| W dniach 4-7 września byłam jedną z uczestniczek IV Kongresu Polskich Towarzystw na Obczyźnie. Kongres miał dwa tematy: „Nowoczesne nauczanie tradycji ojczystych” oraz „Sybiracy i młodzież”. Przypominając tragiczne karty z historii Polski, uczestnicy Kongresu zastanawiali się nad sposobami przekazywania patriotycznych wartości młodym Polakom, zwłaszcza żyjącym w środowiskach emigracyjnych.
Program Tegorocznego kongresu był bardzo intensywny i odbywał się w dwóch grupach panelowych: edukacyjnej i sybirackiej. Ja osobiście miałam przyjemność brać udział w części edukacyjnej – z bardzo napiętym i bogatym programem merytorycznym i warsztatowym. Zajęcia o godziny 9.00 do 18.00 z krótkimi przerwami na posiłki. Miałam tez przyjemność zaprezentować referat na temat „Polskiego szkolnictwa w Australii i Nowej Zelandii”.
W Kongresie uczestniczyła również moja wspaniała koleżanka z Perth Halina T. Szunejko OAM, która zaprezentowała referat na temat „Skupiska Sybiraków w Australii i Nowej Zelandii – Ślady Sybiraków”.
Materiały z IV Kongresu będę miała okazję przedstawić na Konferencji dla nauczycieli 4.10.2014 w Melbourne oraz w na konferencji w Sydney w dniu 17 października 2014.
Obecnie chcę zaprezentować deklaracje końcowe Kongresu.
Uczestnicy Kongresu uczestniczyli w koncertach i Mszy Świętej oraz wycieczce po Zamku Królewskim na Wawelu.
Spotkali się z Ministrem Edukacji Narodowej, w panelach uczestniczyła Senator RP Barbara Borys-Damięcka i Poseł na Sejm Ligia Krajewska, które niestrudzenie od początku do końca kongresu wysłuchały uwag i próśb uczestników.
Deklaracja Końcowa
W dniach 4–7 września 2014 roku w Krakowie obradował IV Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie. Organizatorami Kongresu byli Polska Akademia Umiejętności, Krakowski Oddział Stowarzyszenia Wspólnota Polska, Kongres Oświaty Polonijnej.
Najważniejszym zadaniem IV Kongresu było przygotowanie dla władz krajowych rekomendacji konkretnych działań, mających zapewnić polskiej młodzieży w świecie dostęp do atrakcyjnych programów edukacyjnych, podtrzymujących kontakt z językiem i kulturą ojczystą.
W obliczu trwających procesów migracyjnych oraz zmian zachodzących w społeczeństwach i państwach, uczestnicy wyrażają głębokie przekonanie o konieczności doskonalenia wizji nowoczesnej oświaty polonijnej, dzięki której dzieci i młodzież polskiego pochodzenia będą mogły rozwijać spójną tożsamość i podtrzymywać więzi z krajem pochodzenia.
Podkreślamy istotne znaczenie nauki j. polskiego, oraz kluczową rolę nauczycieli i rodziców w procesie integracji dzieci w środowiskach lokalnych.
Dostrzegamy pilną potrzebę objęcia nauką języka polskiego i polskiej kultury dzieci dotychczas pozostające poza istniejącymi formami nauczania. Odczuwamy konieczność stworzenia systemowej współpracy nauczycieli i instytucji oraz organizacji wspierających z rodzicami i rodzinami naszych uczniów. Wyrażamy przekonanie o konieczności podnoszenia jakości systemu wsparcia oświaty polonijnej. Podkreślamy wartość współpracy w poczuciu odpowiedzialności wszystkich podmiotów zaangażowanych w edukację polonijną.
Uczestnicy IV Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie uchwalą dnia 07.09.2014 r. przyjęli następujące postulaty, które kierują do: rodzin dzieci migrujących, nauczycieli, władz oświatowych, polityków, ośrodków uniwersyteckich, organizacji pozarządowych.
I. System wsparcia finansowego
1. Stworzenie systemu wsparcia finansowego dla szkół poza granicami Polski na zasadach jednakowych
dla szkół społecznych i szkolnych punktów konsultacyjnych.
