| Mało na świecie jest miejsc, w których kolorowe malowidła na zabudowaniach mają tak wielką wartość. Tegoroczny tradycyjny zalipiański konkurs pt. „Malowana Chata” odbył się 12 i 14 czerwca. W tym roku połączono do z odbywającym się w Oleśnie VII Świętem Truskawki.
Podobnie, jak w poprzednich 45 edycjach w zdobieniu chat związanym z nadejściem wiosny i uroczystością Bożego Ciała wzięło udział wiele osób prywatnych oraz instytucji.
Jurorzy w skład, których weszli: przewodniczący Adam Bartosz oraz: Anna Bartosz, Maria Cetera i Urszula Gieroń z Muzeum Etnograficznego w Tarnowie, Wanda Chlastawaz Domu Malarek w Zalipiu, historyk sztuki Ewa Łączyńska, etnografowie: Michał Sapeta, Anna Spiss oraz artysta plastyk z Francji Krystyna Baniowska-Stąsiak przez dwa dni przyglądali się wykonanym malowidłom. Oceniali je przyznając nagrody w następujących kategoriach:
I. Malowidła nowe, wykonane specjalnie na tegoroczny Konkurs
II. Malowidła zachowane z poprzednich lat, odnowione i prezentujące wysokie walory artystyczne
III. Za popieranie sztuki ludowej
IV. Za malowidła wykonane przez dzieci i młodzież
V. Wyróżnienia specjalne
W POSZCZEGÓLNYCH KATEGORIACH ZWYCIĘŻYLI:
Malowidła nowe, wykonane specjalnie na tegoroczny Konkurs
I nagroda
Krystyna Chlastawa
Sylwia Chlastawa
Maria Chlastawa
Lucyna Curyło
Stanisława Curyło
Danuta Dymon
Irena Dymon, Zofia Dymon
Leokadia Dymon
Beata Gryz
Anna Kaczówka
Renata kowal
Joanna Krok
Janina
Janina Kruk
Wiesław Marta Kruk
Zofia Kurtyka
Janina Lizak
Bogusława Miś
Anna Owca
Wanda Racia
Barbara Rachmaciej
Janina Rusiecka
Dorota Seruś
Maria Sierak
Dorota Szczygieł
Maria Światłowska
II nagroda
Sylwia Curyło
Zofia Janczek-Niwki
Klaudia Janczek
Alina Kiepus
Anna Krok
Maria Magiera
Wanda Micek
Maria Mikuła
Magdalena Miś
Marta Rachmaciej
Barbara Wójcik
III nagroda
Elżbieta Cygan
Paulina Dymon
Szymon Lelek
Izabela Lelek
Dominika Skowron
Łukasz Ruta
Maksymilian Rita
Beata Sierak
Malowidła zachowane z poprzednich lat, odnowione i prezentujące wysokie walory artystyczne
I nagroda
Kazimiera Borek
Zofia Janczek- Zalipie
Genonefa Kochanek
Helena Lelek
Maria Ruta
Maria Słonka
Danuta Szczebak
Jan Szlosek
II nagroda
Maria Cygan
Małgorzata Łata
Wanda Micek z d. Boduch
Zofia Owca – Gorzyce
Bartłomiej Ruta
Dzieci i Młodzież
Martyna Krok
Wioletta Gawełek
Iwona Golonka
Martyna Gryz
Katarzyna Kądzialawa
Jakub Miś
Aneta Szczebak
Ewelina Tarka
Za popieranie sztuki ludowej
Janusz Boduch
Andrzej Dymon
Maria Łazarz
Mieczysław Misiewicz
Zbigniew Panek
SS. Służebniczki Starowiejskie
Ks. Stanisław Nakielski
Wyróżnienia
Agnieszka Rachmaciej
Zofia Owca – Zalipie
Stanisława Kądzielawa
Elżbieta Trójniak
Wyróżnienia specjalne
Dom Malarek za aktywizację lokalnej społeczności i wykonanie nowych malatur w kościele p.w. św. Józefa w Zalipiu
Wyróżnienia zbiorowe
Gimnazjum w Oleśnie
Szkoła Podstawowa w Pilczy Żelichowskiej
Szkoła Podstawowa w Zalipiu
Organizatorem konkursu „Malowana Chata” byli: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Gmina Olesno, Dom Malarek w Zalipiu oraz Małopolska Izba Rolnicza. Nagrody ufundowali natomiast:
Zalipie jest jedną z najbardziej znanych polskich wsi. Jest częścią należącej do Powiatu Dąbrowskiego gminy Olesno. Mówi się o nim, że jest „malowaną wsią” i uważa za centrum etnograficznej sztuki ludowej Powiśla Dąbrowskiego. Charakteryzuje się tym, że wszelkie znajdujące się w nim zabudowania ozdobione są barwnymi kwiecistymi wzorami wykonywanymi ręcznie przez kobiety i dzieci.
Tradycja dekorowania zalipiańskich: domów, studni i płotów praktykowana jest od lat 30 XX w. Pierwsze informacje na ten temat pochodzą jednak z czasów o kilkadziesiąt lat młodszych. Kobiety przystrajały wnętrza chałup kwiatami wykonanymi z bibułki, haftami, wycinankami, zawieszanymi u powały słomianymi pająkami a na ścianach używając naturalnych barwników malowały własnoręcznie sporządzonym ze słomy prosa pędzlem kwiaty. Wszelkie dekoracyjne zajęcia łączono z nadejściem wiosny i Świętem Bożego Ciała. Do dziś wiąże się też także z bieleniem wapnem zniszczonych po zimie ścian. Jest to tzw. wiosenne zdobienie chat i do tradycji należy rok roczne ustrajanie ich w nowe wzory.
|
Dziś Zalipie kryje około 20 malowanych domów. Prace lokalnych artystek można podziwiać m.in. w zagrodzie miejscowej malarki Felicji Curyłowej. To właśnie ona w dużym stopniu przyczyniła się do wskrzeszenia tradycji malowania zabudowań po okresie okupacji. Zagroda stanowi obecnie filię Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Drugim miejscem, gdzie można podziwiać etnograficzną kulturę jest Dom Malarek w Zalipiu.
Od 1948 r. rok rocznie dwa dni po Bożym Ciele w Zalipiu odbywa się konkurs pod nazwą „Malowana Chata”. To właśnie inicjatorką a zarazem jedną z jego z pierwszych uczestniczek była Felicja Curyłowa. Jej zagroda jeszcze za życia kobiety była najczęściej odwiedzaną przez turystów zarówno z kraju, jak i zagranicy. Przez lata uważano ją za najważniejsze miejsce dla zainteresowanych malowanymi domami. Po śmierci artystki w 1974 r. została zakupiona przez Związek Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego „Cepelia”, która w 1978 r. przekazała ją Muzeum Okręgowemu w Tarnowie. Następnie 3 lata później przeniesiono do niej inny budynek z XIX w. Dziś stanowi jeden z obiektów na małopolskim szlaku architektury drewnianej. Ciekawostką jest, że w latach 60-tych XX w. zalipiańskie malowanki stały się tak sławne, że użyto ich do promocji polskiej kultury ludowej. Ciekawostką jest, że malarki z Zalipia poproszono o ozdobienie sal na transatlantyku "Stefan Batory" oraz biur konsulatu w Nowym Jorku.
| 
