| Od Redakcji (ESK). W czasie niedawnej wizyty Urszuli Lang i Ernestyny Skurjat-Kozek w Queanbeyan poseł Hon. Mike Kelly otrzymał od nich dwie książki o Kościuszce. Jedna z nich to "Friends of Liberty", o której ostatnio dużo się mówi w amerykańskich mediach. O tym, że Jefferson zdradził wspólne ideały, pisał wcześniej historyk polskiego pochodzenia F.C. Kajencki w książce, o której swego czasu pisaliśmy. Do tego kontrowersyjnego tematu wrócimy niebawem, a tymczasem proponujemy przedruk recenzji z tygodnika "Wprost".
W księgarniach amerykańskich ukazała się książka przypominająca jak trzeci prezydent USA Thomas Jefferson nie wykonał testamentu zaprzyjaźnionego z nim Tadeusza Kościuszki, który w swej ostatniej woli poprosił go o uwolnienie jego niewolników.
W książce Friends of Liberty: Thomas Jefferson, Tadeusz Kościuszko and Agrippa Hull; a Tale of Three Patriots, Two Revolutions and a Tragic Betrayal of Freedom in a New Nation jej autorzy: Gary B. Nash i Graham Russell Gao Hodges nazywają niewykonanie testamentu przez Jeffersona "zdradą wolności".
Kościuszko, który walczył w amerykańskiej wojnie o niepodległość, a potem stał w Polsce na czele powstania 1794 roku, w czasie ponownej wizyty w USA w 1798 r. odebrał swoje zaległe pobory za służbę w armii rewolucyjnej i zarządził, aby przeznaczyć je na wykupienie z niewoli murzyńskich niewolników Jeffersona i kilku innych właścicieli.
Polski bohater upoważnił do realizacji swej woli samego Jeffersona, jednego z ojców-założycieli Stanów Zjednoczonych i autora Deklaracji Niepodległości. Polecił mu też dać wykształcenie uwolnionym Murzynom, aby umożliwić im normalne funkcjonowanie w amerykańskim społeczeństwie.
Jefferson jednak nie wykonał testamentu, wymawiając się początkowo podeszłym wiekiem i słabym zdrowiem. Jak podkreślają wszakże autorzy książki, prawdziwe powody były prawdopodobnie inne. Chociaż Jefferson potępiał niewolnictwo i w pewnym momencie sam rozważał uwolnienie swoich Murzynów, ostatecznie nigdy tego nie uczynił.
Trzeci prezydent USA - przypominają Gary Nash i Russel Gao Hodges - obawiał się, że masowa emancypacja Afroamerykanów doprowadzi do rozlewu krwi w kraju i uważał, że uwolnionych należy stopniowo deportować do Afryki. Był też przeciwny mieszaniu ras - chociaż sam miał czarnoskórą kochankę, Sally Hemmings, z którą spłodził dziecko.
"Sprzeczności objawione przez Jeffersona w tym co mówił i robił w różnych momentach wciąż stale zajmują jego biografów" --pisze recenzent książki w New York Review of Books, historyk Edmund S.Morgan.
Po wyjeździe Kościuszki z USA, wykonanie woli Kościuszki Jefferson powierzył swemu przyjacielowi Johnowi Hartwellowi Cocke. Pieniądze polskiego dowódcy zostały zdeponowane w funduszu powierniczym, ale po jego śmierci nie zostały wydane zgodnie z jego wolą.
W 1852 r. amerykański Sąd Najwyższy uznał testament Kościuszki za nieważny i nakazał wypłacenie funduszy jego spadkobiercom w Europie.
Wprost.pl
I jeszcze kilka linków:
hnn.us/articles/48794.html
hnn.us/articles/48794.html
www.boston.com/ae/books/articles/2008/04/08/a_sad_story_sheds_light_on_a_conflicted_thomas_jefferson/
www.polamjournal.com/News/Reviews/reviews.html
O profesorze Morganie
Do recenzji Morgana nie dokopaliśmy się, bo trzeba płacić, ale karykaturka recenzenta była za darmo! |
| 
