| Rewolucja polska z 1794 roku. Powstanie kościuszkowskie, to zbrojny zryw narodowy wymierzony przeciwko Rosji i Prusom, jako naszym zaborcom. Miało ono miejsce po klęsce wojny polsko- rosyjskiej, rozpoczętej w 1792 roku.
Dyktatura rosyjska
Terytorium Rzeczpospolitej było okupowane przez wojska rosyjskie. Władze konfederacji targowickiej były pod dyktandem posłów rosyjskich, zatem przeprowadziły one likwidację dzieła Konstytucji 3 Maja. Wojska rosyjskie dokonywały wielu grabieży połączonych z represjami politycznymi wobec Polaków. Nastąpiło wówczas załamanie gospodarcze i finansowe państwa polskiego.
Stan faktyczny polskiej bankowości
Upadło wtedy siedem największych banków warszawskich, łącznie z domem bankowym Piotra Fergusona Teppera. Potęgowała się niesamowita drożyzna żywności. Targowiczanie wprowadzili dodatkowo uciążliwą wobec Polaków cenzurę, zakazując wyrażania opinii krytycznych wobec rządów konfederacji targowickiej i osoby carycy Katarzyny II. Zlikwidowano także proreformatorskie tytuły prasowe. W księgarniach przeprowadzano spisy książek zakazanych, krzewiących patriotyzm i kulturę polską.
W Podgórzu
W dniu 11 września 1793 roku Tadeusz Kościuszko spotkał się w Podgórzu z przedstawicielami sprzysiężenia krajowego, gdzie omówił plany przebiegu powstania. Dnia 11 lutego 1794 roku Rada Nieustająca, rozpatrzyła notę spisaną przez posła rosyjskiego, który uzależniał udzielenie gwarancji dla pożyczki zagranicznej od przeprowadzenia redukcji polskiego wojska. Plany redukcji armii konnej, opracowali generał Jan Cichocki oraz generał Jan Henryk Dąbrowski. W lutym 1794 roku Rada Nieustająca zatwierdziła nowe etaty armii koronnej. Już dnia 21 lutego 1794 roku, Rada Nieustająca na polecenie posła rosyjskiego Osipa Igelstroma, uchwaliła redukcję wojska Rzeczypospolitej o połowę oraz przymusowy werbunek zredukowanych żołnierzy polskich do wojska rosyjskiego i pruskiego. Była to wyraźna prowokacja, która spowodowała wybuch powstania.
Dzień 12 marca
Insurekcja rozpoczęła się dnia 12 marca 1794 roku, kiedy to generał Antoni Madaliński odmówił poddania redukcji oddziałów Wielkopolskiego Wojska. Na jego czele wyruszył zatem z Ostrołęki, w kierunku Krakowa. Po odprawie oficerów garnizonu krakowskiego Tadeusz Kościuszko wraz z Józefem Wodzickim udali się na nabożeństwo do kościoła kapucynów krakowskich i zaraz po wysłuchaniu kazania, w domku loretańskim złożyli u stóp ołtarza szable, które zostały poświęcone przez ojca gwardiana. Następnie ująwszy szable w dłonie ślubowali, że gotowi są oddać swoje życie dla obrony Ojczyzny.
Na rynku krakowskim
Około godziny 10 na rynku krakowskim pojawił się Tadeusz Kościuszko, po czym odczytano akt powstania, a on sam złożył przysięgę. Powstanie zakończyło się całkowitą klęską, po której nastąpił III rozbiór Polski. Już dnia 22 lipca 1794 roku Katarzyna II oznajmiała Prusom i Austrii, że....nadszedł czas, aby trzy dwory podjęły kroki nie tylko dla ugaszenia ostatniej iskry pożaru, który wybuchł w sąsiednim kraju, lecz także dla zapobieżenia, aby kiedykolwiek jeszcze z popiołów powstał nowy płomień.
Walcząca Polska
W ciągu 8 miesięcy powstania kościuszkowskiego strona polska zmobilizowała do walki około 150 000 ludzi, z tego blisko 100 000 do służby w oddziałach regularnych, 50 000 polskich powstańców służyło w milicji i pospolitym ruszeniu. W obozach i w powstańczych oddziałach liniowych przebywało 70 000 ludzi. Na Syberię zesłano dwadzieścia tysięcy powstańców. Generałowie rosyjscy w nagrodę za stłumienie powstania obdarzeni zostali dobrami w polskich majątkach, które zostały im nadane jako ziemie skonfiskowane uczestnikom powstania.
Ewa Michałowska - Walkiewicz
Juliusz Kossak - Kościuszko na koniu |
Dopisek od Redaktorki:
Po tylu latach promowania T. Kościuszki i P.E. Strzeleckiego w Australii dopiero dziś - publikując artykuł naszej korespondentki z Krakowa - uświadomiłam sobie przedziwną zbieżność dat. Powstanie Kościuszkowskie rozpoczęło się 12 marca. Strzelecki odkrył Górę Kościuszki też 12 marca. Czy Paweł Edmund Strzelecki zdawał sobie sprawę, że nowo odkrytą górę nazwał imieniem Kościuszki akurat w dniu rozpoczęcia Powstania Kościuszkowskiego? Czy to przypadek, czy też palec Boży? | 
