Portret Kościuszki - Czesław Krzos |
Kościuszko był też artystą! Przyszły Naczelnik Powstania wyjechał do Francji na królewskie stypendium jako wybitny uczeń Szkoły Rycerskiej. Uczył się tam nie tylko wojskowości, ale też chodził do Akademii Malarstwa i Rzeźby. Jest autorem licznych rycin, obrazów i portretów, a także kompozytorem trzech utworów: walca i dwóch polonezów, z których jeden "Patrz Kościuszko na nas z nieba" stał się bardzo popularny dzięki tekstowi Rajnolda Suchodolskiego. Gdzie Kościuszko uczył się muzyki? W Paryżu, czy wcześniej? Brak wiadomości, być może podstawy zdobył jeszcze w domu rodzinnym lub szkole Ojców Pijarów. Wydana niedawno przez Kosciuszko Heritage Inc. płyta CD z muzyką i piosenkami o Tadeuszu Kościuszce to hołd nie tylko dla jego muzycznych i malarskich talentów.
Płyta "The Best Songs and Compositions", będąca pokłosiem międzynarodowego konkursu muzycznego, to piękny prezent na 100 - lecie odzyskania niepodległości Polski, a jednocześnie hołd wszystkich uczestników dla człowieka wielu talentów i bohatera walk niepodległościowych na dwóch kontynentach. Ilość nadesłanych kompozycji przerosła oczekiwanie organizatorów. Jakość i poziom utworów jest bardzo zróżnicowany.
Wśród piosenek w jęz. angielskich najbardziej wpadają w ucho „Kosciuszko’s Dream” Krzysztofa Derwińskiego oraz „Forgotten hero” Amelii Gnatek. Ta pierwsza, Kosciuszko’s Dream to wpadająca w ucho ballada, oparta na prostej harmonii, która subtelnie podkreśla ważne fragmenty tekstu i linię melodyczną swoim ostinatowym, marszowym rytmem - czyni ten utwór interesującym i rozpoznawalnym. Moim zdaniem powinien być wydany w śpiewniku na głos z gitarą.
Projekt graficzny okładki CD - Adrianna Baran |
Dwaj laureaci: Krzysztof Derwiński z Melbourne (po lewej) i Michał Skarżyński z Warszawy na Gali Konkursowej w Sydney |
Z kolei Forgotten Hero to - dzięki pięknemu wykonaniu - pełna uroku nastrojowa pieśń, oparta harmonicznie na paraleli dwóch akordów D- dur/h-moll, które delikatnie modyfikowane opóźnieniami, tworzą osnowę melodii w stylu ad. libitum. Młody wiek i wielka wrażliwość wykonawczyni robi bardzo pozytywne wrażenie. Dodanie akompaniamentu orkiestry uczyniłoby utwór jeszcze piękniejszym.
Dodajmy tu jeszcze kilka innych utworów. Piosenka „Freedom” M. Krakowskiej: szeroka sentymentalna melodia w refrenie ładnie kontrastuje z narracyjnym cantem. Dynamika i różnorodność akompaniamentu czytelnie prowadzi nas po dramaturgii tekstu. Nawet braki wokalne wykonawczyni nie psują dobrego wrażenia o kompozycji.
Wróćmy do nastolatków. W piosence The Kosciuszko Song 16- letnia Gabrysia Bagan trafnie uchwyciła klimat ballady, z talentem i konsekwencją układając frazę w rytmiczne stretta typowe dla tego rodzaju utworów.
Za chwilę przysłuchamy się polskim piosenkom, a tymczasem kilka reflekcji na temat najciekawszych kompozycji. „Kosciuszko’s Musical Moment” to kompozycja 16-letniego Juliana Gilewskiego. Kompozycja ta, na instrumenty dęte, nawiązuje do modnych w przeszłości utworów batalistycznych, niewątpliwie jest inspirowana Panoramą Racławicką. Utwór jawi się jako swobodny zbiór kilku tematów muzycznych w różnych nastrojach, jak pełne niepokoju oczekiwanie przed bitwą, odgłosy militarnych parad czy ćwiczeń, aż do bitewnej kulminacji. Zakończenie utworu jest pełne smutnej refleksji z nadzieją na przyszłe zwycięstwo. Utwór młodego kompozytora jest miniaturą muzyczną, nawiązującą do dzieł wybitnych mistrzów, ale mimo to warto partyturę przedstawić do wykonania orkiestrom zainteresowanym tego typu muzyką.
Amelka Gnatek z Sydney- I nagroda w kategorii młodzieżowej |
Dwaj giganci fortepianu na festiwalu Kościuszkowskim w Jindabyne: po prawej Julian Gilewski z Warszawy, zdobywca II nagrody w kategorii młodzieżowej, a po lewej znakomity interpretator muzyki Chopina, Krzysztof Małek z Sydney |
Najdłuższy wśród konkursowych utworów (23 minuty) to Suita orkiestrowa „Życiorys Tadeusza Kościuszki” Grzegorza Tylca. Utwór na orkiestrę symfoniczną mieni się fajerwerkiem muzycznych pomysłów, które pobudzają wyobraźnię słuchaczy znających życiorys Naczelnika, niestrudzonego bohatera walczącego o odzyskanie niepodległości nie tylko w Polsce, ale i Ameryce. Wielka szkoda, że kompozycja zapisana jest tylko na CD, ale i tak spełnia wspaniale swoje założenia.
