| Dziś mija 40. rocznica wydarzeń Marca 1968 roku. Zapoczątkował je wiec studentów Uniwersytetu Warszawskiego, zorganizowany na znak protestu przeciwko decyzji władz o zdjęciu ze sceny Teatru Narodowego "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. Wiec był również reakcją na zatrzymanie i relegowanie z uczelni dwóch studentów: Adama Michnika i Henryka Szlajfera.
Do studentów przyłączyły się środowiska intelektualistów. Fala protestów ogarnęła całą Polskę.
Dziś po 40 latach tylko część Polaków pamięta o tych ważnych wydarzeniach. Okazuje się, że obecny prezydent nie pamięta o jednym z głównych bohaterów Marca '68 - Adamie Michniku. Michnik nie zostal zaproszony na uroczystości rocznicowe do Pałacu prezydenckiego. Dzisiaj jednak, 8 marca prezydent Kaczyński pokazał wielki gest zapowiadajac,że jest gotów bez żadnych formalności przywrócic obywatelstwo polskie tym, ktorym po wydarzeniach marcowych zostało odebrane. ( więcej na ten temat w najnowszym Przeglądzie polskich wydarzeń tygodnia)
Uczestnik protestów studenckich z 1968 roku, Jan Lityński, powiedział, że dla niego wydarzenia marcowe są związane przede wszystkim z prawdą, demokracją i prawem do wolności. "Tamte wydarzenia i reakcja władz na protesty uświadomiła społeczeństwu zakłamanie rządzących i obnażyła brutalność ich zachowań wobec prezentujących odmienne poglądy. To było odkrycie całego pokolenia, które przyczyniło się później do powstania zrębów +Solidarności+" - powiedział Lityński.
Oto kalendarium wydarzen tamtych dni wg Instytutu Pamięci Narodowej.
KALENDARIUM
1967
5 VI - rozpoczyna się wojna sześciodniowa, w której Izrael pokonał państwa arabskie
12 VI - zgodnie z zaleceniami ZSRS, PRL zrywa stosunki dyplomatyczne z Izraelem
19 VI - przemówienie Władysława Gomułki na VI Kongresie Związków Zawodowych; przywódca PZPR określa polskich Żydów mianem „V kolumny”; w kolejnych miesiącach rozpoczyna się antysemicka czystka, która obejmuje początkowo wojsko, aparat bezpieczeństwa i partię
25 XI - na scenie Teatru Narodowego premiera „Dziadów” A. Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka, przygotowana dla uczczenia 50. rocznicy rewolucji październikowej
8, 14 XII - ze względu na chorobę Gustawa Holoubka odwołano dwa kolejne spektakle, nasilają się pogłoski o niechęci władz do inscenizacji ze względu na jej rzekomy antyradziecki wydźwięk
1968
5 I - w Pradze nowym I sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji zostaje Aleksander Dubczek, rozpoczyna się Praska Wiosna – próba reformy systemu i budowy „socjalizmu z ludzką twarzą”; fakt ten budzi ogromne nadzieje także u Polaków, kilka tygodni później pojawia się hasło „Cała Polska czeka na swego Dubczeka”
16 I - zapada decyzja o zawieszeniu wystawiania „Dziadów”
30 I - ostatnie przedstawienie „Dziadów” z udziałem publiczności; po spektaklu długotrwałe owacje, padają okrzyki „Precz z cenzurą”; grupa studentów PWST oraz „komandosów” formuje demonstrację, z transparentami „Chcemy prawdy Mickiewicza” i „Żądamy dalszych przedstawień” ponad dwieście osób udaje się pod pomnik A. Mickiewicza, gdzie składają kwiaty; po zakończeniu manifestacji milicja zatrzymuje 35 osób; 9 osób ukarano grzywnami
1 II - w Warszawie rozpoczyna się zbieranie podpisów pod protestem w sprawie zdjęcia „Dziadów”; w ciągu 2 tygodni zebrano 3145 podpisów
2 II - we wrocławskich domach studenckich w przeciągu kilku godzin pod protestem zebrano 1170 podpisów
19 II - Janusz Szpotański został skazany na 3 lata więzienia za „sporządzenie [..] opracowań szkodliwych dla interesów państwa”, czyli utworów satyrycznych, przede wszystkim opery „Cisi i Gęgacze”
29 II - nadzwyczajne zebranie oddziału warszawskiego ZLP; po burzliwej dyskusji (w której Stefan Kisielewski określił władze mianem „dyktatury ciemniaków”) przyjęto rezolucję, w której domagano się wznowienia „Dziadów”, a także protestowano przeciwko działaniom władz „zagrażającym kulturze narodowej”
4 III - ogłoszona zostaje decyzja o relegowaniu z UW Adama Michnika i Henryka Szlajfera; w odpowiedzi „komandosi” przygotowują wiec protestacyjny, w kolejnych dniach wielu z nich zostało aresztowanych
8 III - wiec na UW; w przyjętych rezolucjach domagano się zaprzestania represji, solidaryzowano się z pisarzami, żądano przestrzegania konstytucji PRL; po zakończeniu wiecu następuje interwencja przybyłego tymczasem „aktywu robotniczego”, następnie ORMO i ZOMO; szereg osób zostało brutalnie pobitych; starcia przeniosły się także poza teren UW; zatrzymano 45 osób...
ciąg dalszy kalendarium i więcej informacji o Marcu 68 na stronie marzec 1968.pl
| 
