| Pisząc o Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej (siedziba w Melbourne), nie sposób nie wspomnieć o założycielu organizacji – dr. Zdzisławie Derwińskim, który przybył do Australii w czerwcu 1987 roku i osiadł w Melbourne. Od samego początku dał się poznać jako aktywny działacz polonijny i jako historyk zdawał sobie doskonale sprawę z wagi udokumentowania jej działalności; wykazywał troskę o zachowanie spuścizny historycznej Polaków żyjących w Australii. Nie było to łatwe zadanie dla imigranta, który musiał ułożyć sobie życie w zupełnie odmiennych warunkach, zupełnie po nowemu, zapewnić byt rodzinie. Nie stronił od ciężkiej pracy – początki nie były łatwe!
Mimo to, znajdował czas na kontakty z rodakami, włączał się w różne prace społeczne i wydarzenia... a przede wszystkim marzył – marzył o gromadzeniu materiałów, historii życia kolejnych pokoleń, różnych przedmiotów, zapisów opowieści o nie istniejącym już świecie. Marzył o ocaleniu spuścizny od zapomnienia!
Po wielu kontaktach i rozmowach, w październiku 1991 roku Zdzisław Derwiński i Dariusz Guttner-Sporzyński powołali do życia Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej, a w skład Komitetu wykonawczego weszły osoby: dr Zdzisław Derwiński, Alicja Michalska, Ryszard Grażewski, Irena Grażewska, Magdalena Wysoczańska, Dariusz von Guttner-Sprzyński, Włodzimierz Kowalik, Jolanta Wolska i Krystyna Straszyńska.
MAPA jako organizacja w Stanie Victoria została oficjalnie zarejestrowana 18 lutego 1992 roku. W ciągu trzydziestoletniej działalności funkcję prezesów pełnili dr Zdzisław Derwiński, dr Helena Everth, a po śmierci dr. Derwińskiego (3. 10. 2021 r.), funkcję tą przejęła Lucyna Artymiuk.
Początkowo przez dłuższy czas wszystkie zbiory były magazynowane w garażu państwa Derwińskich i stąd niektórzy „głosili”, że MAPA jest organizacją prywatną. Jako wieloletni sekretarz MAPA oświadczam, że od początku istnienia organizacja ta miała za cel – służyć całej Polonii australijskiej! – i tak było! Z czasem wynajęto dwa pomieszczenia w Domu Polskim Millenium w Fotscray, gdzie wszystkie materiały i dokumenty posegregowano i umieszczono w kartotekach i pudłach oraz zinwentaryzowano (pomagali w tym archiwiści z Polski). Matariały te od początku były ogólnodostępne dla różnych organizacji i osób prywatnych.
Z początkiem roku 2022, zbiory MAPA zostały przeniesione do Polskiego Klubu Albion. Celem nadrzędnym w powstaniu i istnieniu MAPA było szukanie możliwości dotarcia do tego co łączyło się z przeszłością społeczności polonijnej w Australii – w jaki sposób?
Oto cele i zadania:
*tworzymy możliwości dotarcia do wszystkich grup wiekowych, kilku już pokoleń społeczności polonijnej
*centralną rolą jest zachowanie i uchronienie dokumentów; historii spisanych i nagranych na taśmach i dyskietkach; obrazów związanych z zyciem Polaków w Australii; pamiątek
*stwarzamy miejsca i okazje, gdzie ludzie poznają swoją historię, spuściznę gdzie mogą zadawać pytania o swojej oraz polonijnej przezłości (tzw. warsztaty genealogiczne)
* organizujemy i celebrujemy wydarzenia i ludzi, którzy byli w centrum rozwijania się naszej społeczności
*utrwalamy i propagujemy polski wkład w rozwój Australii
*posiadamy duży zasób informacji dla akademików i badaczy zainteresowanych życiem społeczności polonijnej w Australii i w innych krajach
*dzielimy się zgromadzonymi informacjami w różnych publikacjach i mediach socjalnych.
Każdy człowiek, każda rzecz ma swoją wartość. Bywa tak, że jakaś rzecz, jakiś przedmiot przywołuje wspomnienia. Myśli wtedy płyną same, a nurt tej rzeki może zaprowadzić do bardzo zamierzchłych czasów. Bywa, że taka sentymentalna podróż stanie się inspiracją do działań, które zbudują most między przeszłością i przyszłymi pokoleniami.
Ryszard Kapuściński napisał: „ Ludzie od razu znikają z życia, a później z naszej pamięci”, a więc ocalmy co się da - od zapomnienia!
Bogusław Kot
Nowy adres MAPA:
PO Box 405, Essendon North, Vic. 3041
polishmuseumarchivesaustralia@gmail.com
m: 0403655044
| 
