| PP: We wrześniowym numerze Turysty Wielkopolskiego opublikowano tekst Jerzego Owsianowskiego z Poznania. Przytaczamy go w całości na kilka godzin przed rozpoczynającymi się w Poznaniu-Głuszynie uroczystościami rocznicowymi. Poniżej publikujemy też program uroczystości i dokumenty z tym zwązane.
W listopadzie 1988, na zakończenie 200-lecia kolonizacji Australii, w miejscowości Jindabyne odsłonięty został pomnik wielkiego podróżnika i badacza tego kontynentu Pawła Edmunda Strzeleckiego. W tym roku minie 20 lat od tego wydarzenia. Z tej okazji Poczta Polska wydała okolicznościową kartkę korespondencyjną, a w dniach 12-15 listopada 2008 r. odbędą się więc uroczystości jubileuszowe, podczas których odsłonięta zostanie tablica pamiątkowa w kościele w Głuszynie.
W 1980 r. z inicjatywy Polsko-Astralijskiego Towarzystwa Kulturalnego w Sydney oraz jego prezesa Harrego Hefki zrodziła się idea zbudowania pomnika P. E. Strzeleckiego w Australii. Pomnik miał być hołdem dla odkryć i dokonań wielkiego Polaka oraz wyrazem uznania dla dorobku polskich emigrantów.
Do realizacji tego zamierzenia w 1983 r. utworzono w Sydney Społeczny Komitet Budowy Pomnika P.E. Strzeleckiego, który liczył 7 osób i który pod przewodnictwem H. Hefki działał do 1987 r. W latach 1987-1988 skład komitetu powiększono do 31 osób, jego przewodnictwo objął Robert Strang, przewodniczący Australijsko-Polskiej Izby Handlowej w Melbourne, a H. Hefka został jego zastępcą. Wielkiego wsparcia budowie pomnika udzielał w latach 1983-1988 nieżyjący już dzisiaj Patron Komitetu, były senator i przewodniczący Komitetu d/s Etnicznych Nowej Południowej Walii, Tony Mulvihill.
W 1985 r. delegacja z Australii przyleciała do Polski w celu zapoznania się z pomnikami Poznania i Wielkopolski. Po obejrzeniu wielu z nich, gości zafascynował pomnik Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, pierwotnie dłuta Marcina Rożka, zniszczony przez Niemców w okresie okupacji hitlerowskiej, którego kopię wykonał w 1984 r. wybitny rzeźbiarz poznański Jerzy Sobociński. Ten fakt miał decydujący wpływ na wybór twórcy pomnika P. E. Strzeleckiego.
W związku z tym porzucona została koncepcja wyboru twórcy pomnika drogą konkursową, zarówno w Polsce jak i w Australii. Koncepcja konkursowa wymagała znacznych środków finansowych oraz dużo czasu, a jednego i drugiego brakowało. Trudne czasy pod względem politycznym, spolecznym i gospodarczym zdawały się pomysłowi budowy pomnika nie sprzyjać, a jednak wskutek uporu wielu ludzi dobrej woli poznański rzeźbiarz o znaczącym dorobku twórczym Jerzy Sobociński został zaproszony do realizacji wszystkich prac związanych z pomnikiem, co nastąpiło 22 czerwca 1987 r. Postanowiono także nie powoływać komitetu społecznego w Polsce; Odziałowi Towarzystwa „Polonia” w Poznaniu powierzono realizację całego przedsięwzięcia.
Okładka biuletynu wykonanego przez uczniów Szkoły im. Strzeleckiego w Głuszynie |
Jak czas pokazał, były to decyzje ze wszech miar słuszne, a wszystkie prace przygotowawcze, projektowe i wykonawcze podjęte równocześnie w Poznaniu oraz Sydney potoczyły się szybko i bez większych przeszkód, co było możliwe dzięki ogromnej pomocy wielu Osób oraz Instytucji popierających to zamierzenie. W Sydney zdecydowano, że przyszły pomnik powinien stanąć w miejscowości Jindabyne, leżącej u podnóża Gór Śnieżnych w odległości 37 km od Góry Kościuszki (2228 m. n.p.m.), w pobliżu Parku Narodowego o tej samej nazwie. Odsłonięcie pomnika miało być ostatnim akcentem kończącym jubileusz 200-lecia Australii (białej), który to termin przypadał pod koniec 1988 roku. Postanowiono także zwrócić się z prośbą o udzielenie pomocy finansowej do władz Australii i Polski, czego dokonano i która to pomoc została udzielona. W pracowni Jerzego Sobocińskiego rozpoczęły się prace projektowe, w wyniku których powstał model pomnika z gipsu w skali 1:1.
Po zapoznaniu się z wykonaną pracą, model przyszłego pomnika został wysoko oceniony przez przedstawicieli P.P.”Sztuka Polska” w Poznaniu, a zarazem rzeczoznawców Ministerstwa Kultury i Sztuki, znanych rzeźbiarzy poznańskich Benedykta Kasznię i Annę Krzymańską. Figura pomnika, litery i płaskorzeźba zostały wykonane w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych, a wszystkie prace były kontynuowane aż do ich pomyślnego zakończenia. Uroczyste odsłonięcie pomnika P. E. Strzeleckiego w Jindabyne nastąpiło 14 listopada 1988 roku w obecności licznie zgromadzonych Australijczyków, Polaków i przedstawicieli władz. Aktu tego dokonali Sir James Rowland, marszałek lotnictwa australijskiego, gubernator Nowej Południowej Walii, oraz Tadeusz W. Młyńczak, zastępca przewodniczącego Rady Pańswtwa i Prezes Towarzystwa „Polonia”. Uroczystość ta była, jak stwierdził James Rowland największym wydarzeniem w dziejach Polonii Australijskiej.
