazał życzenia owocnych obrad w imieniu lidera opozycji, Martina Hamiltona-Smitha. Andrzej Alwast, prezes Rady Naczelnej, w swoim wystąpieniu nawiązał do obecności Minister d/s Wolontariuszy, pani Jennifer Rankine i podkreślił kluczową rolę społeczników w organizacjach i grupach etnicznych.
Po zakończeniu części oficjalnej, gospodarze zaprosili zebranych na kolację a następnie na znakomity koncert jazzowy zorganizowany przez Black Note Jazz Club pod auspicjami Domu Polskiego.
W godzinach porannych w sobotę, 7 czerwca otwarto obrady 40. Zjazdu. Przewodniczącym zjazdu został prezes Andrzej Alwast, weryfikatorami Andrzej Zawartko i Paweł Potapowicz, a sekretarzami zjazdu Halina Zobel-Zubrzycka oraz Ita Szymańska. Goście honorowi – konsul Ryszard Sarkowicz oraz p/o ambasadora, Witold Krzesiński uczestniczyli w przedpołudniowych obradach. Obrady rozpoczęto krótką modlitwą.
Wydano 66 mandatów dla 15 organizacji członkowskich (Federacja Polskich Organizacji w Płd. Australii – 1; Federacja Polskich Organizacji w NPW – 15; Federacja Polskich Organizacji w Wiktorii – 20; Fundacja Polska w NPW – 1; Komisja Oświatowa Polonii Australijskiej - 2; Krajowe Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Australii – 8; Muzeum i Archiwum Polonii Australijskich – 1; Polska Macierz Szkolna w NPW – 2; Rada Organizacji Polskich w ATS - 3; Rada Polonii w Zachodniej Australii – 2; Oddział Koła Armii Krajowej w NPW – 1; Stowarzyszenie Polaków w Queensland – 6; Zjednoczenie Kół Polek w Australii – 1; Związek Harcerstwa Polskiego w Australii – 1; Związek Polaków w Hobart – 2.
Konsul Sarkowicz, po raz pierwszy uczestnicząc w zjeździe Rady Naczelnej, przedstawił sprawy dotyczące obywatelstwa polskiego i procesu wydawania paszportów Polakom zamieszkałym w Australii, a przy okazji podziękował prezesom organizacji polonijnych za udzielanie pomocy przy organizowaniu spotkań w poszczególnych stanach z osobami składającymi wnioski o wydanie paszportów.
Omówił wymogi Unii Europejskiej w zakresie paszportów biometrycznych oraz wspomniał o komplikacjach związanych z potwierdzaniem posiadania obywatelstwa polskiego przez osoby, których paszporty wygasły przed 1996 r. oraz wymóg udowodnienia tego obywatelstwa przez osoby, które opuściły Polskę wiele lat temu. Wspomniał o zjawisku żywego zainteresowania polskimi korzeniami wśród młodszego pokolenia. Skomentował uczestnictwo młodzieży polonijnej w działalności organizacji polonijnych oraz brak oferty dla młodzieży opuszczającej szkoły średnie i zaproponował tworzenie kół polskiego studenta dla starszych grup wiekowych, klubów dyskusyjnych oraz stowarzyszeń profesjonalnych.
Wspomniał również o Roku Szopenowskim 2010, do którego konsulat juz rozpoczął przygotowania. Konsul zwrócił się do Polonii o zgłaszanie propozycji inicjatyw, które można by przeprowadzić także w szkołach polskich w formie, która zainteresowałaby dzieci młodsze.
Po wystąpieniu konsula przyjęto porządek obrad z jedną poprawką.
Następnie omówiono odwołanie grupy Lajkonik od zeszłorocznej negatywnej decyzji Zjazdu w sprawie przyjęcia w poczet organizacji członkowskich Rady Naczelnej.
Przewodniczący zjazdu przedstawił zaistniałą sytuację oraz poprosił przewodniczącego Komisji Arbitrażowej Rady Naczelnej o ocenę sprawy Lajkonika. Marian Pawlik przedstawił stanowisko Komisji Arbitrażowej oraz oświadczył, że zgodnie ze statutem Rady Lajkonik ma prawo zwrócić się do delegatów zjazdu o rozpatrzenie podania i ostateczną decyzję oraz nadmienił, że poprzedni zjazd zalecił, aby Lajkonik starał się o członkostwo w Radzie poprzez Federację w NPW.
