| Tegoroczne obchody 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego łączą Polaków w kraju i za granicą oraz Polonię rozsianą po całym świecie. W samym Melbourne odbyły się dwa wydarzenia upamiętniające ten największy zryw ludności cywilnej w okupowanej przez Niemców Europie. Imprezy artystyczne, zorganizowane po wschodniej (Narre Warren) i zachodniej (Essendon) części miasta, zgromadziły wielu członków polskiej społeczności. Dla jednych była to wspaniała lekcja historii, dla innych – artystyczne przeżycie.
[-https://www.facebook.com/pccvinc] Federacja Polskich Organizacji w Wiktorii[/=], Polskie Biuro Opieki Społecznej „PolCare” i Związek Polaków w Melbourne zaprosili Polonię na koncert w Bunjil Place Studio w Narre Warren, który odbył się 3 sierpnia 2024 roku.
Autorami scenariusza byli Tomasz Bartczak, prezes Związku Polaków w Melbourne i zarazem dyrektor artystyczny koncertu oraz dr Bogumiła Żongołowicz, która koncert poprowadziła. Wydarzenie rozpoczęło się minutą ciszy w hołdzie poległym obrońcom Warszawy.
.
.
Tomasz Bartczak |
Bogumiła Żongołłowicz |
Mottem koncertu był cytat „Tu zęby mamy wilcze i czapki na bakier”, pochodzący z wiersza „Żądamy amunicji” Zbigniewa Jasińskiego, ps. „Rudy” – poety, dziennikarza, Prasowego Sprawozdawcy Wojennego radiostacji AK „Błyskawica”, który w latach 50. XX wieku wyemigrował do Australii.
W półtoragodzinnym, dwuczęściowym programie artystycznym przedstawiono historię Warszawy, która pomimo trudnych dni i wielu zniszczeń odrodziła się jak feniks z popiołów. Przedwojennej Warszawy beztrosko bawiącej się na kadrach reportażu „Niedziela w Warszawie” (1938) i miasta, które 1 sierpnia 1944 roku stanęło do nierównej walki z niemieckim okupantem. Bohaterami tamtych dni byli mieszkańcy stolicy, którzy bez względu na wiek, włączali się do walki.
Wojenne nagranie z nasłuchu radia BBC – „Halo, tu mówi Błyskawica…” oraz wiersze Zbigniewa Jasińskiego „Żądamy amunicji” (w recytacji Zbigniewa Świętochowskiego, ps. „Krzysztof”) i fragment „Pieśni o Powstaniu” (w archiwalnej recytacji samego autora) – przybliżyły widowni dramatyczne wydarzenia sprzed 80 lat. Wola walki AK-owców i poświęcenie cywili wybrzmiały w poezji i piosenkach (zaaranżowanych przez Tomasza Bartczaka). Obrazu dopełniały historyczne komentarze Bogumiły Żongołłowicz, audiowizualne materiały wyświetlane na ekranie i niezwykle efektowna scenografia, o którą zadbała Taisa Zielak-Bartczak.
Powstańcza barykada – fragment scenografii autorstwa Taisy Zielak-Bartczak. W tle baner promujący wydarzenie wykonany przez artystkę-grafika, Karola Kierzynkę |
W koncercie w Narre Warren wystąpiła plejada polonijnych artystów z Melbourne i gościnnie Michał Macioch z Sydney. Wokalista wykonał raperską piosenkę „Sierpniowe niebo” (pochodzącą z filmu „Sierpniowe niebo. 63 dni chwały”), „Białą flagę” (z repertuaru Grzegorza Ciechowskiego), a nas bis – „Sen o Warszawie” Czesława Niemena.
Michał Macioch w utworze „Biała flaga” |
Piękne interpretacje wierszy zaprezentowali: Marta Kaczmarek („Psalm powstańczy” Józefy Radzymińskiej), Iwona Staniec („Elegię [o chłopcu]” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego), Jolanta Supel („Testament poległych” Ryszarda Kiersnowskiego) i Tomasz Bartczak („Hymn Śródmieścia” Eugeniusza Żytomierskiego).
Marta Kaczmarek |
Iwona Staniec |
Jolanta Supel |
Bogumiła Żongołłowicz przeczytała fragment „Dziennika czasu wojny” Zofii Nałkowskiej i wiersz „Sumienie świata” Zbigniewa Jasińskiego, ps. „Rudy”. Jako biografka piewcy Powstania Warszawskiego, przybliżyła widzom jego twórczość literacką i działalność społeczną.
