| Okres panowania Kazimierza III-ego Wielkiego obejmuje lata 1333-1370. Znakomity syn Władysława Łokietka oddaje wielkie zasługi krajowi. Przedkładał pokój nad wojnę, ale nie mógł też uniknąć wielu konfliktów zbrojnych. Natomiast wiedział, że może wzmocnić i rozwijać kraj tylko w warunkach pokojowych. Z tego powodu pozostawił Śląsk Czechom, nie rezygnując jednak z prawa do tego terytorium. Krzyżakom oddał Pomorze, zyskując za to Kujawy i ziemię dobrzyńską. Straty te miało wyrównać objęcie w posiadanie Rusi Czerwonej na wschodzie. Kiedy zapewnił krajowi spokojną egzystencję, bez wojen, całą energię skierował na konsolidację państwa.
Stworzył system polityczny, który doprowadził Polskę do potęgi większej, niż przedtem zrobił to którykolwiek z władców. Ujednolicił administrację w całym państwie, wydając odpowiednie ustawy i stworzył jednolite prawo. Czuwał nad sprawiedliwością sądów i stosowaniem prawa. Zreformował także organizację wojskową. Bezpieczeństwo kraju i troska króla o rozwój gospodarczy, przyczyniły się do wzrostu dobrobrobytu mieszkańców. Kazimierz Wielki także rozumiał, jak ważną dla rozwoju kraju jest edukacja i ufundował w 1364-ym roku Akademię Krakowską, którą dziś znamy pod nazwą Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rozwijało się także rzemiosło, handel, a wraz z nim miasta. Założono około stu nowych miast. Powstało wiele zamków, gotyckich budowli i fundowanych przez króla świątyń.
Kronikarz Janko z Czarnkowa napisał:
„Wszystkie te miasta i zamki bardzo mocnymi murami, domami i wysokimi wieżami, nadzwyczaj głębokimi rowami i innymi urządzeniami obronnymi otoczył, na ozdobę narodowi, na schronienie i opiekę królestwa polskiego. Za czasów tego króla w lasach, gajach i dąbrowach tyle założono wsi i miast, ile ich bodaj nie powstało kiedy indziej w królestwie polskim".
Znaczenie Polski wzrosło. Dowodem jest zorganizowanie w roku 1364-ym kongresu w Krakowie na temat wojen krzyżowych. Przybyli monarchowie z całej Europy, między innymi cesarz niemiecki, król węgierski i król Cypru. Wizyta zakończyła się wystawną ucztą w restauracji u Wierzynka, trwającą 21 dni. Była to zarazem manifestacja dobrobytu, zasobności i potęgi króla. Ostatniego, rządzącego z linii Piastów. Zwłoki Kazimierza III-go Wielkiego spoczywają na Wawelu. Był rzeczywiście wielki!
„Kazimierz Wielki" J. U. Niemcewicz
Posłuchaj Poematu o królu Kazimierzu Wielkim
Fragment poematu:
Już pod berło Kazimierza
Cisną się bliskie narody,
Zakres się państwa rozszerza,
Ci co piją Sanu wody,
Wołyń na ów czas bezdrożny,
I Lwow i Halicz przemożny.
Tu można obejrzeć film "Kazimierz Wielki" z 1975 r.
Kazimierz Wielki (Leopold Läffler) |
| 