2. Doskonalenie i rozwijanie systemu finansowego wsparcia wyjazdów młodzieży polonijnej do Polski (pobyty wakacyjne, edukacyjne, letnie szkoły języka polskiego), w celu umożliwienia znacznie większej liczbie młodzieży kontaktu z krajem.
3. Przyznanie uczniom szkół polonijnych na czas pobytu w Polsce prawa do posiadania legitymacji uprawniających do ulg przy zakupie biletów wstępu do państwowych instytucji kultury oraz na przejazdy publicznymi środkami transportu.
4. Podjęcie działań w celu umożliwienia szerszego dostępu do prasy polskojęzycznej i telewizji polskiej
na terenie całej Białorusi.
5. Stworzenie Funduszu Wsparcia Oświaty Polskiej na Białorusi.
II. System wsparcia dydaktycznego
1. Organizowanie większej liczby bezpłatnych szkoleń i kursów dla nauczycieli języka polskiego i innych przedmiotów ojczystych.
2. Wprowadzenie do oferty doskonalenia zawodowego kursów umożliwiających zdobycie dodatkowych kwalifikacji, m.in. kursy, metodyczne, kwalifikacyjne, dokształcające i przedmiotowe prowadzone techniką on-line.
3. Wprowadzenie szkoleń uprawniających nauczycieli polonijnych do organizowania w kraju ich zamieszkania egzaminów certyfikowanych.
4. Zmodernizowanie uaktualnienie i zwiększenie stopnia atrakcyjności treści nauczania języka polskiego, historii i geografii Polski i co za tym idzie podręczników (w miarę możliwości w postaci e-booków), doboru lektur, tematów konkursów.
III. System informacyjno-organizacyjny
1. Zapewnienie jawności informacji o pracach MEN i MSZ nad zmianami systemowymi dotyczącymi szkolnictwa polonijnego.
2. Usprawnienie pracy nad systemem wnioskowania o środki na projekty poprzez:
a. umożliwienie dwukrotnego aplikowania w ciągu roku na drodze wniosków składanych w placówkach konsularnych,
b. podejmowanie decyzji w krótszym niż dotychczas i ściśle określonym terminie,
c. przekazywanie decyzji wraz z uzasadnieniem.
|
|
IV. Zasady współpracy polonijnych środowisk oświatowych z instytucjami rządowymi i pozarządowymi działającymi na rzecz Polonii i Polaków z za granicy.
1. Powołanie konsultantów w krajach o dużej liczbie Polaków z tzw. najnowszej emigracji, których zadaniem byłoby wspieranie i pomoc w egzekwowaniu praw dzieci polskich do równego dostępu do edukacji. Konsultant miałby przyznane uprawnienia do bezpośrednich kontaktów z władzami samorządowymi edukacyjnymi i lokalnymi konsultantami ds. uczniów dwujęzycznych. Powinien posiadać szeroką znajomość realiów kraju osiedlenia, znać jego język, kulturę i historię a także system edukacyjny, modele integracji oraz system opieki socjalnej.
2. Zagwarantowanie wpływu polonijnych środowisk oświatowych na ocenę pracy konsulów RP, ze względu na zakres pomocy i wspierania działalności tych organizacji w wysiłkach edukacji polonijnej.
3. Podjęcie rozmów z władzami białoruskimi w sprawie tworzenia klas z polskim językiem i powrotu do poprzedniego, sprawdzonego systemu nauczania języka polskiego jako przedmiotu.
V. Współpraca międzynarodowa w zakresie doskonalenia prawa
1. Podjęcie w rozmowach bilateralnych prowadzonych przez Rząd RP ustalenia zasad uznawalności dokumentów poświadczających kwalifikacje pedagogiczne nauczycieli polonijnych i ich uprawnienia do wykonywania zawodu nauczycielskiego.
2. Egzekwowanie Dyrektywy EWG nr 77/486 na obszarze EU poprzez negocjacje w Komisji Europejskiej i w rozmowach z rządami państw członkowskich.