Odczytano list od Lajkonika podpisany przez Bożenę Pagin, prezesa zespołu i Urszulę Lang, dyrektora artystycznego do zjazdu delegatów, w którym Lajkonik przedstawił swoje stanowisko.
Przewodniczący zjazdu udzielił głosu w tej sprawie trzem mówcom – Z. Sudułłowi, J. Krajewskiemu
i K. Łańcuckiemu. W tajnym głosowaniu delegaci zadecydowali, aby podanie Lajkonika oddalić (40 głosów do 26 głosów).
Następnie przyjęto protokół z 39. Zjazdu Delegatów Rady Naczelnej, a przewodniczący zjazdu odczytał sprawozdanie Prezesa Rady Naczelnej. Skarbnik przedstawił sprawozdanie finansowe. Jadwiga Solka-Krajewska przedstawiła sprawozdanie Funduszu Wieczystego. Wyjaśniła, że dotacje przyznawane są wnioskodawcom należącym do struktur polonijnych lub posiadającym poparcie organizacji stanowych działających w ramach Rady Naczelnej.
W dyskusji nad sprawozdaniami poruszono następujące sprawy:
• administracja Funduszem Wieczystym i sposób przyznawania dotacji, m. in. dla organizacji polonijnych nie działających w strukturach Polonii zorganizowanej;
• zwrócono się z prośbą o opublikowanie zasad przyznawania dotacji przez Fundusz Wieczysty oraz terminów składania wniosków do publicznej wiadomości;
• pochwalono nowa stronę internetową Rady Naczelnej, zaproponowano wstawienie łączy do stron internetowych organizacji członkowskich oraz zachęcono organizacje członkowskie do przekazywania informacji, które można by zamieścić na witrynie Rady;
• zaproponowano wycieczkę do Muzeum Osadnictwa Polskiego w osadzie Polish Hill River jako jedną z imprez towarzyszących PolArt’owi 2009 w Adelajdzie na przełomie grudnia 2009 i stycznia 2010.
Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej, Wanda Horky odczytała sprawozdanie Komisji. Protokół przyjęto jednogłośnie. Odczytano raport księgowego Rady, Jocka Ryngla stwierdzający zgodność ksiąg z obowiązującymi przepisami. Następnie przedstawiono i przedyskutowano budżet na następny rok.
W dalszej części obrad omówiono zadania na następny rok. Delegaci przedyskutowali wnioski programowe zgłoszone przez Krajowe Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Australii oraz rolę Rady w ich realizacji. Zobowiązano Prezydium do śledzenia rozwoju spraw związanych z listami lektur w Polsce i wystąpienia do rządu polskiego w imieniu Polonii australijskiej.
Delegaci nie zaaprobowali wniosku, by Prezydium wyraziło oficjalny protest w sprawie usunięcia Naszego dziennika z samolotów PLL “Lot”. Zebrani omówili szczegóły protestu dotyczącego nowo mianowanego przewodniczącego komisji sejmowej d/s kontaktów z Polonią. Zjazd ustalił, aby ostateczny tekst protestu został zredagowany przez Zbigniewa Sudułła, Włodzimierza Wnuka i Krystynę Misiak.
Halina Szunejko omówiła potrzebę dostarczania informacji o polskich szkołach na terenie całej Australii, sporządzania statystyk i dokonania spisu szkół polskich w Australii. Zawiadomiła zebranych o konferencji Federacji Związków Szkół Etnicznych w Australii (Australian Federation of Ethnic Schools Associations – AFESA) w Perth 4 października 2008 i apelowała o rozpowszechnienie tej informacji wśród nauczycieli szkół polskich.
Bożena Iwanowska, Polska Macierz Szkolna w Wiktorii, poparła inicjatywę konkursu języka polskiego zorganizowanego przez Mariannę Łacek z Polskiego Związku Kulturalnego w NPW w ramach Roku Języka Polskiego i zachęciła wszystkich do przeprowadzenia podobnych konkursów w innych stanach.
Wanda Horky zawiadomiła zebranych, że Kronika Polonii z ATS jest dostępna w wersji elektronicznej
i rozsyłana organizacjom zainteresowanym otrzymywaniem Kroniki elektronicznie.
