| Dziś obchodzimy rocznicę wybuchu II wojny światowej. Akty agresji przeciwko drugiemu człowiekowi znano od zarania dziejów, ale to, co rozpoczęło się 71 lat temu i trwało przez 6 lat przysłoniło wszystko, co tamte razem wzięte przyniosły z sobą. Tragizm wydarzeń związanych z obsesyjną chęcią rządzenia Europą przez Hitlera spowodował zanik granicy między tym co dobre, złe, moralne i etyczne. Została zdeptana ludzka godność wynikająca z faktu, że każdy człowiek ją posiada. Stawiała ludzi w szeregu ekstremalnych, trudnych dziś dla nas do wyobrażenia sytuacjach zadając pytanie: kim jesteś- zbrodniarzem czy bohaterem?
Jednym z najtragiczniejszych zjawisk wojny był holocaust. Hitlerowcy zakładali całkowitą eksterminację narodu żydowskiego. Polacy, Czesi, Słowacy i inne narody z naszej szerokości geogr. miały stać się niewolnikami III Rzeszy. W wielu krajach wymordowano ich elity a ludzie tracąc wszystkie swe prawa, godność spotkali się z niespotykaną dotąd brutalnością i obojętnością wobec cierpienia kreowanymi przez nazizm. Wojna doprowadziła do zmian w psychice zarówno żołnierzy, jak i cywilów.
II wojna była najtragiczniejszą w historii a zarazem najdroższą. Wzięło w niej udział 61 państw na 67 istniejących i toczyła się na wszystkich kontynentach- w tym skutej lodem Antarktydzie a pod broń powołano łącznie ok. 110mln żołnierzy. W największej mobilizacji największe armie liczyły: ZSRR- 12,5mln, III Rzesza i Japonia- 10,2mln, Wielka Brytania- 5,1mln, Francja i Chiny- 5mln, Włochy 3,7mln.
Na frontach świata śmierć poniosło ponad 22mln osób a dalszych ponad 32mln cywili: ofiary terroru i ludobójstwa. Poległo: 20mln Rosjan (ludność cywilna 7mln), Chiny- 10mln, Jugosławia 1,7mln, 3mln Żydów i Polska- 6mln (850 tys. żołnierzy). Straty Polskie były jednymi z największych zarówno, jeśli chodzi o liczbę ludności, jak też państwo, bo zniszczeniu uległo 40% majątku narodowego. Statystyki nigdy nie wyrażą jednak strat moralnych i w kulturze duchowej. Jeśli chodzi o ludność drugiej strony zginęło 7,3mln Niemców (ludność cywilna 3mln), Japonia 2,3mln (więcej niż połowa to cywile) i Włochy 1,1mln. Na mapie świata dalsze 35mln ludzi zmarło wskutek epidemii głodu i działań wojennych. Z tych, którzy zginęli 80% zamieszkiwało Europę. Okaleczonych i zmuszonych do wyjazdu do III Rzeszy i przymusowej pracy nie sposób policzyć.
Tym, co będzie przypominać o najmroczniejszych latach ludzkości są także obozy koncentracyjne, miejsca męczeńskiej śmierci setek tys. ludzi. Panujące w nich ekstremalne warunki powodowały zacieranie się granic między katem a ofiarą a najbardziej przerażające jest, że brali w tym udział ludzie nauki a zwłaszcza lekarze. Wielu, którzy przeżyli koszmar obozów utracili ludzkie cechy, zwątpili w prawdę, zasady i Boga. Tylko dla nielicznych sposobem przeżycia stało się zdystansowanie do narzuconych warunków i uświadomienie istnienia wartości, których należy bronić nawet za cenę własnego życia. Jednym z takich miejsc był obóz Auschwitz-Birkenau. Mówi się, że jest największym cmentarzem świata. Ocenia się, że trafiło do niego 1,3 mln. osób: 1mln Żydów, 150 tys. Polaków, 23tys. Romów i ponad 30tys. innych narodowości. Liczba zabitych sięgnęła prawie 1,1mln osób.
W psychice ofiar wojny na zawsze pozostał ślad bolesnych wspomnień. Wielu pamięć o tym, czego byli świadkami i obdarcie z godności nie pozwoliło na powrót do normalności. Mówiąc jednak o tragizmie II wojny nie możemy zapominać o wpływie ideologii na oprawców, którzy zanim zostali nimi zostali byli normalnymi ludźmi a zbrodniarzami stali się poprzez oddziaływanie Hitlera i jego ideologii stając się ślepymi wykonawcami rozkazów.
Po 1945 r. narodził się nowy świat. Nie mówiąc o ekonomii i zrujnowanej globalnej gospodarce lata wojny pozostawiły trwałą plamę na ludzkości. Z przykrością należy stwierdzić, że doświadczenia te niczego nas nie nauczyły, a ziemia nadal jest miejscem wielu ognisk zapalnych o różnym podłożu.
Anna Hudyka
| 