Zbigniew Jasiński ps. „Rudy” |
Teatr Prób „Miniatura” przedstawił scenkę rodzajową z posiłkiem z kociołka i zaśpiewał wraz z Grażyną Krajewską piosenkę „Siekiera, motyka…”. W dalszej części programu wokalistka wykonała solo „Modlitwę Armii Krajowej”.
Grażyna Krajewska |
Sylvia Styczeń wystąpiła z dwoma współczesnymi utworami, nawiązującymi do Powstania Warszawskiego – „Dziewczyną z granatem” i „Tchnieniem wolności” z popularnego serialu „Czas honoru”.
Sylvia Styczeń |
Polski Chór Dziecięco-Młodzieżowy w Melbourne, pod dyrekcją Magdaleny Biadały-Şahingözc, wzruszył widownię wykonaniem dwóch piosenek – „Chłopcy silni jak stal” (ze słowami Józefa Szczepańskiego, ps. „Ziutek”) i „Nową Warszawianką”.
Polski Chór Dziecięco-Młodzieżowy w Melbourne. Od lewej: Eren Şahingöz, Amelia Ginter, Ania Styczeń, Deniz Şahingöz |
Obejrzyj wykonanie piosenki „Chłopcy silni jak stal” na FB Melbourne Polish Children’s & Youth Choir.
Najmłodszymi wykonawcami wieczoru byli uczniowie Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej w Essendon, którzy pod kierunkiem koordynatorki Beaty Rawdanowicz, wystąpili z piosenką „Warszawskie dzieci” i z „Marszem Mokotowa”, składając tym samym hołd powstańczym rówieśnikom.
Uczniowie Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej w Essendon. Beata Rawdanowicz stoi pierwsza z prawej |
Szkoła Polska w Essendon w utworze „Warszawskie dzieci” – obejrzyj nagranie.
„Hymn Szarych Szeregów”, „O, panie Boże, ojcze nasz” i „Pałacyk Michla” odśpiewała 20-osobowa grupa harcerki i harcerze z Hufca „Podhale” w Melbourne.
Hufiec „Podhale” w Melbourne z hm. Ryszardem Jarkiem (pierwszy z lewej), Hanią Trzaskowską (w środku, w białej bluzce), aspirantką na stopień instruktora i Polą Szczykutowicz (pierwsza z prawej), która koordynowała z organizatorami występ harcerzy na koncercie |
Niezwykle ciekawym elementem koncertu był wątek australijski: żołnierza Edwarda Waltera Smitha – który jako jedyny Australijczyk brał bezpośredni udział w Powstaniu Warszawskim, walcząc w rejonie Śródmieścia i uczestnicząc w zdobywaniu niemieckiego obozu więziennego na zachodnim brzegu Wisły; oraz pilotów z Królewskich Australijskich Sił Powietrznych – zaangażowanych w zrzuty pomocy i amunicji dla walczącej Warszawy. Szlagier „Waltzing Matilda”, w wykonaniu Dominika Rawdanowicza i pieśń „Royal Australian Air Force song”, zaśpiewana przez Klarę Rawdanowicz, były symbolicznym hołdem złożonym australijskim pilotom przez polskich artystów.
Dominik Rawdanowicz w utworze „Waltzing Matilda”. Na ekranie – Edward Walter Smith |
Klara Rawdanowicz i muzycy (od lewej): Ryan Sherwood, Aniela Rawdanowicz, Dominik Rawdanowicz, Josh Orwal, Kamil Rawdanowicz |
Klara wykonała również, kończącą koncert, piosenkę „Jest Warszawa” z repertuaru Reginy Pisarek. Towarzysząca piosence projekcja zdjęć współczesnej Warszawy, „klamrowo” zamknęła koncert, ukazując ostateczne zwycięstwo Warszawy i jej mieszkańców.
Klara Rawdanowicz śpiewa utwór „Jest Warszawa” – obejrzyj nagranie.
O oprawę muzyczną koncertu zadbali Tomasz Bartczak (fortepian) i Zespół Kamila Rawdanowicza w składzie: Kamil Rawdanowicz (akordeon/keyboard), Ryan Sherwood (perkusja), Josh Orwal (gitara basowa), Aniela Rawdanowicz (trąbka) i Dominik Rawdanowicz (trąbka).
Po koncercie, głos zabrała Elżbieta Dziedzic, prezes Federacji Polskich Organizacji w Wiktorii, która podziękowała organizatorom i artystom za wspaniały, poruszający występ. Publiczność, licznie zgromadzona na koncercie (obecnych było ponad 200 osób), nagrodziła wykonawców gromkimi brawami. Organizatorzy uhonorowali artystów upominkami. Kulminacyjnym momentem wydarzenia była piosenka „Sen o Warszawie”, którą wspólnie z Michałem Maciochem wykonały wszystkie obecne na scenie osoby. Pamiątkowym zdjęciom nie było końca.
