| Powstanie Styczniowe rozpoczęło się nocą 22/23 stycznia 1863 r. od ogłoszenia Manifestu, wydanego przez Centralny Komitet Narodowy, który powołał Tymczasowy Rząd Narodowy.
Powstanie było największym zrywem niepodległościowym w XIX wieku po rozbiorach. Powstańcy zaatakowali rosyjskie garnizony w Królestwie Polskim. Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była branka do armii rosyjskiej, przeprowadzona niespodziewanie w Królestwie Polskim w połowie stycznia. Pierwszym przywódcą postania był Ludwik Mierosławski. Następnymi dyktatorami powstania byli Marian Langiewicz i Romuald Traugutt – aresztowany wskutek denuncjacji i więziony na Pawiaku został skazany przez rosyjski sąd wojskowy na śmierć przez powieszenie. Wyrok wykonano na stokach Cytadeli Warszawskiej 5 sierpnia 1864 roku.
W ocenie historyków, w trakcie powstania stoczono ponad 1200 bitew i potyczek. Po polskiej przez szeregi powstańcze przewinęło się ok. 200 tys. osób, zarówno z rodzin szlacheckich, jak też z chłopstwa i mieszczaństwa. Zasięgiem objęło ziemie zaboru rosyjskiego, tj. Królestwo Polskie i ziemie zabrane. Walki trwały do jesieni 1864 r. Mimo, że powstańcy początkowo odnosili sukcesy, powstanie zakończyło się porażką.
Według szacunków zginęło ok. 20 tys. powstańców. Za udział w powstaniu władze carskie skazały na śmierć ok. 700 osób, na zesłanie co najmniej 38 tysięcy. Ok. 40 tys. zostało w ramach represji zesłanych na Sybir, skąd połowa nigdy już do kraju nie wróciła. Po upadku powstania Polska i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej a polskie społeczeństwo dotknęły liczne represje. W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet, w 1868 wprowadzono nakaz prowadzenia ksiąg parafialnych w języku rosyjskim, w latach 1869–1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie doprowadzając je tym samym do upadku. Skasowano klasztory katolickie w Królestwie, skonfiskowano 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich. Powstanie wpłynęło na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń Polaków.
Cześć i chwała Bohaterom!
Polecamy obszerne opracowanie tematu Największego Polskiego Powstania na portalu dorzeczy.pl
Aleksander Sochaczewski "Branka" |
dorzeczy.pl/historia/254692/powstanie-styczniowe-wybuch-najwiekszego-polskiego-powstania.html
I kolejne wspaniałe opracowanie i wywiad z ekspertem:
www.radiomaryja.pl/informacje/tylko-u-nas-prof-w-wysocki-zachod-zawiodl-powstancow-styczniowych/
| 
