| 20 lat temu, 12 września 1989 roku został zatwierdzony przez Sejm i prezydenta pierwszy demokratyczny rząd III RP, na którego czele stanął Tadeusz Mazowiecki. Był to pierwszy niekomunistyczny rząd w Europie Środkowej po II wojnie światowej.
Rząd Mazowieckiego przyniósł Polsce przede wszystkim gruntowną zmianę systemu politycznego. Wprowadził wielopartyjność i to na co wiele ludzi czekało od dawna: pełen zakres obywatelskich swobód. To wtedy przestaliśmy być obywatelami PRL, nastały znów czasy Rzeczpospolitej Polskiej.
20 lat temu premier Tadeusz Mazowiecki w swoim sejmowym expose mówił między innymi o słynnej „grubej linii”. – Rząd, który tworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. (...) Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania – powiedział.
Później zarzucano Mazowieckiemu, że słowa te były rozgrzeszeniem komunistów, choć premier wielokrotnie podkreślał, że chodziło mu o wyraźne rozgraniczenie odpowiedzialności.
Rząd Mazowieckiego zagwarantował wolności obywatelskie: prasy, zgromadzeń, organizowania się oraz stworzył ich prawne podstawy. Zainicjował terapię szokową polskiej gospodarki, wprowadzając tak zwany „plan Balcerowicza”. Rozpoczęto reformę władz lokalnych i samorządu terytorialnego.
Wczoraj uroczystą sesją w Sejmie rozpoczęło się trzydniowe świętowanie 20. rocznicy utworzenia rządu Tadeusza Mazowieckiego. Pierwszy niekomunistyczny premier został przywitany na sali obrad oklaskami.
Marszałek Bronisław Komorowski powiedział, że powołanie rządu Mazowieckiego było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii polskiego parlamentu.
Marszałek odczytał uchwałę upamiętniającą to wydarzenie. Posłowie napisali w niej, że rząd Tadeusza Mazowieckiego, podejmując władzę w warunkach głębokiego rozkładu gospodarki naszego kraju, podjął wiele reform o historycznym znaczeniu.
„Powstanie rządu Tadeusza Mazowieckiego było wielkim krokiem do wprowadzenia w Polsce demokracji” - napisał w liście do uczestników uroczystości prezydent Lech Kaczyński.
„Do dziś czuję satysfakcję, że mogłem uczestniczyć w tym przełomowym przedsięwzięciu” - odczytał słowa głowy państwa szef Kancelarii Prezydenta Władysław Stasiak. Jak zauważa Lech Kaczyński, początki III Rzeczypospolitej wciąż budzą żywe spory polityków i historyków. Prezydent zaznaczył jednak, że to naturalne. ”Narodowa debata o wielkich wydarzeniach musi być ważna, budzić emocje i trwać długo” - napisał Lech Kaczyński.
Premier Donald Tusk przemawiając w Sejmie powiedział: „Pamiętam jakże mocno także dzisiaj brzmiące słowa, też już wpisane do narodowej legendy: wasz prezydent, nasz premier. Ja chcę powiedzieć,(...) pozostaniesz na zawsze naszym premierem”.
– Dziś Europa chyli czoła przed rewolucją „Solidarności”, której zwieńczeniem w 1989 roku był rząd Tadeusza Mazowieckiego – powiedział szef Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek.
W ramach obchodów rocznicy powstania pierwszego niekomunistycznego rządu w Sejmie pokazano film dokumentalny Ewy Szprynger poświęcony początkom gabinetu Mazowieckiego.
Tadeusz Mazowiecki powiedział w Sejmie, że wydarzenia sprzed 20 lat mogą dawać ogromną satysfakcję żyjącym współtwórcom tych zmian.
Bohater obchodów rocznicowych dodał, że jest wdzięczny tym wszystkim, którzy 20 lat temu brali udział w tych przemianach, a już nie żyją. Wymienił tu przede wszystkim Bronisława Geremka, Mikołaja Kozakiewicza, Andrzeja Stelmachowskiego i Jacka Kuronia.
– Wraz z powstaniem rządu w 1989 roku wzięliśmy odpowiedzialność za Polskę, za budowę państwa prawa i demokracji, za zmianę systemu gospodarczego. Nie oceniam tego, co zrobiliśmy, bo nie do mnie to należy. Staraliśmy się dać z siebie wszystko, co można wtedy było dać z siebie – mówił pierwszy premier niekomunistycznego rządu.
Tadeusz Mazowiecki dodał, że jubileusz jest okazją do zadania pytania, co z tamtego czasu jest ważne dziś i co będzie ważne w przyszłości. Wyjaśnił, że wiele jest takich wątków – nasza obecność w Unii Europejskiej czy pojednanie polsko-niemieckie. Podkreślił, że wkrótce musi także nadejść pojednanie polsko-rosyjskie.
Przebywający na spotkaniu przywódców Grupy Wyszehradzkiej w Sopocie prezydent Lech Kaczyński powiedział, że powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego sprawiło "przyspieszenie historii" i jak "efekt domina" przyniosło zmiany polityczne w pozostałych krajach bloku komunistycznego. W tym kontekście Kaczyński wymienił aksamitną rewolucję w Czechosłowacji, obalenie muru berlińskiego i krwawą rewolucję w Rumunii. - Była to jesień ludów, kraje naszego regionu pozbyły się komunistycznych reżimów - podkreślił.
W 20 rocznicę tego historycznego dla Polski i Europy Wschodniej wydarzenia , każdy może podziękować, zlozyć życzenia lub zadać pytanie premierowi Mazowieckiemu wchodząc na stronę Razem 89
Jak doszło do obalenia monopolu władzy PZPR i powołania rządu Mazowieckiego czytaj: Rocznica utworzenia pierwszego niekomunistcznego gabinetu
Zobacz też wywiad z Tadeuszem Mazowieckim wTygodniku Powszechnym
| 