Piosenka „Sen o Warszawie” – obejrzyj nagranie.
Prezes wiktoriańskiej Federacji, Elżbieta Dziedzic wraz autorami koncertu – Bogumiłą Żongołłowicz i Tomaszem Bartczakiem |
Grupowe zdjęcie nagrodzonych artystów z prezes wiktoriańskiej Federacji, Elżbietą Dziedzic i CEO Polskiego Biura Opieki Społecznej „PolCare”, Bożeną Iwanowską OAM |
Ppor. Bogdan Płatek, prezes Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Koła nr 3 w Melbourne, występujący podczas koncertu w roli statysty wraz z przedstawicielami organizacji polonijnych. Stoją (od lewej): Andrzej Balcerzak (Stowarzyszenie Polaków Wschodnich Dzielnic Melbourne, SPWD), Marek Gimżewski (SPK Koło nr 3), Grażyna Lipiński (SPK Koło nr 3), Zbigniew Marszałek, Bogdan Płatek, Renata Płatek (SPK Koło nr 3), dr Sylwia Greda-Bogusz OAM (prezes Biura Opieki „PolCare”), Grażyna Galas (skarbnik Biura Opieki „PolCare”), dr Marek Kijek (prezes Stowarzyszenia Polskich Profesjonalistów w Australii) |
Pytając widzów o wrażenia po koncercie, większość z nich komplementowała różnorodny i wspaniale dobrany repertuar, wysoki poziom artystyczny koncertu i edukacyjny aspekt prezentowanych treści. Wielu widzów odczuło wzruszenie widząc dzieci i młodzież, tak licznie biorących udział w wydarzeniu.
Grzegorz Machnacki, członek Rady Naczelnej Polonii Australijskiej, w swoim wpisie w mediach społecznościowych, podziękował wszystkim artystom, którzy wystąpili w okolicznościowych koncertach w Narre Warren i Essendon. Podkreślił, że chociaż oba wydarzenia miały różny charakter, łączyła je wspólna pamięć o powstańcach i mieszkańcach wojennej Warszawy.
Koncertowi towarzyszyły wydarzenia dodatkowe. Wystawa poświęcona Powstaniu Warszawskiemu pt. „Home Army Ex-Soldiers living in Melbourne. Australians’ help the Warsaw Uprising. Australian Airmen”, opracowana w ramach Pilecki Project, którą uczestnicy wydarzenia mogli obejrzeć przed koncertem, w hallu Bunjil Place.
Jacek Glinka z Pilecki Project na tle banerów z wystawy o Powstaniu Warszawskim |
Jadwiga Laskowska i Andrzej Polak na tle banerów, prezentujących historie rtm. Witolda Pileckiego i Zbigniewa Ryszarda Lemana ps. „Darek” – Powstańca Warszawskeigo, który po wojnie wyemigrował do Australii i zamieszkał w Melbourne |
Drugim wydarzeniem była promocja najnowszej płyty Artura Gotza, polskiego aktora i wokalisty, który wielokrotnie koncertował w Australii. Wiktoriańska Federacja i Biuro Opieki „PolCare” wsparli finansowo wydanie krążka „Litania piwnic 1944”, z której pochodzi m.in. piosenka „Ponad nocą” ze słowami Tadeusza Gajcego i muzyką Artura Gotza. Podczas uroczystego lunchu, podanego w restauracji Bunjil Place, na ekranie wyświetlono nie tylko teledysk do tego utworu, ale także specjalne pozdrowienia artysty dla melbourneńskiej Polonii.
Podsumowując: koncert upamiętniający 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego był niezwykle udanym wydarzeniem artystycznym, które podkreśliło przywiązanie Polonii melbourneńskiej do polskiej historii, tradycji niepodległościowej i wartości ważnych dla ludzi, niezależnie od kraju ich pochodzenia. Angażując do udziału w koncercie duże grono artystów indywidualnych, grupy artystyczne, uczniów, harcerzy i działaczy polonijnych, organizatorzy po raz kolejny udowodnili, że wydarzenia traktujące o polskiej historii mogą być elementem jednoczącym różne pokolenia Polaków i podtrzymującą wspólną pamięć historyczną.
Koncert został zarejestrowany, a nagranie z niego zostanie udostępnione szerszej publiczności w najbliższym czasie.
Justyna Tarnowska
| 