Przejdźmy do „Poloneza dla Kościuszki” Romualda Twardowskiego. Ten wybitny współczesny kompozytor z wielką ochotą użyczył swego talentu dla The International Kosciuszko Bicentenary Competition i skomponował pięknego poloneza, który został wykonany przez Juliana Gilewskiego w Australii oraz na Zamku Królewskim w Warszawie podczas obchodów Roku Tadeusza Kościuszki. Kompozycję o klasycznej budowie poloneza rozpoczyna bohaterski temat, aby w odpowiedzi zachwycić romantyczną kantyleną. Efektowne łączniki dopełniają dzieła, które może być ozdobą każdego recitalu dobrego pianisty. Ten piękny utwór z powodzeniem dołączył do najlepszych polonezów, jakie powstały w Polsce. Niewątpliwie zajmie poczesne miejsce w gronie przeszło 100 polonezów skomponowanych na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Moim zdaniem utwór należy wydać drukiem.
Jeszcze słów kilka o marszu „Orzeł biały” Konstantina Pietraczkowa. Na konkurs napłynęły kompozycje z wielu krajów, gdzie pamięć o Tadeuszu Kościuszce jest kultywowana. Marsz „Orzeł Biały” jest radosną kompozycją napisaną fachowo na skład orkiestry dętej z zachowaniem wszelkich rygorów związanych z kompozycją marszową. Wprawdzie brak w tematach muzycznych nawiązań do polskich motywów np. krakowiaka, ale radość bijąca z kompozycji w pełni nam to rekompensuje.
I na deser cenzurki dla piosenek w języku polskim. „Rozmowa z Naczelnikiem” Michała Skarżynskiego, to publicystyka podana w gorących rytmach; nie nuży, a wręcz zachęca do słuchania. Muzyka, tekst i wykonanie uzupełniają się harmonijnie.
Laureaci Anna Zamecznik i Krzysztof Derwiński otrzymuja nagrodę z rąk wicemarszałek Senatu RP, Marii Koc na Gali Konkursowej w Sydney |
Sławek Kazan, twórca szlagieru "Śladami Strzeleckiego" na Festiwalu Kosciuszkowskim w Jindabyne |
„Nie ma Polski bez Kościuszki” Adama M. Wojdaka to ładna, melodyjna piosenka do ciekawego tekstu w profesjonalnym wykonaniu. Autor muzyki, oparł canto na białoruskich (?) tanecznych rytmach. Melodyjny refren daje możliwość pokazania głosu w stylu belcanto. Utwór na pewno zainteresuje wielu wykonawców. Warto rozpowszechnić nuty i tekst.
„Panorama Racławicka” Wojciecha Popkiewicza, to mądra i wzruszająca pieśń. Czytelnie i z wyrazem podany tekst oraz przejmująca w melodii i rytmie muzyka, wyraźnie nawiązują do utworów barda Solidarności - Jacka Kaczmarskiego. Dodatkowym atutem utworu jest tekst, który łączy historię z czasem współczesnym.
„Kołysanka dla Tadeusza” Adama M. Wojdaka, to piosenka w pogodnym nastroju, nawiązującym do polskiej muzyki ludowej w rytmie mazurka i kujawiaka w profesjonalnym nagraniu. Bez wątpienia warto upowszechnić słowa i nuty!
„Dąb i sosna” 16-letniej Hanny Kuczewskiej, to bardzo interesująca propozycja poezji śpiewanej. Spokojna muzyka na pulsującym zmiennym rytmie dobrze pasuje do tekstu, który opowiada nam historię niespełnionej miłości Tadeusza. Utwór stawia duże wymagania oddechowe przed wykonawcą. Długie frazy na jednym oddechu. Warto w masteringu poprawić dykcję pierwszej części lub zrobić możliwy montaż i... koniecznie upowszchnić nuty z tekstem.
„Imię Kościuszki” Białorusina Jurija Kosjakova to ballada, która wzrusza nie tylko prostotą, melodyjnością i wykonaniem, ale i pamięcią o Bohaterze Ludzkości w sąsiednich krajach. Chętnym wykonawcom tej ballady należy udostępnić nuty i tekst.
„Śladami Strzeleckiego” Sławka Kazana: ta radosna piosenka w umiarkowanej konwencji rockowej nosi walory przeboju. Wykonanie profesjonalne, słowa i melodia, porwie do śpiewania każdą publiczność.
„Uśmiech Tadeusza” D. Świądera i E. Kalinowskiej, to zaskakująca propozycja śpiewanej i recytowanej prozy o współczesnych sprawach z Tadeuszem w tle. Autorzy na początku "podparli się" znaną piosenką ludową "Umarł Maciek umarł" do stworzenia nastroju, a następnie prezentowali ciągle nowe pomysły aranżacyjne w podkładzie muzycznym. Bardzo profesjonalna propozycja.
„Insurekcja” Magdaleny Krakowskiej to bardzo udana i dobrze napisana piosenka. Co do tekstu, to niektóre odniesienia historyczne można trochę poprawić, ale muzyka wprowadza nas w historię tak, jak to czują młodzi wykonawcy. Koniecznie rozpowszechnić tekst i nuty!
Do interesujących pozycji zaliczam również następujące piosenki: * Balladę o Kosciuszce, * Racławickie kosy, * Kołysz synka, * Jak Tadeusz i * Wiwat Kościuszko.
Dobrze, że ukazała się ta płyta, ale żeby piosenki trafiły masowo pod strzechę, to niniejszym pod rozwagę poddaję pomysł wydania albumu-śpiewnika z CD.
Boleslaw Szulia
kompozytor, aranżer, dyrygent
& juror w konkursie „The International Kosciuszko Competition”
Warszawa, 14 grudnia 2018
| 