Szkolny biuletyn, a w nim Hymn Szkoły im. Strzeleckiego w Głuszynie |
Flaga australijska okrywająca cokół podczas jego odsłonięcia, jako cenna pamiątka, została przewieziona do Poznania i przekazana do Izby Patrona w Szkole Podstawowej nr 53 Im. P.E. Strzeleckiego w Głuszynie. Pomnik został poświęcony w dniu 18 lutego 1989 przez rektora Polskiej Misji Katolickiej w Australii ks. Stanisława Wronę z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej z okazji obchodzonej 150-roczncy odkrycia i nazwania przez P. E. Strzeleckiego Góry Kosciuszki. Monumentalny pomnik P. E. Strzeleckiego w Australii, to jeden z nielicznych pomników wielkich Polaków, dzieło polskiego rzeźbiarza, wykonany w całości w Polsce i znajdujący się poza jej granicami. Pomnik został życzliwie przyjęty przez wieloetniczne społeczeństwo australijskie, a jego otoczenie stało się miejscem ogniskującym życie Polonii australijskiej.
Wiele sympatycznych artykułów o pomniku i jego twórcy zamieściła prasa polska, australijska i polonijna. Od 20 lat przy pomniku organizowane są liczne imprezy kulturalne przez Polonię australijską. Budowa każdego pomnika jest sprawą trudną i wielce skomplikowaną pod względem projektowym, lokalizacyjnym, wykonawczym, decyzyjnym, a nade wszytko politycznym. Można ją bez przesady przyrównać do prawdziwej drogi „przez mękę” , czego doświadczyło wielu ludzi, jednak dziwnym zrządzeniem losu większe problemy i kłopoty omijały realizatorów tego przedsięwzięcia.
W 2008 r. minie 20 lat od chwili odsłonięcia pomnika P.E. Strzeleckiego w Jindabyne. Ten fakt, liczne osoby zainteresowane popularyzacją dokonań P.E. Strzeleckiego postanowiły wykorzystać do przypomnienia osiągnięć i dorobku, które były niezwyczajne w czasach, kiedy wielkiemu podróżnikowi i odkrywcy przyszło działać, a które budzą dalej podziw i szacunek współczesnych. Z tej okazji w dniach 12-15 listopada 2008 r. odbędą się więc uroczystości jubileuszowe. Warto zaznaczyć, że Poczta Polska wyemitowała pocztowkę okolicznościową , przedstawiającą pomnik w Jindabyne, a w listopadzie b.r. wprowadzony zostanie datownik pocztowy z wizerunkiem P.E. Strzeleckiego w Głuszynie, w dawnej wiosce, a obecnie dzielnicy Poznania, gdzie urodził się P. E. Strzelecki. W kościele p.w. św. Jakuba Większego, w którym został ochrzczony, zostanie wmurowana tablica pamiątkowa wykonana przez Jerzego Sobocińskiego.
Jerzy Owsianowski
www.turysta-wlkp.pl
Z Oddziału Poznańskiego PTTK otrzymaliśmy niedawno program obchodów 20 rocznicy odsłonięcia pomnika P.E. Strzeleckiego w Jindabyne.
Dzień pierwszy: 12 listopada, uroczystości w Gimnazjum im. P.E. Strzeleckiego w Poznaniu. Miał w nich wziąć udział twórca pomnika Jerzy Sobociński.
Dzień drugi: 13 listopada, 8,30 rano msza św. w kościele pw. św. Jakuba Większego w Głuszynie z homilią delegata Metropolity Poznańskiego; godz. 10 uroczystości w Szkole nr 53 im. P.E. Strzeleckiego w Głuszynie; uruchomienie przez Pocztę Polską stoiska, w którym emitowana będzie okolicznościowa karta pocztowa oraz specjalnie przygotowany datownik pocztowy; projekcja filmu Anny Piasek "Śladami Pawła Edmunda Strzeleckiego"; zwiedzanie szkoły oraz Izby Pamięci Patrona.
Kościół w Głuszynie |
Dzień trzeci: 14 listopada, godz. 11 uroczysta msza św. w kościele p.w. św. Wojciecha w Poznaniu z udziałem pocztów sztandarowych, delegacji szkolnych oraz delegacji Oddziałów PTTK z Poznania i Wielkopolski. Mszę św. odprawi i homilię wygłosi ks. prof. Bernard Kołodziej z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej; o 12 w południe zaciągnięcie warty honorowej w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan przy trumnie P.E. Strzeleckiego; modlitwa za Zmarłych i zapalenie symbolicznego znicza; godz. 17 otwarcie na Placu Kolegiackim okolicznościowej wystawy związanej z pomnikiem Strzeleckiego.
Trumna ze szczątkami Strzeleckiego w Krypcie Zasłużonych. Foto M.Thiele |
Dzień czwarty: 15 listopada, 8 rano, rajd turystyczny "Śladami Strzeleckiego".
Program przysłali panowie Wojciech Owsianowski i Marian Chudy z Poznańskiego Oddziału PTTK.
I jeszcze kilka linków:
Historia pomnika - M. Kałuski
Pomnik na pokładzie statku "Katowice II"
Fotogaleria dedykowana Poznaniakom
Był apel - bez echa
Ursula Lang: Jindybyne Monument
| 
