Zabytkowa Brama w Brniu |
Miejscowość Breń jest sołectwem należącym do gminy Olesno. Leży w Powiecie Dąbrowskim nad rzeką Breń ok. 8 km od siedziby władz regionu, Dąbrowy Tarnowskiej. Wśród charakterystycznych dla miejscowości miejsc jest bez wątpienia wpisany do Rejestru Ochrony Zabytków dworek, w którym mieści się obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Brniu im. Władysława Reymonta.
Pałacyk pełniący dzisiaj rolę szkoły jest częścią zespołu dworsko-barokowego obejmującego: zabytkowy park, dwór myśliwski, późnobarokową bramę wjazdową z fragmentami ogrodzenia i klasycystyczną oficynę. Posiadłość przed 1939 r. była jednym z piękniejszych miejsc w regionie. Swym wyglądem nawiązywała do ogrodów z okresu francuskiego baroku oraz parku krajobrazowego.
Cechą charakterystyczną wspomnianych stylów było, że ogród wyglądem nawiązywał do wnętrz pałacu. Materiał roślinny formowano w bryły geometryczne, w których rysowała się oś układu. Ważnymi cechami były także: symetria i powiązanie z krajobrazem, partery, aleje, szpalery (rzędy drzew posadzone w ten sposób, aby tworzyły zwartą ścianę zieleni), labirynty, boskiety (formacje roślinne, zwarty masyw drzew wysokopiennych i krzewów), kanały, baseny, rzeźby (nawiązujące do mitologii), mury oporowe i schody. Ciekawostką, którą warto wiedzieć jest fakt, że obecnie podobne założenia barokowe i geometryczne należą do unikalnych.
|
Zespół dworsko-barokowy w Brniu został założony w latach 1750-1760 z inicjatywy księcia Czartoryskiego na podstawie projektu ogrodnika Pfaffngera. Jest położony na wysokości ok. 180 m.n.p.m. i zajmuje obszar o powierzchni 9 ha. Do 1945 r. był własnością rodu Konopków.
Założenie parku posiadało dwie prostopadłe osie układu i było podzielone na trzy części. Dwie zgrupowane na wspólnej osi stanowiły trzon aranżacji. Ośrodek kompozycji tworzyło półkole zamknięte ścianą szpalerów ograniczającą wielki parter rozdzielony dwoma trawnikami. W ścianie boskietu znajdowały się naprzemiennie przejścia do kolistych zielonych gabinetów i nisze na posągi.
|
W głębi drugiej części zasadzono lasek z podłużnym zaokrąglonym na narożach parterem- salonem, z którego gwieździście rozchodzi się osiem alei. Trzecią część stanowił natomiast labiryntu z grabu otaczany z trzech stron kanałem-stawem. Dziś wody już nie ma, ale dawniej jej powierzchnia wynosiła 1,5 ha. Drzewostan parkowy składał się z ponad 5 000 drzew i 100 krzewów. Do dziś przetrwały dęby, które zmuszają do refleksji o tym, jak było tu kiedyś.
Zespół breński wybiegał w otwarty krajobraz dwiema alejkami. Jedna z nich mierząca ok. 2 km długości zwana jest Aleją Sobieskiego. Łączy park z kolejnym majątkiem dworsko-parkowym, Owczarnią znajdującą się na granicy następnej miejscowości. Najstarsze okazy dębów w alei liczą około 500 lat. Szczególnie cenna jest aleja lipowo–dębowo–jesionowa, uznana za zabytek przyrody już w 1949 roku.
Dziś gęsto rosnące drzewa to w większości samosiejki. Zamazały one przejrzystość kompozycji a powojenne zniszczenia i zaniedbania trwające kilkadziesiąt lat dopełniły reszty. Trudno jest też odczytać pierwotny plan pełnej wdzięku i elegancji stworzonej z rozmachem kompozycji.
Władze Samorządu Powiatowego postanowiły odnowić i wyremontować wyjątkowe miejsce, o którym w 1786 r. hrabia Ewaryst Kuropatnicki a zarazem nieprzeciętna osobowość oświecenia pisał, że był najpiękniejszym ogrodem w Galicji.
Myśląc o współpracy z Polonią z całego świata staraniem Starosty Powiatu mgr Wiesława Krajewskiego w breńskim dworku powstaje Regionalne Centrum Polonii. Niezwykle walory krajobrazowe, przyrodnicze oraz architektoniczne zespołu dworsko-parkowego skłoniły władze Powiatu do podjęcia działań zmierzających do przywrócenia dawnej świetności jednemu z najpiękniejszych kiedyś zabytków Powiśla Dąbrowskiego. 15 lutego 2008 r. na sesji Rady Powiatu Starosta mgr Wiesław Krajewski zaproponował koncepcję utworzenia Regionalnego Centrum Polonii w Brniu.
Inicjatywa ta spotkała się z dużym uznaniem radnych oraz zaproszonych gości, wśród których byli obecni parlamentarzyści RP. Powstanie wspomnianego Centrum działającego w formie samorządowej instytucji kultury będzie miało na celu umiejętne połączenie atutów wspaniałej przyrody, kultury oraz walorów historycznych terenu. Działalność placówki skupiać się będzie wokół trzech obszarów aktywności:
1.Kulturotwórczej- polegającej na kształtowaniu i podtrzymywaniu postaw narodowych i patriotycznych, zacieśnianiu więzi z Polonią, wymianie osiągnięć kulturalnych terenu z zagranicą, udzielaniu gościny grupom polonijnym z całego świata, a także rozwoju oferty kulturalnej poprzez budowę muszli koncertowej oraz usytuowanie Muzeum Powiśla Dąbrowskiego na terenie zespołu.
2- Gospodarczej- polegającej na utworzeniu przy ośrodku centrum biznesowego mającego na celu rozwój turystyki biznesowej oraz integrację przedsiębiorców z regionu z przedsiębiorcami przebywającymi poza granicami kraju, a chcącymi inwestować na terenie powiatu.
3- Turystyczno-rekreacyjnej- polegającej na utworzeniu przy ośrodku centrum turystyczno-rekreacyjnego dla dzieci, młodzieży i dorosłych pozwalającego na atrakcyjne spędzanie czasu oraz rozwój turystyki aktywnej, a także zachęcającego rodaków do odwiedzenia ojczystych stron.
Ideę utworzenia Regionalnego Centrum Polonii poparli dziennikarze polonijni, którzy odwiedzili zespół dworsko-parkowy w Brniu podczas XVI Światowego Forum Mediów Polonijnych 12 września 2008. Osoby te bardzo pozytywnie odniosły się do tego pomysłu.
Bylibyśmy wdzięczni za wszelkie sugestie, jakie inne według Państwa zadania powinna lub mogłoby spełniać nasza placówka. W związku z tą sprawą prosimy o kontakt i podajemy adres:
Starosta Wiesław Krajewski
STAROSTWO POWIATOWE
w Dąbrowie Tarnowskiej
33-200 Dąbrowa Tarnowska
ul. Joselewicza 5
tel (+48)(014)642-24-31
e-mail: starosta.kda@powiatypolskie.pl
Opracowała Anna Hudyka
| 
