Strzelecki "stara ciapa". Karykatura Richarda Doyle, British Museum |
W archiwach brytyjskich, a dokładniej w kolekcji Lorda Overstone'a (Samuela Jones Loyda) zachowało się kilka listów pisanych przez Pawła Edmunda Strzeleckiego do jego córki Sarah Harriet Loyd. Można zapytać, co łączyło nastolatkę ze sławnym Polakiem, starszym o lat 40? Łączyła ich m.in. data urodzin, które przez lata wspólnie świętowali, właśnie w dniu 30 czerwca. Niedawno publikowaliśmy pierwszy list (ze stycznia 1849 roku).Dzisiaj kolej na następny. W nagłówku czytamy: "Clifden Connemara, 4 lipca 1844". A więc list był wysłany z Irlandii. W roku 1844 Strzeleckiego w Irlandii nie jeszcze było, tak więc musiał to być rok 1849. Jak wiadomo w zabytkowych rękopisach łatwo o pomyłkę, na dodatek w dostojnych archiwach czasami jest bałagan, o czym już kilka razy przekonałam się na własnej skórze. Tak więc mamy tu list Strzeleckiego pisany (po francusku) w czasie drugiej misji humanitarnej w Irlandii. Tłumaczenie Marka Baterowicza.
Na wstępie tysiące dowodów wdzięczności dla czarującej Madam i drogiej dzieciny, bardzo dziekuję za życzenia [urodzinowe], które tak trafnie wyraziłaś, za Waszą atencję i pamięć o 30 czerwca. Aż się zarumieniłem na myśl o tym, że ja jeszcze nie celebrowałem naszych urodzin, nie wzniosłem toastu za Wasze i nasze zdrowie i że nie wysłałem miłej rymowanki--------!
Ale wszystko to wynika z krążenia po labiryncie spraw, w których tonę; staram się dzielić na czworo, aby być tu i tam jednocześnie, iść gdzieś szybko, a wracać jeszcze szybciej z obawy, że sie spóźnię, albo dotrę za wcześnie. Nie we wszystkim proszę o pomoc mego [sługę] Lafleura*, który z wielką pompą jawi się na scenie jako czyścibut, czasem jako sekretarz lub kopista konfidencjonalny.
Adieu, droga przyjaciółko, życząc zdrowia polecam konną jazdę oraz naukę astronomii, chemii i elektryczności i proszę nie zapominaj o Twojej vieille croute, starej ciapie.
Proszę przekaż Mamie, że zaskoczyła mnie chwila rozłąki, choć mój wyjazd z Londynu był opóźniony (...) Tysiące serdeczności dla Mamy i Taty, których masz edukować i sprowadzać na dobrą drogę (o ile by z niej zboczyli).
Serdecznie oddany Strzelecki. *) Lafleur - czyli sługa (French : ornamental surname borne by servants or soldiers in feudal France).
Oto kilka dat z życia Strzeleckiego, abyśmy łatwiej się zorientowali, w jakim momencie dziejowym napisany został list z Irlandii. Pierwsą misje humanitarną w Irlandii Strzelecki rozpoczął w styczniu 1847 roku.Działał wtedy głównie na terenie hrabstw Donegal, Mayo i Sligo. Do marca 1847 roku zapewnił dostawy żywności do 65 okręgów. W kwietniu 1847 roku zapadł na tyfus, który udało mu się przeżyć. Misja jego zakończyła się w lipcu 1848 roku; wtedy to otrzymał słynny list dziękczynny od Prezesa Brytyjskiego Komitetu Pomocy (BRA) Samuela Jonesa Loyda.W listopadzie 1848 r. królowa Wiktoria odznaczyła Strzeleckiego Order of the Bath.W roku 1849 Strzelecki powrócił do Irlandii na kilka miesięcy, aby rozdysponować dodatkowe środki finansowe dla ludności dotkniętej klęską głodu.
W tymże roku Strzelecki zeznając przed komisją rządową użył bardzo mocnych słów. In his responses he was unequivocal that ‘the calamity which has befallen to Ireland is an Imperial calamity’. Moreover, ‘people in the British Empire, as long as that empire possesses any means, should not be allowed to die from starvation’.
Oprac. Ernestyna Skurjat-Kozek
Ciekawostka z dziejów magnackiej rodziny Loydów - znienawidzona rezydencja Overstone Hall.
www.itv.com/news/anglia/2017-03-15/crumbling-and-falling-apart-wifes-dream-mansion-that-husband-hated-to-be-restored
www.northantslive.news/news/history/jaw-dropping-abandoned-building-thats-4302946
Córka: Sarah Harriet Loyd (1837-1920), baronessa Wantage |
Matka: Harriet Loyd nee Wright, Lado Overstone, ślub z Samuelem 1829. Zmarła 6 listopada 1864 roku |
| 
