| Czytaj: Chopin umarł pogodzony z Bogiem
Więc siedli emigranci, by słuchać Chopina.
Fortepian milczy jeszcze, jak senna syrena,
Jeszcze w zmarłych melodyj zatopiony echa,
Smętną bielą klawiszy jakby się uśmiecha,
Gotów oddać się znowu tej słodkiej tyranji,
Która rwie go na błękit, zabija w otchłani,
Każe mu być aniołem albo szaleć w walce, -
I czeka na widmowe, pieszczotliwe palce.
Polski klub. Na fotelach samych gwiazd elita:
Mickiewicz i Słowacki, książe Adam, świta,
Ostatnie senatory, posły, jenerały,
Dembiński i Dwernicki, Ursyn srebrnobiały,
Ksiądz Jełowiecki obok księżnej Wirtemberskiej
Nabielak w krwawych ponsach łuny belwederskiej
I chmurny, jak dźwięk jego pieśni ukraińskiej,
Brat ludu, wróg monarchów i książąt, Goszczyński.
Chopin wszedł. W lamp półcieniu dziwny jak zjawisko,
Nad rebusem klawiszów pochylił się nisko,
Jakby wprzód, nim ich dotknie, nim w nich głos obudzi,
Chciał oczyma przemówić jak do tamtych ludzi,
Jakby sprzęgł swą duszę czarem czy miłością,
Z tą czarną i z tą białą martwą, zimną kością,
I śmiertelną umowę
zawierał tajemnie:
Ja wezmę twoje życie, weź moje ode mnie.
W niemą salę padł pierwszy dźwięk. Improwizuje.
On oczy ma zamknięte. Lecz nie gra. Maluje.
Przypomniał jakiś obraz: wieś w gruszkowych sadach,
Bose dzieci na progach, malwy na lewadach,
Roześmianą dziewczynę w kalinowym wianku,
Rozdrgany graniem dzwonek w różowym poranku
Barwy mu dnia i zmierzchu wiążą się pod ręką –
I widok jakby wstążką, owinął piosenką.
Dziwna piosenka, wszystkim słuchaczom przyjemna,
Ktoś myśli: to z nad Ikwy, inny ktoś: z nad Niemna,
Jeszcze komuś od Wisły gra echem znajomem,
Jakby ją dzieckiem słyszał pod rodzinnym domem:
A to tylko tak szumi liść na polskim drzewie,
A to tylko tak pluszcze polski deszcz w ulewie,
A to tylko tak tęskni serce po tem wszystkiem:
Za kamieniem przydrożnym – za niebem – za listkiem.
Zatańczył pasaż skoczny pod palcami mistrza –
I strzeliła z pasażu jakaś myśl ognistsza,
Wzbija się jak rakieta, po salonie krąży,
Jakby się z mściwym ludem zmawiał podchorąży,
Jakby, długo tajone, rozgorzało czucie
Wytrysło krzykiem: wolność! w półurwanej nucie
I znowu ścichło – na krótko! – pod chrapliwym tonem,
Co jak pędząca trójka przeleciał salonem.
Pod ścianami, pod drzwiami cicho stoją młodzi,
Spłonęli rumieńcami: wiedzą o co chodzi,
Jeszcze ów dźwięk chrapliwy dusze im przewierca,
Jeszcze go w nienawistnem czują biciu serca. –
Prędzej! Niech już zamilknie! Niech już nie pali!
Jak niegdyś wzrok żołnierzy przed którymi stali,
Lub jak wyrzut w źrenicach tych ślicznych panienek,
Którym grywał do tańca młodziutki Szopenek.
A on odjął na chwilę palce od klawiszy:
Skupia się. Na coś czeka. Czegoś słucha w ciszy.
I nagle: podniósł ręce, jakby cios wymierzył,
I w zmartwiałe klawisze, jak burzą, uderzył,
I wydarł z nich melodję tak straszliwej mocy,
Jak baterje piorunów bijących wśród nocy,
I taka stal pod ręką zadźwiękła mu twarda,
Aż się wzdrygnął i żachnął fortepian Erarda.
Lecz on umie go zmusić. Palcami pomyka –
I zagrała na trąbkach pułkowa muzyka,
Triumfalnie, radośnie, ulicami jedzie,
A wśród trąbek, o, dziwo! Basetla na przedzie,
Coś tam dudli wesoło, coś tam basem śpiewa,
Biegnie w tłum, z nim się brata i porozumiewa,
Od szczęśliwego miasta nabiera oddechu,
I śmiechem się zalewa, i pęka ze śmiechu.
W fotelach szmer, na twarzach przedparyskie błyski,
Ściska dłoń Niemcewicza książę Czartoryski,
Dembiński i Dwernicki wstali, żar w ich oku,
Ręce drżą, jakby broni szukali u boku,
Z Goszczyńskim, z Nabielakiem kilku się zsunęło
Bliżej, ściślej: trzydziesty! to ich! to ich dzieło!
Z fortepianu powiało dumnie, butnie swojsko, -
I krzyknięto od młodych: Wiwat lud i wojsko!
Lecz wśród foteli gorycz wyciąga swe macki:
Z dłońmi na oczach siedzą Mickiewicz, Słowacki,
Nie chcą odsłonić oczu, serce się sprężyło
Krwią, źrącą jak trucizna: tam! Tam ich nie było!
I cóż, że z Jej świętego zrobili nazwiska
Wieczny pacierz, co płacze i piorun, co błyska,
Kiedy widzą płomieniem nakreśloną wstęgę:
Trudniej przeżyć dzień pięknie, niż napisać księgę.
A Chopin, z drgającemi w powietrzu rękami,
Nie śmie dotknąć klawiszów, by nie trysły łzami,
By się w krew nie rozlały źródliskiem czerwonem,
Gdzie szarżuje, jak w przepaść, szwadron za szwadronem,
Gdzie stracone kompanje i działo za działem
Runą z ostatniem: Naprzód! z ostatnim wystrzałem
I zatargną łoskotem odrętwiałe ludy,
Jak do milijona grobów walące się grudy.
A jednak pcha te ręce niezmożona siła –
I jękiem rozpaczliwym struna uderzyła:
Biją dzwony pogrzebne od krańca do krańca,
Od Wołynia- do Litwy--- od wolskiego szańca,
A z lamentu tych dzwonów, jak śmierć, się wywija
Taka straszna tęsknota... wszystkich - i niczyja!
Taki żal, który w serce, jak w trumnę, kołata,
Gdy się patrzy w najdroższe co odeszło z świata.
Łoskot ciała na sali... Ktoś z młodych... Łzy bryzną...
I krzyk kobiety: Coście zrobili z Ojczyzną?!!...
Polski klub. W lamp półcieniu blada twarz Chopina...
Na fotelach... ksiądz Robak... Zmienna Telimena...
Wallenrod... Gustaw... Konrad z bazyljańskiej celi...
Piast Dantyszek... Ksiądz Marek
... Kordjan i Anhelli...
Ktoś, jak z snu, przetarł oczy... Drgnął szloch półdziecięcy...
I głos krzyknął nerwowy: Światła! – światła więcej!...
Inne wiersze o Chopinie - a tyle ich!
Chopin w poezji polskiej
Maria Konopnicka, Gdy polonez chopinowski (fragmencik)
Gdy polonez chopinowski
Tajne struny serca ruszy,
Zawsze wtedy mam widzenie
Narodowej, polskiej duszy.
| 
