Niemcewicz, mal. A. Brodowski |
Kosciuszko. Mal. Jerzy Mech |
Abstract: The intriguing and mystifying relationship between Julian Ursyn Niemcewicz
(1858–1841) and Tadeusz Kosciuszko (1746–1817) extended through some of the most
dramatic and devastating years in Polish history, 1794–1798. Niemcewicz served as Kosciuszko’s aide-de-camp during the doomed 1794 Uprising. Both were wounded and captured at the Battle of Maciejowice and transported to St. Petersburg where they remained
as prisoners-of-war until their release by Paul I (1754–1801) at the end of 1796. Forced to
make a humiliating vow of loyalty to Paul, the two traveled together to the United States,
arriving in Philadelphia in August, 1797.
The relationship came to an abrupt end in May,
1798 when Kosciuszko, to Niemcewicz’s surprise and anguish, returned to France leaving
his faithful adjutant and companion behind through the assistance of then Vice-President
Thomas Jefferson (1743–1826) to ease Franco-American tensions and seek French support
in the continued struggle for Polish independence.
The present study is an attempt to arrive at a composite “portrait” of Kosciuszko made
by Niemcewicz as gleaned from his journals and memoirs; his prison memoirs for the years
1794–1796; a poem written as an appeal to Kosciuszko from 1813 in the aftermath of the
defeat of Napoleon and finally his "Pochwała Kościuszki" or Praise of Kosciuszko from 1821,
a belated epitaph after the death of the Commander in 1817.
Memoir and journal writings
are notoriously subjective, at times self-serving and susceptible to self-censorship. Niemcewicz’s situation as a highly patriotic writer of extremely politically charged subject matter
was impacted by the Russian censor as well as the real threat of retribution by Russian authorities.
Full text of "Kosciuszko's Niemcewicz" by Joel Janicki
Streszczenie: Intrygująca i tajemnicza relacja między Julianem Ursynem Niemcewiczem
(1858–1841) a Tadeuszem Kościuszką (1746–1817) przetrwała jeden z najbardziej dramatycznych i druzgocących okresów w polskiej historii, lata 1794–1798. Niemcewicz służył
jako adiutant u boku Kościuszki podczas skazanego na klęskę powstania (1794). Obaj odnieśli rany i zostali schwytani w bitwie pod Maciejowicami, skąd przewieziono ich do Sankt Petersburga, gdzie byli przetrzymywani jako jeńcy wojenni aż do ich uwolnienia pod koniec
1796 r. przez cara Piotra I (1754–1801). Kościuszko i Niemcewicz musieli złożyć przed carem upokarzającą przysięgę wiernopoddańczą, po czym wyjechali do USA, gdzie w sierpniu 1797 r. zatrzymali się w Filadelfii.
Ich stosunki uległy nagłemu zerwaniu w maju 1798 r.,
gdy Kościuszko, ku niemiłemu zaskoczeniu Niemcewicza, powrócił do Francji, opuszczając swojego wiernego adiutanta i towarzysza. Wyjazd, zorganizowany z pomocą ówczesnego wiceprezydenta Thomasa Jeffersona (1743–1826), miał na celu załagodzenie napięć na linii Francja–USA, jak również zabieganie o wsparcie Francji w nieustającej walce o niepodległość państwa polskiego.
Niniejszy artykuł jest próbą uchwycenia złożonego „portretu” Kościuszki, jaki zawarł
Niemcewicz w swoich dziennikach i wspomnieniach, więziennych zapiskach z lat 1794–
1796, w wierszu z 1813 r. skomponowanym jako apel do Naczelnika po klęsce Napoleona,
jak również w mowie "Pochwała Kościuszki", napisanej kilka lat po śmierci Naczelnika w 1817 r.
Zapiski w dziennikach i wspomnieniach są wyraźnie subiektywne, niekiedy wyrachowane i podatne na autocenzurę. Na sytuację Niemcewicza jako pisarza-patrioty poruszającego
niezwykle wrażliwe politycznie tematy wpływ miała rosyjska cenzura, a także realna groźba
kary ze strony władz rosyjskich.
Kosciuszko w niewoli. Mal. Z. Ajdukiewicz |
Niemcewicz w niewoli, mal. K. Wasilewska |
Od lewej: wiceprezydent Thomas Jefferson, J.U. Niemcewicz (siedzi), Tadeusz Kościuszko (siedzi) i Libiszewski (z kulami Kościuszki) |
AN EXCERPT:
"By suppressing some painful facts of his personal relationship with Kosciuszko, Niemcewicz made a significant contribution to the cult of the hero
of the 1794 Insurrection. In his writings about Kosciuszko after the latter’s
death, he managed to allay the bitter feeling of his abandonment, never failing
to affirm, in a manner that suggests deep, strong sentiments, that he had been
Kosciuszko’s inseparable companion, ever at his side, ever rendering service to
the man and his great unrealized mission."
Full text of "Kosciuszko's Niemcewicz" by Joel Janicki
Prof. Joel Janicki, Soochow University, Taiwan
Source: ejournals.eu
Another Essay by Prof. Janicki, "Tadeusz Kosciuszko and Thaddeus of Warsaw" submitted to the International Kosciuszko Bicentenary Competition has been just published in an anthology "Kosciuszko. Friend of Humanity.Przyjaciel Ludzkości", already available through Wydawnictwo Kosciuszko email: robert@kosciuszko.eu and to be shortly available in Australia via Kosciuszko Heritage Inc. emai: office@kosciuszkoheritage.com
Joel Janicki with his wife |
| 
