| Kolejny cenny nabytek w naszym archiwum. Oto on.
Przeciekawa broszurka wydana w 70 rocznicę śmierci P.E. Strzeleckiego. KLIKNIJ. Co znajdujemy w tej broszurce zatytułowanej "Life of Sir Paul Strzelecki, Polish Scientist, Explorer and Philantropist"? Autorem przedmowy jest Hon. S.M. Bruce, ówczesny High Comissioner in Australia, wstęp napisał angielski arystokrata, pisarz i poeta w jednej osobie Shane Leslie. Broszurkę opublikowano wkrótce po uroczystościach rocznicowych z okazji 70 rocznicy śmierci Strzeleckiego, które odbyły sie w październiku 1942 roku w londyńskiej siedzibie Royal Geographical Society. Załączone są tez informacje o dwóch audycjach, jakie nadało Radio BBC w owym czasie.
W broszurce znajdujemy informacje na temat rodziny Strzeleckiego (Family Origins), opowieści o jego dzieciństwie i młodości (ciekawe jednak, że zabrakło istotnego etapu życia Strzeleckiego, jakim była praca plenipotenta w majątkach księcia Franciszka Sapiehy). Mamy dość dokładny opis podróży Strzeleckiego po świecie, po NPW i Tasmanii, powrotu do Londynu, akcji charytatywnej w Irlandii, o laurami uwieńczonym życiu na londyńskich salonach, o jego ostatnich latach i śmierci.
Dla mnie najcenniejszymi elementami tej publikacji są wszelkie wzmianki na temat kontaktów Sir Strzeleckiego z krewnymi z Polski. Opowieści wydają się wiarygodne, bo pochodzą od osób (krewnych), którzy osobiście znali krewnych Strzeleckiego z poprzedniego pokolenia, gdzie wiedza o Strzeleckim była pieczołowicie przechowywana.
Cenna jest informacja na temat The Strzelecki Committee założonego w 1943 r.Jego prezesem był wspomniany już poeta Shane Leslie, wielki sympatyk Strzeleckiego. Honorowym sekretarzem Komitetu był generał S. Zahorski, a jego członkiem hrabina Alina Zahorska nee de Witte, wnuczka Izabeli Słupskiej (starszej siotry Pawła Edmunda), nota bene w przeszłości małżonka hrabiego Broela-Platera.
Dzisiejsza siedziba BBC |
Na wagę złota jest też następujący fragment Broszury.
"Now the scene moves to 1942. Many Polish soldiers, sailors and statesmen have arrived in England during this war, and some of them wished to find Strzelecki’s grave, which for long had been forgotten. The poet and writer, Shane Leslie, who had long made a study of Strzelecki, led an expedition to a London cemetery. He will tell you what happened.
Shane Leslie: On a fortunate Sunday we visited a cemetery at Kensal Green. It has also been visited by German bombers. It had been ploughed by bombs. The grave is intact, but the tombstone was damaged by some splinters. Someone found a crumbling stone with these words, nothing more: “Paul Edmund de Strzelecki, died October 6th, 1873.” The rest of the party rushed to the spot. There they fell on their knees and breathed a prayer for his soul. And to-day over his grave, here in London, float the flags of Australia and Poland."
To właśnie ten Komitet, w 70 rocznicę śmierci Strzeleckiego, we współpracy z Rządem Londyńskim oraz władzami Australii, postawił na ogołoconym grobie Pawła Edmunda piękny "headstone", którego zdjęcie sie zachowało do dziś. Niestety, ani tej tablicy, ani grobu już dziś nie ma, bowiem szczątki Strzeleckiego w dwustetną rocznicę jego urodzin zostały przeniesione do Polski i spoczywają w sarkofagu w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.
Historyczny nagrobek: orzeł i kangur |
| 