VI. System prawny
1. Rozpoczęcie prac nad określeniem możliwych do realizacji rozwiązań prawnych wprowadzających status nauczyciela polonijnego.
2. Stworzenie prawnych możliwości potwierdzania stażu pracy pedagogicznej nauczycieli polonijnych
przez władze kraju pobytu i w Polsce.
VII. Promocja języka polskiego w środowiskach polonijnych
1. Przygotowanie strategii promocji języka polskiego jako:
a. języka ojczystego ucznia migrującego,
b. jednego z języków ucznia wielojęzycznego w środowiskach polskich i polonijnych
2. Przygotowanie aktywnej promocji dwujęzyczności jako drogi do nauki języka polskiego za granicą.
3. Przygotowanie kampanii w środowiskach polskich i polonijnych na rzecz popularyzacji znajomości i nauki języka polskiego jako języka ojczystego oraz jednego z języków dziecka wielojęzycznego:
a. grupa docelowa: rodzice/ opiekunowie dzieci migrujących, rodzina dziecka, nauczyciele, władze oświatowe, politycy, ośrodki uniwersyteckie,
b. środki realizacji: różnorodne media, formy reklamy i ośrodki polonijne,
c. stworzenie platformy internetowej adresowanej do rodziców o rozszerzonym profilu edukacyjno-ligwistycznym.
4. Objęcie kampanią wszystkich grup docelowych, uwzględniając zróżnicowany status Polaków i osób polskiego pochodzenia.
5. Zwiększenie dostępności do bezpośredniego kontaktu z żywym językiem polskim i polską kulturą (obozy, wycieczki). Sposób realizacji: stypendia, granty, inne formy wsparcia.
Uchwała IV Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie
podjęta w dniu 6 września 2014
IV Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie po rozważeniu złożonych dziejów polskich Sybiraków w XIX w., i XX w. postuluje następującą strategię działań na najbliższe lata:
1) Zintensyfikowanie prac archiwalno-historycznych, dotyczących badań nad problematyką syberyjską ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku poprzez:
a. Stworzenie preferencji finansowych dla poszukiwań archiwalno-bibliotecznych w placówkach całego świata.
b. Stworzenie bazy archiwalnej dotyczącej wywiezionych, deportowanych i depatriowanych obywateli polskich na Wschód, która określiłaby wreszcie liczbę Polaków poddanych omawianym represjom, z podziałem na ich kategorie. Upublicznienie bazy poprzez publikacje na specjalnej stronie internetowej.
c. Podjęcie dalszych badań ratunkowych związanych z ochroną archiwów domowych Sybiraków w kraju i za granicą, które często przepadają bezpowrotnie.
d. Wzmożenie procesu zbierania nagrań relacji wspomnieniowych ostatnich żyjących Sybiraków w formie audio i wideo oraz upowszechniania ich poprzez publikacje naukowe oraz Internet.
e. Skorelowanie działań poszczególnych instytucji naukowych, oświatowych i archiwalnych zajmujących się tematyką sybiracką poprzez stworzenie w ramach Komisji do Badań Diaspory Polskiej Polskiej Akademii Umiejętności platformy skupiającej przedstawicieli instytucji zajmujących się tematyką sybiracką.
2) Wprowadzenie do podręczników szkolnych szerszej informacji dotyczących problematyki wysiedleń i deportacji jako ważnego czynnika edukacyjnego o zagrożeniach totalitaryzmami.
3) Stworzenie spójnej polityki informacyjnej mówiącej o tragedii wywózek w sposób merytoryczny, zgodny z prawdą oraz stanem badań.
4) Niezwłoczne podjęcie działań na rzecz pogłębienia współpracy między jednostkami naukowymi i archiwalnymi, a organizacjami i instytucjami sybirackimi w Polsce i za granicą.
Realizacja przedstawionych wyżej postulatów pozwoli, przynajmniej w części nadrobić ogromne zaległości spowodowane okresem PRL-u, gdy o Sybirakach i ich losach nie wolno było ani pisać ani mówić.
Bożena Iwanowska
| 
