| W czasie Mistrzostw Świata w Biegach Górskich w Korbielowie (27-28 sierpnia 2010) odbyła się Sesja Rocznicowa Pawła E. Strzeleckiego, której współorganizatorami byli: Państwowy Instytut Geologiczny oraz Strzelecki Heritage Inc. (kierowany przez Pawła Gospodarczyka). Relacja z uroczystości znalazła się na stronie internetowej Instytutu Geologicznego.
W Korbielowie o sir Paulu E. Strzeleckim i roli imigrantów
W tym roku przypada 170 rocznica zdobycia najwyższego szczytu Australii i nadania mu nazwy
Mt. Kościuszko przez naszego wielkiego podróżnika i geologa Pawła Edmunda Strzeleckiego.
Dla nagłośnienia tej rocznicy australijskie stowarzyszenie Strzelecki Heritage Inc. z Melbourne
zorganizowało cykl imprez o charakterze masowym. Głównymi punktami obchodów w Australii
był Kosciuszko Run 2010, czyli bieg na szczyt Góry Kościuszki, zorganizowany przy
współudziale i pod patronatem olimpijczyka Roberta Korzeniowskiego. Z kolei w Polsce
stowarzyszenie Strzelecki Heritage Inc. włączyło się w organizację imprezy 10. Mistrzostw
Świata w Biegach Górskich, które odbyły się w dniu 28.08.2010r. w Korbielowie.
Stowarzyszenie uzyskało wsparcie ze strony Ambasady Australii oraz Senatu RP i działającego
pod jego patronatem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska". Oczywiście nie mogło tu zabraknąć
Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB, gdyż osoba Pawła E. Strzeleckiego staje się coraz
bardziej istotnym symbolem dla naszego Instytutu. Jego imię nosi sala główna Muzeum
Geologicznego PIG, a kontakty z jego potomkami są starannie pielęgnowane (por. Wizyta krewnego P. E. Strzeleckiego).
Nie bez znaczenia są tu także kontakty Instytutu z Australią, coraz bardziej zacieśniane od
czasu, gdy dyrektor ds. naukowych Grzegorz Pieńkowski został konsulem generalnym w tym kraju.
W wyniku starań Strzelecki Heritage Inc. i instytucji wspierających sesja upamiętniająca rocznicę, jak i osobę naszego wielkiego rodaka znalazła się w programie mistrzostw i to jako wydarzenie bezpośrednio poprzedzające ceremonię dekoracji zwycięzców biegów. Sesję
rozpoczęło wystąpienie Jej Ekscelencji Gabriele Tolkien, chargés d'affaires per interim, czyli
pełniącej obowiązki Ambasadora Australii w Polsce, w którym zwięźle nakreśliła rolę, jaką
odegrał Paweł E. Strzelecki w rozwoju tego kontynentu a następnie wręczyła organizatorom imprezy 8 medali wybitych z okazji rocznicy nadania nazwy Góra Kościuszki najwyższemu
szczytowi Australii. Dwa z tych medali przywieźli delegaci Instytutu do Warszawy, gdzie dołączą do eksponatów tworzących wystawę poświęconą P.E. Strzeleckiemu w Muzeum Geologicznym PIG-PIB.
Następnie Paweł Gospodarczyk, prezes Strzelecki Heritage Inc., zaprezentował filmy z obchodów
rocznicy w Australii: Kozzie Fest 2010 i Kosciuszko Run 2010. Jak łatwo zgadnąć, drugi z tych filmów stał się z miejsca impulsem do rozmów, kiedy Australia stanie się gospodarzem mistrzostw i czy będzie to bieg na Górę Kościuszki.
Pani konsul Gabriele Tonkin (przy mikrofonie) z Ambasady Australijskiej w czasie uroczystości w Korbielowie |
Obchody 170 rocznicy odkrycia Mt Kosciuszko w Korbielowie |
Paweł Gospodarczyk z panią Tonkin (jasny żakiecik) i innymi gośćmi uroczystości w Korbielowie |
Przedstawicielom Instytutu (W. Brochwicz-Lewiński i A. Szymkowiak) przypadło zadanie zaprezentowania sylwetki Pawła Strzeleckiego. Uwzględniając charakter audytorium oraz
wnioski z dyskusji z panią Ambasador i organizatorami imprezy, w prezentacji podkreślono te epizody w historii naszego wybitnego podróżnika i badacza, które mają ogromne znaczenie dla coraz bardziej gorących dyskusji na temat imigracji i asymilacji imigrantów.