Zaproponowała też stworzenie listy organizacji polonijnych udzielających pomocy pieniężnej grupom polonijnym, aby ułatwić Polonii kierowanie wniosków o dotacje, a także zachęcić Polonię do pozostawiania zapisów i legatów na rzecz krzewienia kultury i tradycji polskich. Bronisław Łacek, Fundacja Polska w NPW, nawiązał do konkursu pod tytułem Uczę się języka polskiego i zachęcił organizacje do promocji tej ważnej imprezy (termin składania prac konkursowych upływa z końcem września b.r.). Krótko omówił sukcesy konkursu muzycznego im. E. Malewicz.
Irena Janus-Olchowik, prezes Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Wiktorii przedstawiła szereg inicjatyw związanych z obchodami Roku Szopenowskiego i zaapelowała do Komisji Oświatowej Polonii Australijskiej o rozpowszechnienie tych inicjatyw.
Krystyna Paszkiewicz, przewodnicząca ZHP, okręg Australia, omówiła problemy harcerstwa w Australii oraz wspomniała o stuletniej rocznicy założenia harcerstwa polskiego w 2010 r., która będzie upamiętniona szeregiem zlotów harcerskich.
Przewodniczący zjazdu zachęcił delegatów do zakupienia książeczki Mountain Whispers: the Mound and Mount Kosciuszko Festival 2008 wydanej przez Fundację Kulturalną Pulsu Polonii.
Anna Kurzak, Federacja Polskich Organizacji w Wiktorii nawiązała do sprawy stagnacji fundacji polonijnych i apelowała o podjęcie kroków zmierzających do zachęcenia członków Polonii do wpłat na rzecz Funduszu Wieczystego. Zbigniew Sudułł, rzecznik prasowy Krajowego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Australii, poruszył sprawy statutowe oraz zaproponował, aby formularz podania o pomoc finansową do Funduszu Wieczystego został umieszczony na witrynie Rady Naczelnej. Zapytał również, w jaki sposób rozlicza się dotacje Funduszu.
Krzysztof Łańcucki, prezes Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii nawiązał do Fundacji S.Bluma i spraw testamentów. Odniósł się do obchodów Roku Szopenowskiego i zaproponował współpracę z organizatorami konkursu im. E. Malewicz, chciałby aby konkurs w 2010 r. miał charakter szopenowski. Poruszył problem zabezpieczania prywatnych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych pozostawianych przez Polaków w Australii. Na koniec odniósł się do obecnie negocjowanej umowy pomiędzy Australią a Polską o świadczeniach emerytalnych i poprosił, aby Prezydium zebrało jak najwięcej informacji na ten temat.
Przewodniczący zjazdu przedstawił prośbę Dyrektora Muzeum Historii Polski w Warszawie o rozpowszechnienie informacji o inicjatywie Rodziny rozdzielone przez historię, której celem jest ukazanie historii Polski poprzez losy rodzin rozdzielonych przez wydarzenia ostatnich kilkudziesięciu lat.
H. Szunejko przedstawiła delegatom broszurkę Polskie święta, obyczaje i tradycje, która stanowi czwartą broszurę w serii wydawanej przez Radę Polonii w Zachodniej Australii.
Delegaci poparli wniosek Jerzego Krajewskiego o przyznanie Radzie Naczelnej dotacji w wysokości $2,500 na przygotowanie biuletynu promocyjnego o fundacjach polonijnych i o tym jak można je wesprzeć datkami, dotacjami i zapisami w testamentach.
Marian Pawlik przedstawił propozycję rozszerzenia klauzul w statucie Rady dotyczących członkostwa. Postawił także wniosek o złożenie podziękowania gospodarzom zjazdu, a szczególnie prezesowi Federacji Polskich Organizacji w Płd. Australii, przewodniczącemu zjazdu i prezydium za sprawne przeprowadzenie zjazdu oraz delegatom za dyscyplinę obrad.
Na miejsce 41. zjazdu zaproponowano Kanberę oraz Brisbane. Wybrano Kanberę. Gdyby jednak było to utrudnione lub niemożliwe, zjazd odbędzie się w Brisbane.
Zjazd zamknięto odśpiewaniem polskiego hymnu narodowego.
W godzinach porannych w niedzielę, 8 czerwca delegaci uczestniczyli w uroczystej mszy świętej celebrowanej przez Ks. Dominika Sobalę w kościele Zmartwychwstania Chrystusa w dzielnicy Unley Park, Adelajda. Po mszy część delegatów powróciła do Domu Polskiego na obiad i nieformalne dyskusje.
Prezydium Rady Naczelnej Polonii Australijskiej i Nowozelandzkiej
is.esk | 
