| W piątek 24 sierpnia 2012 r. rozpoczął się w Warszawie IV Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy.
- Choć dziś mieszkacie niemal we wszystkich zakątkach ziemi, to przecież nie jesteście tu gośćmi, jesteście u siebie - powiedział wicemarszałek Sejmu Cezary Grabarczyk, otwierając sesję plenarną w ramach IV Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy. Hasło tegorocznych obrad z udziałem kilkuset delegatów organizacji polonijnych z różnych części świata brzmi: „…by czuć się Polakiem”. W Komitecie Honorowym Zjazdu zasiada marszałek Sejmu Ewa Kopacz wraz z m.in. byłym prezydentem Lechem Wałęsą i marszałkiem Senatu Bogdanem Borusewiczem. Sesja rozpoczęła się od odśpiewania hymnu państwowego.
- Tu jest Wasza ojczyzna, nie tylko z racji Waszych korzeni, ale przede wszystkim z własnego wyboru, z wyboru serca - zaznaczył wicemarszałek Cezary Grabarczyk, zwracając się do uczestników Zjazdu. Wiceszef pierwszej izby polskiego parlamentu zauważył, że mimo rożnych powodów opuszczenia kraju przedstawicieli Polonii łączy tworzona w wymiarze serca wspólnota Polek i Polaków. - Witamy w domu - powiedział do delegatów polonijnych zgromadzonych w sali posiedzeń Sejmu.
Cezary Grabarczyk przywołał słowa Jana Pawła II do emigrantów: „Nie można o Was myśleć wychodząc od pojęcia „emigracja”. Trzeba myśleć wychodząc od rzeczywistości „ojczyzna”. Skąd ta siła wewnętrzna polskiej emigracji? Źródeł jej trzeba szukać nad Wisłą - w wierze Polaków i ich kulturze. (…) Kultura polska jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas jako Naród. Winniśmy wzmacniać naszą kulturę narodową. Nie wolno nam zapominać kim jesteśmy, gdzie są nasze korzenie. Winniśmy czuć się zawsze jedną wspólnotą, niezależnie od tego gdzie są nasze domy i miejsca pracy, dlatego tak ważne jest, by czuć się Polakiem.”
- Rzeczpospolita pamięta, jak wiele synów i córek mieszka poza krajem i obdarza ich równą miłością i szacunkiem - powiedział wicemarszałek Sejmu. Cezary Grabarczyk zaapelował jednocześnie o to, aby pamiętać o Polsce, dbać o nią i pielęgnować polskość bez względu na kraj zamieszkania.
Wiceprezes Rady Polonii Świata Helena Miziniak poruszyła kwestie osiągnięć wspólnoty polonijnej na przestrzeni 20 lat - od pierwszego zjazdu polskiej diaspory, który odbył się w Krakowie po transformacji demokratycznej. Helena Miziniak podkreśliła integrującą rolę kościoła w kultywowaniu polskości poza granicami kraju. Wśród celów działalności Polaków za granicą wiceprezes Rady Polonii Świata wymieniła m.in. promocję Polski i obronę jej dobrego imienia. W swoim wystąpieniu mówiła także o wyzwaniach związanych z zapewnieniem edukacji i kształtowaniem polskiej tożsamości u dzieci urodzonych na emigracji, jak i tych, które przybyły ze swoimi rodzicami. Helena Miziniak zastanawiała się również nad sprawami łączącymi i dzielącymi „starą” oraz „nową” emigrację.
Duszpasterstwo Polonii i Polaków poza granicami kraju było tematem referatu przewodniczącego Komisji do Spraw Polonii i Polaków za Granicą Konferencji Episkopatu Polski bp. Wiesława Lechowicza. W jego imieniu głos zabrał sekretarz Komisji Episkopatu Polski do Spraw Duszpasterstwa Emigracji ks. prałat Stanisław Budyn. Mówił on o historycznej i współczesnej roli kościoła w życiu emigracji. Jak zaznaczył bp Lechowicz, przed kościołem stoi wyzwanie, jakim jest duszpasterska troska o wiernych, którzy opuścili Polskę i zmagają się z takimi problemami jak rozdzielone rodziny oraz zerwane więzi społeczne.
Prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej i Związku Narodowo-Polskiego Frank Spula oraz prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Teresa Berezowski przedstawili kwestie relacji kraju z Polakami za granicą i promocję Polski. Frank Spula przypomniał zaangażowanie amerykańskiej Polonii w wyzwolenie naszego kraju spod jarzma komunizmu i jej późniejsze działania, m.in. na rzecz wstąpienia Polski do NATO. Podkreślił, że tylko bliska współpraca środowisk polonijnych na całym świecie pozwoli wzmacniać pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Według Franka Spuli bardzo ważne jest też, aby Polonia zyskała młodych liderów. Z kolei prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Teresa Berezowski zwróciła uwagę m.in. na rolę kościoła w kultywowaniu polskich tradycji religijnych i narodowych. Zaznaczyła, że Polonia nigdy nie zapomina skąd pochodzi i wspiera kraj, gdy ten znajduje się w potrzebie. Według Teresy Berezowski diaspora chce współpracować z Polską na zasadzie partnerstwa.
Oświata polska i polonijna poza granicami kraju została omówiona przez prezydenta Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Tadeusza Pilata. Jego zdaniem zaspokojenie rosnących potrzeb w tym zakresie wymaga właściwej współpracy polskich władz, środowisk oświatowych i organizacji polonijnych. Tadeusz Pilat zauważył, że sytuacja oświatowa Polaków za granicą jest zróżnicowana - w niektórych krajach dostęp do nauki jest ograniczony, w innych możliwości bywają niewykorzystane.
Członek prezydium Rady Naczelnej Polonii Australijskiej Tomasz Prokop przedstawił udział młodego pokolenia w życiu Polaków za granicą. Jak powiedział, spada zaangażowanie tej grupy w sprawy Polonii, co jest spowodowane m.in. nadmiarem pracy i brakiem zainteresowania kwestiami polonijnymi. Zaproponowane przez niego rozwiązania to m.in. otwarcie na wizję polskości, jaką ma młodzież i towarzyszenie młodym ludziom w interesujących ich obszarach.
W opinii podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Mirosława Sielatyckiego nauczyciele polonijni to istotny kapitał polskich społeczności za granicą. Wiceminister mówił zarówno o tradycyjnym nauczaniu języka polskiego, jak i tym realizowanym za pośrednictwem Internetu. Jak zauważył Mirosław Sielatycki, polskie szkolnictwo jest doskonałym przykładem samoorganizacji. Wiceszef MEN wyraził też uznanie dla współpracy duszpasterstwa i harcerstwa z oświatą polonijną. Mówił też o projektowanych zmianach w edukacji poprzez m.in. położenie większego nacisku na szkolnictwo społeczne.
Przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą poseł Adam Lipiński zwrócił się do uczestników zjazdu jako do obrońców prawd, tradycji, wartości i przekonań, które są częścią polskiej tożsamości narodowej. Złożył szczególne podziękowania Polakom z Kresów Wschodnich, którzy przez wiele lat walczyli o zachowanie języka i kultury polskiej. W swoim wystąpieniu przewodniczący Lipiński odniósł się do zmiany sposobu finansowania działań na rzecz Polonii - przesunięcia środków z Senatu do MSZ. Poseł mówił także o potrzebie opracowania nowego rządowego programu wspierania środowisk polonijnych.
Według zastępcy przewodniczącego sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą posłanki Joanny Fabisiak zjazdy przedstawicieli Polonii z całego świata powinny się odbywać częściej niż co cztery lata. Ponadto, posłanka zaproponowała, aby w przyszłości w obradach Sejmu Dzieci i Młodzieży oprócz młodzieży z gimnazjów i szkół średnich z kraju brali także udział młodzi przedstawiciele Polonii.
Po zakończeniu sesji plenarnej przedstawiciele uczestników zjazdu i Stowarzyszenia Wspólnota Polska złożyli kwiaty pod tablicą marszałka Sejmu III kadencji Macieja Płażyńskiego.
Fotorelacja ze Zjazdu Polonii
fot . Krzysztof Białoskórski |
Zjazd Polonii ze skandalem w tle
Uczestnicy Zjazdu zwrócili się do sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą oraz do senackiej Komisji Spraw Emigracji o "szczególne monitorowanie działań MSZ" w zakresie realizacji przez resort pomocy na rzecz Polaków za granicą.
Uchwała przyjęta przez Zjazd zawiera też apel do posłów i senatorów o przyjęcie nowej ustawy repatriacyjnej opartej na projekcie Obywatelskiego Komitetu "Powrót do Ojczyzny".
Zjazd Polonii krytycznie o sytuacji Polaków na Litwie
Zjazd Polonii chce ustawy repatriacyjnej
Polonia niezadowolona z MSZ
Polonia bez szefa | 