Sukcesy Pawła Strzeleckiego są tym bardziej wymowne, że na rozpoczęcie nowego życia na obczyźnie zdecydował się w wieku 34 lat, to jest w wieku raczej zaawansowanym jak na
ówczesne standardy. Za jak najbardziej trafne należy uznać jego decyzje o wyborze uniwersalnego kierunku, jakim jest geologia i nauki pokrewne geologii i po uzupełniających
studiach w Wielkiej Brytanii podjęcie się wyzwania, jakim była 9-letnia wyprawa wokół świata. Badania prowadzone w trakcie tej wyprawy zaowocowały licznymi sukcesami, począwszy od odkrycia złóż miedzi w prowincji Ontario (Kanada) po złoża złota i srebra, miedzi, węgla oraz
wielu innych surowców mineralnych w Australii i na Tasmanii. Szczególne znaczenie miały jednak sporządzane przez niego mapy i relacje z podróży, zamieszczane w dziennikach i raportach do władz prowincji i w Londynie. Można bowiem zaryzykować stwierdzenie, że
potwierdzane przez niego dobre warunki dla osadnictwa przyczyniły się do przełamania stereotypu Australii jako „piekła na ziemi", nadającego się tylko na karną kolonię (penal colony) i zaowocowały pierwszymi poważniejszymi falami imigracji osadników z Wysp Brytyjskich już od
1840 r., czyli jeszcze w czasie pobytu naszego badacza na tym kontynencie.
Start biegu w Korbielowie |
Dr Wojciech Brochwicz (po prawej) z państwem Tonkin |
Paweł Gospodarczyk z Pr.Bruno Gozzelino z WMRA z Włoch i Pr.Brian Keaveney z WMA Kanada |
Wyniki wypraw Pawła Strzeleckiego, a zwłaszcza jego dzieło życia „Fizyczny opis Nowej Południowej Walii i Ziemi van Diemena" przyniosły mu duże uznanie środowisk naukowych
(włącznie z entuzjastyczną recenzją Charlesa Darwina), Złoty Medal Odkrywców, członkostwo
Królewskiego Towarzystwa Geograficznego i Królewskiego Towarzystwa Londyńskiego oraz
obywatelstwo brytyjskie. Te dowody uznania okazały się bardzo motywujące i gdy w 1846 r.
klęska głodu nawiedziła Irlandię, Paweł Strzelecki zaangażował się w akcję pomocy jej ofiarom.
Stanął na czele głównego komitetu pomocy niosącego bezpośrednią pomoc. W uzgodnieniu z
rządem brytyjskim poprowadził akcję pomocy Irlandczykom, jak również i Brytyjczykom w
emigracji do Australii. Działania te zostały uhonorowane przyznaniem szlachectwa i Orderu
Łaźni (jako jednemu z pierwszych cywili), a badania na terenie Australii, odkrycie złóż
surowców mineralnych oraz znalezienie nowych terenów nadających się do osadnictwa -
tytułem Rycerza Orderu św. Michała i św. Jerzego, przyznanym przez królową Wiktorię. Wzór
P.E. Strzeleckiego jako emigranta, który z powodzeniem przełamywał bariery międzykulturowe i
potrafił zasłużyć się dla swojego nowego kraju, staje się wyjątkowo aktualny obecnie, gdy
staliśmy się członkiem Unii i granice stają dla nas otworem. Należy tu zauważyć, że ten wzór
zaczyna być również wyjątkowo aktualny w odniesieniu do imigracji do Australii.
Po zawarciu w
lutym 2010 „kontraktu tysiąclecia" na dostawy węgla do Chin firmy australijskie stanęły przed
koniecznością rozbudowy istniejących kopalń i budowy nowych, a tym samym koniecznością
ściągnięcia wielu geologów i górników do budowy kopalń. Czyli już niedługo będziemy mogli
przekonać się, ilu naszych fachowców zdecydowało się pójść śladami P.E. Strzeleckiego i jak im się to udało.
Należałoby wspomnieć o wielu innych wydarzeniach i zadaniach, jakie powierzano Pawłowi
Strzeleckiemu, zwłaszcza misję na Krymie w trakcie wojny krymskiej, gdzie występował u boku Lorda Lyonsa, dowódcy Floty Śródziemnomorskiej JKM, a także gdzie wspierał działalność Florence Nightingale, słynnej twórczyni nowoczesnej opieki pielęgniarskiej na polu bitwy. W
sumie jego życiorys to materiał na film przygodowy w stylu Indiany Jonesa. I to z elementami
melodramatycznymi, gdyż w tej historii musi zostać zaakcentowana niespełniona miłość do
Adyny Turno, która jest uważana za przyczynę wyjazdu Pawła Strzeleckiego na emigrację, no i jeszcze ten kwiatek z Góry Kościuszki, przesłany do Adyny w liście z Australii. I także pytanie, czy gdyby ojciec Adyny powiedział „Tak", to Paweł Strzelecki znalazłby w sobie wolę i siłę, aby
odbyć wszystkie swoje wyprawy, pokonać mnóstwo przeciwności i przetrzeć szlak takim badaczom jak Livingstone?
Wojciech Brochwicz-Lewiński, Andrzej Szymkowiak
źródło PGI
| 
